31 augustus 2011

Scheef bekeken

.
Iedereen die zaterdag een krant heeft gekocht, kreeg er gratis een bijvoegsel bovenop. Een blinkend magazine met op het voorblad een snotterend kindje dat dikke, viskeuze Photoshoptraantjes schreide. Hartverscheurend wel, maar mij leken die traantjes iets te troebel voor een kind dat er verder kerngezond uitzag. Kennelijk had men er tegenop gezien om enkel voor die ene foto aan het mormel eerst een deugdelijk pak rammel te verkopen. Als mens kun je dan misschien begrip opbrengen, maar gesjoemel met foto’s blijft een laakbare, weze het courante journalistieke praktijk.
.
Binnenin stonden ook veel foto’s, met daartussen de interviews en artikelen. En er was een dubbelinterview: Bart De Wever tegen David Van Reybrouck. Dat gesprek had in een Antwerps café plaatsgevonden maar was bij momenten heel leerzaam.
Zo bleek eruit dat Van Reybrouck niet enkel normale, democratische verkiezingen veracht –dat wisten we al– maar nog veel meer de kiezers zelf. Dat domme vee laat zich voor gelijk welk programma vangen, zegt David, en dat hadden we van hem niet eerder zo duidelijk gehoord:
‘Ach weet je: in wezen is elk politiek discours hetzelfde. Elke politicus kiest een breuklijn, zet die in de verf, en reikt daar oplossingen voor aan. De N-VA profileert zich op de breuklijn Vlamingen-Walen, maar je zou net zo goed een breuklijn tussen –ik zeg maar wat– West-Vlamingen en de rest van Vlaanderen kunnen opkloppen. Je zou een gek spelletje kunnen bedenken, waarbij je de West-Vlamingen probeert te overtuigen om een eigen partij op te richten. De Nieuwe West-Vlaamse Alliantie. Ik ben overtuigd dat je in een jaar tijd minstens 30 procent van hen zo zot krijgt om daar op te stemmen.’
.
Verder ging het gesprek over nationalisme, identiteit enzovoort. David vertelt honderduit hoe hij in Nederlands Limburg, alweer in een café, scheef werd bekeken omdat hij als West-Vlaming geen Limburgs praat. Het chauvinisme dat ginds de kop heeft opgestoken, door die Wilders!
.
Mysterieus is deze opvatting van hem: ‘Wat is het nut van een staat? Het creëert een gevoel van gemeenschap, van lotsverbondenheid.’ Mensen zijn dan bereid, zegt Van Reybrouck, om samen met onbekenden eendrachtig belastingen af te dragen.
Vreemd toch, want velen denken dat het juist in de omgekeerde volgorde gaat: eerst de lotsverbondenheid en dan pas die staat.
.
Zo denkt bijvoorbeeld ook de illusieloze Franse advocaat Jacques Vergès erover, en in 1994 gaf hij dit voorbeeld:
‘Telkens weer als men probeert om een multiculturele, multinationale staat in het leven te roepen, creëert men een explosieve toestand. Neem bijvoorbeeld België, dat een artificiële staat is die in de geschiedenis nooit echt heeft bestaan. Men heeft daar een staat bij elkaar geraapt die Vlamingen, francofonen en Duitsers bijeenbracht. Maar die staat kraakt in al zijn voegen, en je voelt goed dat België veroordeeld is en binnen een halve eeuw niet meer zal bestaan.’
Intelligence avec l’Ennemi
Conversations avec Jean-Louis Remilleux
Éditions Michel Lafon
.
Stukje verschenen in de Knack vandaag

4 opmerkingen:

janien zei

In afwachting van Knack voor een papieren lectuur van uw politieke beschouwing - de bpostman komt laat - stel ik alhier enigszins verrast en met een zekere ontzetting vast dat ik gebuisd ben voor 'voorspellend lezen'. Maar niet getreurd want een warm gevoel van dankbaarheid nam snel de bovenhand: wat een buitenkans, dat u David Van Reybrouck nog eens 'opvoert', en hoe! Zin na zin uw tekst verslindend voel ik me beter gewapend uit de clash der (politieke) opinies komen. Ik wist van bij Jan Hautekiet dat DVR en BDW nog studiegenoten waren geweest, en een dubbelinterview was dus meer dan welkom, een schot in de roos wat mij betreft. Uw hersenprikkeling geeft aan dit interview een niet te versmaden 'meerwaarde' (vergeef me dit aftandse woordgebruik).

Het zal zeker ook David Van Reybrouck zelf en zijn uitgevers en cultuurmanagers 'plezieren' dat er zoveel woorden om hem omgaan, dat een briljante pen als de uwe gescherpt wordt in aanval op zijn gedachtengoed.

En de lezer, hij/zij lachte in zijn/haar vuistje. Nog vandattem!

