Verslaggeving mag subjectief zijn, is dat zelfs onvermijdelijk, maar dan willen we graag voet- of eindnoten

 

Op 18 december 1816 arriveert Stendhal in Piacenza en schrijft in zijn reisverslag: “Plaisance a deux statues équestres plus ridicules que celles de Paris, quoique aucune d’elles ne représente un grand roi en perruque et les jambes nues.”

Nu heb ik Piacenza helaas nooit gezien, en die twee ruiterstandbeelden dus evenmin, maar iedereen weet dat Stendhal het niet zal laten als hij iets kwaads kan vertellen over Frankrijk ...al komt Frankrijk deze keer betrekkelijk goed weg want de standbeelden in Piacenza zijn nóg ridiculer dan de Parijse.

Maar waarom koopt een mens een geannoteerde uitgave, bijvoorbeeld van Stendhal? Omdat Pierre Brunel hier in eindnoot 299 zegt: “Les statues d’Alexandre et de Ranuce Farnèse, sur la piazza dei Cavalli, dues à Francesco Mochi (1580-1614). Il faut beaucoup aimer Stendhal pour lui pardonner de qualifier de « ridicules » deux des chefs-d’œuvre de la statuaire baroque.”

Rome, Naples et Florence

(1826)                   

Édition présentée et annotée par Pierre Brunel

Professeur à l’Université de Paris-Sorbonne

Gallimard, Folio classique, 1987

Voor wie geen geld heeft om op reis te gaan:

 

Rome, Naples et Florence van Stendhal is een reisgids, maar verschillend van de gebruikelijke gidsen. Hij verklaart zijn bedoeling:

“Hoeveel ongenaakbaarder ben je niet als je je beperkt tot het tellen van de schilderijen in een galerij of de zuilen van een monument! Als je daarbij nog het talent bezit om dit soort processen-verbaal in een nadrukkelijke stijl te doorspekken met pueriele systemen over de oorsprong van die monumenten, over de overgang van de beschaving van de Egyptenaren naar de Etrusken, en van de Etrusken naar de Romeinen, dan zullen onnozele halzen je op slag bewonderenswaardig vinden. Maar hoe gevaarlijk is het niet om over de zeden te spreken! Bereisde dwazen zeggen dan: Dat is niet waar, want ik ben tweeënvijftig dagen in Venetië geweest en ik heb het niet gezien. Thuisgebleven dwazen zullen zeggen: Dat is onfatsoenlijk, want zoiets doen ze niet in de rue Mouffetard.”

De titel mag anders suggereren, maar het boek gaat voor de eerste honderd bladzijden over zijn lievelingsstad Milaan. Daar had hij een van de tientallen loges gehuurd in de Scala, ging er elke avond heen (het was als een eigen huis, schrijft hij) en tijdens de opvoeringen werd er gedronken, gegeten, geflirt en vooral veel verteld.

13 november 1816. – De amoureuze anekdotes vertellen waag ik niet. – Rond 1786 leefde er in Brescia een graaf Viteleschi,* een opmerkelijke man met een energie die aan de middeleeuwen deed denken. Alles wat men mij over hem heeft verteld, wijst op een karakter van het slag van Castruccio Castracani.**

Nu was hij een gewone leek,*** en dus beperkte dit karakter zich tot het verkwisten van zijn fortuin door opmerkelijke uitgaven, zottigheden voor een vrouw die hij beminde, en ten slotte tot het doden van zijn rivalen. Toen een man naar zijn minnares keek die aan zijn arm liep, beet hij hem toe: “Ogen thuishouden!” Aangezien de andere haar bleef aanstaren, schoot hij hem voor zijn kop.

Zulke kleine buitenissigheden waren maar pekelzonden voor een rijke patriciër, maar nu had Viteleschi de achterneef van een Bragadin (Venetiaanse edelman uit een van de grote families) doodgeschoten. Hij werd gearresteerd en in Venetië in de beruchte gevangenis naast de Ponte dei Sospiri gegooid.****

Viteleschi was een erg knappe en welbespraakte man. Hij probeerde de vrouw van de cipier te verleiden, die dit in de gaten kreeg. Met wat voor kneepjes van zijn vak de cipier hem te grazen nam weet ik niet, maar hij sloeg hem bijvoorbeeld wel in de boeien. Hiervan maakte Viteleschi gebruik om met hem aan de praat te raken, en uiteindelijk, geboeid en al, in het geheim, zonder geld verleidde hij de cipier die er plezier in vond elke dag twee uur met zijn gevangene door te brengen.

