Er is vertalen en vertalen

En soms komt het voor, zelden maar het komt voor, dat een vertaler even geniaal is als zijn auteur. Ik schrijf hieronder een paar zinnen over van Jean Pierre Rawie:

Het zal voor menigeen als een verrassing komen, maar Giovan Battista Marino, tijdgenoot van Shakespeare en Cervantes, was de beroemdste schrijver van de zeventiende eeuw. In heel Europa, van Portugal tot Polen, werd zijn werk bewonderd en geïmiteerd, en tot zijn adepten behoorden Lope de Vega, John Milton en onze Constantijn Huygens. […]

Jaren geleden moest ik een paar maanden in een revalidatieoord doorbrengen. Ik zonderde me uit lijfsbehoud zoveel mogelijk van mijne medelijders af, en kortte de tijd met het vertalen van een aantal gedichten van Marino en zijn discipelen, waaronder het in die omstandigheden extra toepasselijke grafschrift van een arts:

Impunito ammazzai molte persone,

morte al fin mi punì de’ miei misfatti;

ma devea perdonarmi di ragione,

poi ch’io tanti servigi l’havea fatti.

Ik kostte velen straffeloos het leven,

de dood rekent mij nu mijn falen aan;

maar die zou mij dat juist moeten vergeven,

na alles wat ik voor hem heb gedaan.

Jean Pierre Rawie

Een luchtbel in een vluchtige rivier

2021 Prometheus Amsterdam

Ook Scruton vindt genade bij Wagenknecht

 

Mensen die hun traditionele levensstijl willen behouden, worden door de lifestyle-linksen wat meewarig ‘conservatief’ genoemd. Daarover zegt Wagenknecht het volgende:

De term is niet verkeerd. Mensen die zo denken willen inderdaad een waardensysteem in stand houden en voor vernietiging behoeden dat in het geglobaliseerde kapitalisme van onze tijd massief onder druk staat en deels al stuk is. Dit waardensysteem richt zich op de gemeenschap en benadrukt het belang van verbondenheid, van ergens bij te horen. Daarmee staat het in de traditie van zowel de arbeidersbeweging alsook van het klassieke conservatisme, dat de begin 2020 overleden Britse publicist Roger Scruton ooit ‘de filosofie van de verbondenheid’ heeft genoemd.

Met het politieke conservatisme, te weten dat van de partijen in verscheidene landen die zich ‘conservatief’ noemen, heeft dit waardenconservatisme evenwel nauwelijks iets te maken.

.

Philosophie der Zugehörigkeit

Der Begriff ist nicht falsch. Menschen, die so denken, wollen tatsächlich ein Wertesystem erhalten und vor Zerstörung bewahren, das im globalisierten Kapitalismus unserer Zeit unter massivem Druck steht und teilweise bereits zerbrochen ist. Dieses Wertesystem ist gemeinschaftsorientiert, es betont die Bedeutung von Bindungen und Zugehörigkeit. Damit steht es sowohl in der Tradition der Arbeiterbewegung als auch in der des klassischen Konservatismus, den der Anfang 2020 verstorbene britische Publizist Roger Scruton einmal »die Philosophie der Zugehörigkeit« genannt hat. Dieser Wertkonservatismus hat allerdings mit dem politischen Konservatismus, also den Parteien, die sich in den verschiedenen Ländern konservativ nennen, kaum etwas zu tun.

.

Sahra Wagenknecht over Edmund Burke

.

De Wijsheid in de Tradities

Erkenning van de belangrijke rol die tradities en culturele patronen spelen in het menselijk denken en handelen, en waardering van hun betekenis voor de samenhang van gemeenschappen, behoren in de ideeëngeschiedenis tot de kern van het conservatieve erfgoed. De geestelijke vader van die stroming, de Brits-Ierse filosoof Edmund Burke, heeft telkens weer gewezen op de wijsheid die in gemeenschappelijke gebruiken en overleveringen besloten ligt, en waarzonder gemeenschappen uiteen zouden vallen. Letterlijk vertaald en niet toevallig betekent het Griekse woord ethos, dat de canon van de waarden van een mens of van een hele gemeenschap beschrijft: gewoonte, zede of gebruik.

Sahra Wagenknecht

Die Selbstgerechten -

Mein Gegenprogramm für Gemeinsinn und Zusammenhalt

Campus Verlag, 2021, Frankfurt/New York, S. 219

Die Weisheit in den Traditionen

Die Anerkennung der wichtigen Rolle, die Traditionen und kulturelle Prägungen für menschliches Denken und Verhalten spielen, und die Wertschätzung ihrer Bedeutung für den Zusammenhalt von Gesellschaften gehören zum zentralen ideengeschichtlichen Erbe des Konservatismus. Der geistige Vater dieser Strömung, der irisch-britische Philosoph Edmund Burke, hat immer wieder auf die in gemeinsamen Bräuchen und Überlieferungen enthaltene Weisheit hingewiesen, ohne die Gesellschaften zerfallen würden. Das griechische Wort Ethos, das den Wertekanon eines Menschen oder einer ganzen Gesellschaft beschreibt, heißt nicht zufällig wörtlich übersetzt Gewohnheit, Sitte oder Brauch.

