5 november 2004

Een vogel voor de kat

.
Waarschijnlijk lezer, hebt u op de radio al verslagen gehoord over de precaire gezondheidstoestand van president Arafat. Deze namiddag was daar nog helemaal geen duidelijkheid over. Vanuit de stad Ramallah hoorde u dat de president misschien dood was ...gewoon dood, maar anderzijds misschien hersendood. De omzichtige verslaggeefster had hier nog een enigmatische zin: “Waarschijnlijk ligt de waarheid ergens in het midden”. Bijzonder interessant, maar waar moeten wij stervelingen ons dat midden voorstellen?

Gedesillusioneerde Westerlingen gaan er vaak vanuit dat de werkelijkheid manipuleerbaar is, of toch hanteerbaar, en dat hier Hogere Belangen zullen spelen, want het Parijse ziekenhuis is inderdaad hermetisch afgesloten. Maar platvloerse redeneringen helpen ons geen stap vooruit en gelukkig is de toestand van onzekerheid waarin wij verkeren niet onoplosbaar. Juist die toelichting over dat midden kan ons op weg helpen.

Laten we een gedachte-experiment, dat jaren geleden door de Duitse geleerde Schrödinger werd voorgesteld, overdoen. Het gaat over theoretische fysica en over een kat. Twee zaken waar iedereen dagelijks mee te maken heeft.

Wat stond Erwin Schrödinger voor ogen? Hij plaatst een kat in een doos, samen met één radioactief atoom. Hij plaatst ook een geigerteller in die doos, verbonden met een ampul waarin een dodelijk gas zit. Als zijn atoom uiteenvalt dan komen er alfadeeltjes vrij, en de geigerteller slaat uit. Schrödinger heeft het zo voorzien dat tijdens de duur van zijn experiment het atoom met een kans van één op twee uiteenvalt. Ook heeft hij een mechanisme voorzien waarmee zijn geigerteller, als die uitslaat, de gifampul breekt, en de kat is dan dood.
Hij blijft nu geduldig wachten, en ziet enkel zijn doos. Hij kan met geen mogelijkheid weten of dat atoom uiteenvalt of niet, en weet dus ook niet hoe het met zijn kat is gesteld. Leeft ze of leeft ze niet?

Natuurkundigen stellen hier dat het radioactieve atoom zich in een
golftoestand bevindt, een superpositie van twee toestanden eigenlijk, namelijk die van uiteenvallen en die van heel blijven. Wat zij over de kat zeggen,  is dat die zich bijgevolg ook in een toestand van superpositie bevindt. Een soort midden dus.

Het komt erop neer dat we tenslotte in de doos moeten kijken, waardoor de golf samenklapt, en ineens zién we of de kat nog leeft, of niet.
_______

PS. Schrödingers dochter zei dat haar vader niet van katten hield, en daarom hebben latere fysici de ampul met cyaangas vervangen door een slaapmiddel. Dat is bij Arafat kennelijk niet gebeurd.


Geen opmerkingen:

http://victacausa.blogspot.com/victacausa.blogspot.com5edf7b715d0afaa3d68201fa2d94715a304487db.html