“Wat mij kwelt,” zei Viteleschi tegen de cipier, “is dat ik ben zoals jij en eergevoel heb. Terwijl ik hier in de boeien wegrot, paradeert mijn vijand in Brescia. Ah! kon ik hem maar neerschieten en dan sterven!”

Door deze mooie gevoelens geroerd zei de cipier: “Ik geef je je vrijheid voor honderd uur.” De graaf vloog hem rond de hals en op een vrijdagavond verliet hij de gevangenis; een gondel bracht hem naar Mestre; een sediola wachtte hem op met relais.*****

Zondagmiddag om drie uur in Brescia aangekomen vatte hij post bij de kerkdeur. Zijn vijand kwam na de vespers naar buiten en midden in de menigte doodde hij hem met een karabijnschot. Bij niemand kwam de idee op om graaf Viteleschi te arresteren; hij klom weer op zijn sediola en zat dinsdagavond weer in de gevangenis.

De Serenissima Signoria ontving al snel een rapport over deze nieuwe moord: graaf Viteleschi werd gedagvaard en verscheen voor zijn rechters, nauwelijks in staat om zich overeind te houden, zo zwak was hij. Het rapport werd hem voorgelezen.

“Hoeveel getuigen hebben deze nieuwe laster ondertekend? zei Viteleschi met een grafstem – Meer dan tweehonderd, antwoordde men. – Uwe Excellenties weten nochtans dat ik op de dag van de moord, afgelopen zondag, in die verdomde gevangenis zat. U ziet wel hoeveel vijanden ik heb.”

Dit argument bracht enkele oudere rechters aan het wankelen; de jongere spraken zich uit ten gunste van Viteleschi, als een bijzondere man, en al snel werd hij, vanwege deze nieuwe moord, in vrijheid gesteld.

Een jaar later kreeg de cipier uit de handen van een priester 180.000 Venetiaanse lire (90.000 francs), de prijs van een klein stuk land, het enige niet-gehypothekeerde dat graaf Viteleschi nog bezat.

Deze dappere, hartstochtelijke, bizarre man, wiens levensverhaal een boekwerk zou vragen, stierf op zeer hoge leeftijd en nog altijd beefden zijn buren voor hem. Hij liet twee dochters en vier zonen na, die allemaal opvielen vanwege hun uitzonderlijke schoonheid.

________________

        * In werkelijkheid graaf Galliano Lechi, als jacobijn vermoord door zijn eigen boeren de 23ste juli 1797.
      ** Hertog van Lucca (1281-1328). Machiavelli wijdde een essay aan hem, dat een van eerste versies van Il Principe lijkt.
    *** Er is ook de beroemde kardinaal Giovanni Maria Vitelleschi (1390-1440).
  **** Een familielid, Matteo Giovanni Bragadin, zien we bij Casanova, evenals de beroemde gevangenis natuurlijk.
***** Een soort sulky.

Rome, Naples et Florence

(1826)                   

Édition présentée et annotée par Pierre Brunel

Professeur à l’Université de Paris-Sorbonne

Gallimard, Folio classique, 1987

De dagen van Metternich komen terug

 

De 23ste van de maand messidor XIII (12 juli 1804) schrijft Stendhal in zijn dagboek:

“Volgens de Journal de Paris is het mogelijk dat een man een kind baart en beiden ook in leven blijven. Het feit heeft zich in Hollland voorgedaan.”

De toevoeging “le fait est arrivé en Hollande”, klinkt heel anders dan bijvoorbeeld C'est arrivé près de chez vous en lijkt erop te wijzen dat Stendhal het journalistieke bericht belachelijk vindt, ook al stond het in een bloedserieuze krant.

Ook wij lachen, maar de vraag is hoelang we nog lachen. De EU heeft immers grote plannen met haar Digital Services Act, die fake news, misinformatie en haatspraak wil tegengaan. Het komt hen daarbij goed uit dat zijzelf perfect weten wat die merkwaardige begrippen betekenen, terwijl wij, Europees gepeupel, vulgum plebs geen idee hebben.