De woke jongens en meisjes in hun hemd gezet

.

Over de belangstelling voor haar nieuwe boek Die Selbstgerechten kan Sahra Wagenknecht niet klagen. Zo was zij woensdag te gast bij Sandra Maischberger van de ARD, en dat zorgt voor een miljoenenpubliek. Vanwaar die grote belangstelling? Natuurlijk, het is goed geschreven en de NZZ merkte al op: 'Fonkelende formuleringen maken de lectuur tot een genot. Welke Duitse politicus zou tot het schrijven van zo'n boek in staat zijn?'

Wagenknecht zetelt voor Die Linke in de Bondsdag, maar in haar boek neemt zij termen in de mond die niet overal even goed vallen, om te beginnen ook niet in haar eigen partij. Ze spreekt over life style-linksen ‘die op een andere planeet leven’, over moralisten zonder medegevoel, over de nationale staat en immigratiebeperking, over het eliteproject van de EU, over het ‘wij-gevoel’, over geschiedenis en cultuur. Zulke onderwerpen zitten inderdaad niet iedereen even lekker.

Wagenknecht onderzoekt ook waarom arbeiders vandaag overwegend ‘rechts’ stemmen, niet enkel in Duitsland trouwens. Ze noemt de AfD (Alternative für Deutschland) ‘de grootste arbeiderspartij’.

Maar nu zei ze bij Maischberger ook iets over de geslachten en gender, en daar zijn de woke jongens en meisjes direct opgesprongen. Er mogen dan een hoop letters zijn om de verschillende seksuele oriëntaties aan te duiden, dat zijn geen zaken waar je lichtvoetig over kan doen vindt die humorloze bende:

Mijnentwege mag iedereen zijn geslacht definiëren zoals hij wil, maar als we daarover discuteren: ik weet niet of er nu zestig of honderd geslachten bestaan; en als ook overal lui erop uit zijn om een of ander onderscheidingsteken te maken van hun eetgewoonten… En in de regel zijn dat geprivilegieerden, het zijn dus in de regel niet mensen die bijvoorbeeld – dat komt ook echt voor – gediscrimineerd worden omdat zij een Arabische naam hebben, en daardoor moeilijk aan een woning geraken of een arbeidsplaats. Dat zijn echte discriminaties, maar die vallen bij dit debat eigenlijk compleet af… Want het is een wereldvreemd debat, het gaat om spraakvoorschriften. Natuurlijk speelt daar welke termen voor genders passend zijn, maar ook het wraken van begrippen, en dat is natuurlijk ook iets… neem iemand die eenmaal niet academisch gevormd is, die geen vijf seminaries politiekwetenschap bezocht heeft: in de regel weten die mensen helemaal niet waarom zij plots als racisten uitgestoten worden, of op de een of andere manier als vrouwvijandig of homovijandig omdat zij iets gezegd hebben dat zij eigenlijk normaal vonden, maar ergens hebben enige woke academici dat al op de index gezet.

  

Meinetwegen kann jeder sein Geschlecht definieren wie er will, aber wenn wir darüber diskutieren: ich weiß nicht ob es sechzig oder hundert Geschlechter gibt; wenn Leute auch partout darauf aus sind durch Ernährungsgewohnheiten irgendein ein Unterscheidungsmerkmal daraus zu machen… Und es sind in der Regel Privilegierte, also es sind in der Regel nicht Menschen die zum Beispiel – was es ja wirklich gibt – dadurch diskriminiert sind weil sie einen arabischen Namen haben und dadurch schwerer eine Wohnung bekommen oder einen Arbeitsplatz. Das sind ja reale Diskriminierungen, aber die fallen in dieser Debatte eigentlich völlig herunter… Sondern es ist eine abgehobene Debatte, es geht um Sprachvorgaben. Da spielt natürlich gendergerechtes Sprechen, aber auch die Ächtung von Begriffen und das ist natürlich auch etwas …zumal jemand der jetzt nicht akademisch gebildet ist, der nicht fünf Politikseminare besucht hat: in der Regel wissen die Leute gar nicht warum sie plötzlich dann als rassistisch oder als irgendwie frauenfeindlich oder homosexuellenfeindlich geächtet werden, weil sie irgendwas gesagt haben was die eigentlich normal fanden, aber irgendwelche woken Akademiker haben das schon auf den Index gesetzt.