17 oktober 2012

Frans en Engels zijn onvertaalbaar

.
De sinoloog Simon Leys had ik al vaak gelezen in The New York Review of Books, want Leys schrijft in spits en grappig Engels over alles en nog wat, en pas heel recent ben ik hem in het Frans beginnen te lezen, zijn moedertaal. Hij is nog sterker in het Frans.
Mijn neiging om van puur plezier een paar stukken uit zijn essays over te tikken, moet ik bedwingen maar soms doe ik het toch. Iedereen kent de uitspraak van Kipling: A woman is a woman, but a good cigar is a smoke. Onverbeterlijk, onvertaalbaar Engels. 
Onze auteur vermeldt deze uitspraak niet in zijn essay “Les cigarettes sont sublimes”, maar hij leert ons wel dat lang vóór Kipling, Balzac krek hetzelfde heeft gezegd, in onvertaalbaar Frans.
Leys had op een bepaald moment het plan opgevat om een hymne te schrijven die steun moest verlenen aan het moreel van de arme en vervolgde sigarettenrokers. Hij heeft die hymne nooit geschreven, maar hij verklapt ons in zijn bundel “Le bonheur des petits poissons” (2008, Éditions Jean-Claude Lattès) wat er allemaal ter sprake zou zijn gekomen. En hij citeert Balzac: 
Rappelez-vous par exemple, dans La Fille aux yeux d’or, après que le jeune Marsay réussit finalement à obtenir les faveurs de la mystérieuse et insaisissable «fille aux yeux d’or», au terme d’une enivrante nuit de passion, il quitte au petit matin la demeure de la belle et, une fois dans la rue, il allume un cigare; il en exhale une longue bouffée et soupire : «Voilà au moins ce dont un homme ne se lassera jamais !» 
Ik heb nog maar twee Franse essaybundels van Leys gelezen, maar aangezien hij er tien of vijftien gepubliceerd heeft, boezemt de komende winter mij weinig angst in..
.

2 opmerkingen:

e. b. zei

Wie Leys toch liever in het Engels leest, kan in april volgend jaar The Hall of Uselessness aanschaffen, zijn "collected essays":
http://www.nybooks.com/books/imprints/classics/the-hall-of-uselessness-collected-essays/

Die essays zijn volgens mij inderdaad ook allemaal in het Frans beschikbaar, o.a. in het recente
Le Studio de l'inutilité (Flammarion).

Marc Vanfraechem zei

Le Studio de l'inutilité is prachtig!

http://victacausa.blogspot.com/victacausa.blogspot.com5edf7b715d0afaa3d68201fa2d94715a304487db.html