Kun je bijvoorbeeld zeggen dat een man geen vrouw kán worden? En dat hij geen kinderen kan baren? Zulke dingen zeggen of schrijven op de social media zou wel onder haatspraak kunnen vallen onder die DSA. We mogen hopelijk nog aannemen dat Ursula haar landgenote Christiane Nüsslein-Volhard niet zal tegenspreken, want ook al heeft deze Nobelprijswinnares geen zeven kinderen, zij weet wel goed hoe het zit met chromosomen.

Eigenlijk vinden die EU-potentaatjes het beter dat wij niet weten wát er precies verboden is: censuurmaatregelen mogen niet te duidelijk of expliciet zijn. Dat zou hun interpretatieruimte* alleen maar verkleinen. Metternich zal mij hier niet tegenspreken.

Een VRT-journalist vroeg me vijftien of was het twintig jaar geleden (toen ik hem in de plantentuin tegen het lijf liep) wat volgens mij het belangrijkste politieke thema zou worden in de toekomst. Ik riep Heine en Poesjkin aan en antwoordde ‘censuur’ en hij vond dat ik doordraafde.

Er bestonden toen nog geen social media bij ons, en kranten, radio en televisie bepaalden op eigen houtje wat nieuws was ...en wat géén nieuws was. Journalisten waren er eerlijk van overtuigd dat zij volkomen vrij waren in wat zij schreven of vertelden, en woorden als autocensuur of desk opinion waren zinledig.

_____________

* Een tactvol woord voor willekeur.

Stendhal

Journal

Préface de Dominique Fernandez

Édition d’Henri Martineau

Revue par Xavier Bourdenet

Gallimard, Folio classique, 1955, 2010, p.117

Het voetbalspel eenvoudig uitgelegd

Te veel mensen begrijpen te weinig van het edele voetbalspel, terwijl wij als kleine jongens daar alles al van wisten. Speltactieken bijvoorbeeld hadden geen geheimen voor ons en wij speelden vol vertrouwen in een WM-opstelling, zoals de Engelsen hadden geleerd en zoals hiernaast te zien is.

Maar dan kwamen de Brazilianen met Pele van Santos, en die speelden vier-twee-vier. Wij dus ook.

Onze terminologie moest nu wel aangepast worden: gedaan met de baks en halfbaks, stoppers, centervoors enzovoort. Alleen de kipper bleef zijn naam behouden.

Ook riepen wij soms foel – een verbastering van foei – als de vijand een smerige ingreep had gedaan. Dat werd dan een pélantie, maar buiten de baklijn leverde een foel slechts een friki op.

Daar had je twee soorten van: rechtstreekse of onrechtstreekse. Bij een onrechtstreekse friki mocht je de bal niet direct in de gol sjotten: het schot moest onderweg nog door een andere speler aangeraakt worden, ploegmaat of niet, dat maakte niet uit. Ik weet niet of die regel nog bestaat. Bij ens mocht het altijd rechtstreeks meen ik.

Afzeit was een moeilijke regel omdat wij speelden zonder arbitter. Korner was eenvoudiger vast te stellen, al was ook daar vaak betwisting over.

De Rode Duivels zijn nog het ergste niet!

 

Het is vanzelfsprekend erg dat onze voetballende jongens in schalen zijn gewogen en te licht bevonden, maar erger is het als een boek bij lectuur uiteenvalt in losse blaadjes, zoals mij in 2015 overkwam bij de Souvenirs d’égotisme van Stendhal. Ik nam dat schitterende boek vandaag weer ter hand, en opnieuw welde de ergernis in mij op.

Een bibliofiel ben ik niet maar zoiets gaat te ver, en bij een Penguinetje, een Reclamboekje of ook een Livre de Poche overkomen zulke zaken je niet.

Onder meer ook een boek over de slag bij Bouvines dat ik jaren geleden las viel uiteen, en toen nam ik de moeite om aan de uitgeverij in een netjes gefrankeerd briefje de raad te geven om zich voortaan toe te leggen op het drukken van vliegende blaadjes – feuilles volantes schreef ik – want specifiek daar leek me hun kracht te liggen. En al was mijn advies welgemeend en gratis, toch waren ze wat in hun Parijse gat gebeten begreep ik uit het antwoord van de ongetwijfeld lieftallige secretaresse.

Met het oog op het komende pausbezoek

Het Vaticaans concilie van 1869-1870 verhief de pauselijke onfeilbaarheid tot leerstelling, maar bij Stendhal lees ik dat men ook vroeger al uitging van die onfeilbaarheid – waar nu naar ik hoorde Franciscus aan wil knagen.