PN zei

"Ach weet je: in wezen is elk politiek discours hetzelfde."

'Politiek nihilisme' is een term die voor zulke uitspraken gemunt zou moeten worden.

Ik herinner me van de colleges Wetenschapsfilosofie uit een ver verleden dat een deugdzame theorie eraan te herkennen is, dat zij met vrucht aan haar eigen uitgangspunten onderworpen kan worden.

Nu is de vraag waarin zijn G-1000 initiatief zich onderscheidt van die overige eenvormige discoursen.

Sibo zei

Het citaat van Vergès indachtig wil ik even dit kwijt:
Ik wil zeker geen pleidooi houden voor het verleden maar waren het Ottomaanse Rijk, Oostenrijk-Hongarije, Pruisen en Frankrijk geen multiculturele staten voor het nationalisme de kop op stak? Ik beweer niet dat het toen allemaal perfect was, ik beweer niet dat er toen respect bestond voor minderheden, andere religies en kleinere talen. Wel integendeel. Frankrijk is erin geslaagd om via politieke beslissingen op vlak van onderwijs en taalbeleid, maar ook via terreur, een monoculturele natie te vormen. Oostenrijk-Hongatije is ten onder gegaan aan zijn multicultureel karakter omdat het niet meer van zijn tijd was, de natie-staat werd de nieuwe referentie niet de monarchie. Spanje is geen groot Castilië geworden maar is er dankzij een koningshuis, het katholicisme en een gemeenschappelijke geschiedenis erin geslaagd een zekere eenheid te bewaren, met de welbekende tendensen in Baskenland en Catalonië (Galiciërs daarentegen voelen niet de nood zich af te scheiden van Spanje, laat staan aangesloten te worden bij Portugal). Italië of Duitsland werden in de 19e eeuw uitgevonden, de lotsverbondenheid op basis van taal moest nog bedacht worden. De alfabetisering in gestandaardiseerde volkstalen hielpen daarbij. Toen België onstond was er wel degelijk sprake van lotsverbondheid tussen een liberale bourgeoisie en een katholieke adel, allemaal Franstalig ongeacht of ze Vlaams of Waals waren, zij waren de stemgerechtigden van toen. Een staat is geen monolitisch vast gegeven, het is een proces dat constant herdacht moet worden. Het is een lotsverbondenheid die constant in vraag kan gesteld worden. Niet alleen taal verandert maar nog sneller veranderen de bevolkingssamenstellingen van een grondgebeid of heersende ideologieën van wat de norm is om een staat te organiseren.
Daarom ben ik het niet eens met Vergès' 'Telkens weer'. Wanneer? In de laatste 2 eeuwen? Is dat dan de geschiedenis van de mensheid? Ik stel de natie-staat wel degelijk in vraag, ik ben op zoek een nieuwe vorm van lotsverbondenheid zodat we niet hoeven in een etno-culturele chaos terecht te komen. Ik beweer niet dat het 'multiculturalisem' de oplossing is (wat is dat ook?). Of je nu pro assimilatie, integratie, segregatie, etc. bent, respect voor diversiteit is geen oneindig rekbaar begrip. Er moet echter wel een nieuw model bedacht worden die de nieuwe werkelijkheid reflecteert (zoals de natie-staat dat gedaan heeft toen kerk en monarchie nog alles in de pap te brokken hadden). Dat is mijn bescheiden mening.
Sibo

Marc Vanfraechem zei

ik ga voor een flink stuk mee met wat je zegt over die "lotsverbondenheid', Sibo, met vooral Frankrijk voor ogen, en hoe dat conglomeraat een natie is geworden. En Vergès is ook niet een echte 'staatsdenker', dat ligt ver van zijn eigen vakgebied, het strafrecht.
Hier de Franse tekst, want in mijn vertaling kunnen misschien een paar nuances verloren zijn gegaan:
Chaque fois qu’on essaie de créer un État multiculturel, multinational, on crée une situation explosive. Prenez la Belgique, qui est un État artificiel et n’a jamais vraiment existé dans l’Histoire. Il y a eu des principautés, des princes évêques, de duchés, et la partie flamande plus ou moins rattachée aux Pays-Bas. On a crée un État composite en réunissant des Flamands, des francophones et des Allemands. Cet État craque pourtant de toute parts, on sent bien que la Belgique est condamnée, que dans un demi-siècle elle n’existera plus. Là-dessus, le général de Gaulle, comme toujours, était prophétique, quand il a porté toute sa sympathie à ceux qui, en Wallonie, voulaient un rattachement à la France.
Jacques Vergès.
in: Intelligence avec l’Ennemi,
Conversations avec Jean-Louis Remilleux,
Éditions Michel Lafon, 1994, p.226.

http://victacausa.blogspot.com/victacausa.blogspot.com5edf7b715d0afaa3d68201fa2d94715a304487db.html