Het zou geen kwaad kunnen, mocht Rik Torfs hierover zijn cannoniekrechtelijk licht laten schijnen, al betreft het hier eerder een theologische kwestie. Overigens zou enige uitleg bij de pauselijke zegen ook welkom zijn. Stendhal kent aan die zegen bijzondere krachten toe waar velen geen weet van hebben:

Prinses Campobasso, amper 23 en een bloeiende schoonheid, was een nichtje van Benedictus XIII. Ze was extreem vroom en op een dag wierp zij zich voor haar oom op de knieën en smeekte hem haar de pauselijke zegen te geven. Zoals men onvoldoende weet,* spreekt die zegen vrij van alle zonden, op een paar afschuwelijke zonden na, zelfs zonder biecht.

De goede Benedictus was vertederd, hij weende en zei: “Sta op, mijn nichtje, je hebt mijn zegen niet nodig, in de ogen van God ben jij beter dan ik.”

Hoewel hij onfeilbaar was, vergiste hij zich hier, net als heel Rome. Campobasso was smoorverliefd en haar minnaar deelde haar passie. [...]

Wel of niet bemind worden was alles voor haar. “Mijn eeuwige zaligheid offer ik voor hem op,” sprak ze bij zichzelf, “iets gelijkwaardigs kan hij, een ketter, een Fransman, nooit voor me opofferen.”**
_____________

* ...bénédiction papale, qui, comme on ne le sait pas assez... schrijft Stendhal.

** Ridder de Sénecé, jonge Franse diplomaat, neef van hertog de Saint-Aignan, ambassadeur van Lodewijk XV in Rome.

San Francesco a Ripa

in: Stendhal, Chroniques italiennes

Édition de Dominique Fernandez

Folio classique, Gallimard 1952, 1973

P.S. Later in het verhaal merkte prinses Campobasso dat Sénecé vaak bezoekjes bracht aan haar nichtje, gravin Orsini, iets minder mooi maar wel geestiger dan zij, en niet zo pathetisch… «On dirait que ces âmes romaines ont pour souffrir des trésors d'énergie inconnus aux autres femmes.»

Stendhal had voor zichzelf een plannetje opgesteld, voor hij aan zijn verhaal begon.

« Fonds: Description de la manière dont un Français se fait assassiner à R[ome] par sa maîtresse.
Plan :
1° Elle lui fait des reproches ;
2° Elle le voit arriver chez sa cousine ;
3° La croyant raisonnable, il se trompe, il arrange une rupture honnête ; 

4° Elle le fait tuer. »

Mijn kleine oorlog

Terwijl ik aan de Zwarte Zee, in de koele schaduw en in alle rust een glas bier aan het drinken was, en een Frans boek aan het lezen over de oorlog in Oekraïne, werd ik door een drone aangevallen! Eerst achtervolgde hij me nog bij mijn terugtrekking uit de frontlinie, en verdubbelde daarbij zijn gezoem, maar even later liet hij zijn facetoog vallen op mijn nochtans al halflege glas bier.

Dat had hij beter niet gedaan, want ik was hem blijven bespieden vanuit mijn loopgraaf, sprong eruit en legde bliksemsnel mijn netjes gekafte boek op het glas, draaide daar even mee en verdronk hem.

Bertram Wooster, bekend lid van de Drones Club in Londen, zou mij wellicht kunnen vertellen welk soort beest het betrof, en indien niet hij dan zeker Jeeves of een van mijn lezers.

Het boek is een schitterende analyse en ik mag het iedereen aanbevelen.

David Teurtrie

Russie, le retour de la puissance

2024 Dunod Poche

Een modern geloofspunt*

Opvallend de laatste weken zijn de inspanningen van de goede media om het thema ‘immigratie’ uit de kiescampagne te houden. Dat woord moet zo weinig mogelijk vallen. Over ‘milieu’ doen ze er wijselijk helemaal het zwijgen toe, want dat pakte vorige keer zo slecht uit: de achterlijke kiezer volgde hun vingerwijzingen  niet. Koopkracht dan maar? Of, waarom niet, ‘gender’? Je leest er heel veel over, niet alleen hier maar ook in Frankrijk. Daar won Karla Sofía Gascón, een ‘transvrouw’ geboren als Carlos, in Cannes de prijs voor de beste vrouwenrol.

Hieronder vertaal ik uit een interview met Marion Maréchal, waarin zij die bekroning afkeurt, en Gascón heeft intussen klacht ingediend samen met een reeks LGBTQuerty-organisaties. Opvallend is dat Maréchal, net als Van Grieken bij zijn tv-optreden, het argument “âgephobe” gebruikt: de afkeer voor oude mensen.** Nu goed, dat voorbeeld kwam eerder al uit Engeland aangewaaid, mogelijk haalden zij beiden hun mosterd daarvandaan:

Wat stoort u aan deze prijs? Had ze hem niet mogen krijgen?

Marion Maréchal: U kent het citaat van Orwell dat zegt dat in tijden van universeel bedrog, de waarheid vertellen een revolutionaire daad is.*** Wat ik zeg is dat dag in dag uit beweren dat een man een vrouw is, of een vrouw een man, daar nog geen waarheid van maakt. En ik geloof dat er inderdaad een poging wordt gedaan, relatief minachtend laten we zeggen, om vrouwen weg te cijferen, als een man, inclusief een transgender man een prijs krijgt die eigenlijk naar een vrouw had moeten gaan.

Maar ze ís een vrouw, volgens de burgerlijke stand is ze een vrouw, trans, maar ze is een vrouw.

En ik ben vijfenzestig jaar. Ik ben vijfenzestig, ik heb cosmetische operaties ondergaan om rimpels te krijgen, ik heb mijn leeftijd laten veranderen bij de burgerlijke stand en als u mij de mogelijkheid ontzegt om vijfenzestig te zijn, als u me zegt dat ik geen vijfenzestig ben, dan bent u leeftijdfobisch.

Dus ú bent transfoob.

Komaan, u ziet toch het absurde van deze redenering? Vandaag worden we gedwongen om een leugen te geloven, maar als deze persoon er als een vrouw wil uitzien, dan is dat zijn of haar goed recht.

Dus u zegt: ik ben transfoob.

Maar laten we toch ophouden met onszelf te dwingen om te geloven dat dit een vrouw is, en laten we ophouden onszelf te dwingen om ook te zéggen dat dit een vrouw is. Nee, vrouw-zijn is een biologisch feit. Nu ben ik een vrouw, en denk ik dat het bijzonder minachtend is om vrouwen tegenwoordig te vervangen bij onderscheidingen, of op terreinen of missies die voor hen zijn weggelegd. Vandaag gaat het nog relatief goed in de sport, maar hoe lang nog? Maar voor hoe lang? Voor hoe lang, als we alsmaar verder gaan op dit gebied? Dus nee, ik denk niet dat dit transfobie is, ik denk dat het gewoon op een waarheid wijst.

In ieder geval bent u er dus tegen dat sommige mensen van geslacht veranderen?

Nee, mensen zijn volkomen vrij om dat te doen, maar laten we als maatschappij ophouden dat als een biologische realiteit te beschouwen, en zo opnieuw vrouwen vervangen wat betreft beloningen die haar toekomen.

_____________ 

    * Het hier voor de geest komende woord credo quia absurdum, vaak aan Tertullianus toegeschreven, is wellicht van Voltaire afkomstig, in een brief aan d'Alembert.

  ** Fobie betekent in onze ongeletterde tijden niet langer (ziekelijke) angst, maar gewoon afkeer of zelfs haat.
*** Net zoals Voltaires beroemde uitspraak over de vrije meningsuiting nergens bij hem te vinden is, staat ook “In a time of deceit telling the truth is a revolutionary act” nergens bij Orwell.

Ja, het heeft veel geregend dit voorjaar...

Maar de late impressionist Edvard Yakovlevich Virgikovsky, Эдвард Яковлевич Выржиковский (1928-2008), wist van dit onderwerp twee schilderijtjes te maken, en voor eentje ervan stuurde hij zelfs een meisje genadeloos door het hondenweer : Lenteregen en Begin Mei.

Satan met Beëlzebub bestrijden?

   Je hand in het vuur steken voor iets dat je in de krant hebt gelezen is gedurfd, en als je zoals ik een artikel niet eens gelezen hebt –omdat het achter een betaalmuur zit– en enkel op een titel afgaat is het zelfs roekeloos, maar volgens het Nieuwsblad zegden Christophe Vekeman en Kristien Hemmerechts: “Het katholieke geloof is niet superieur, maar wel het ware geloof.”

Enigmatische uitspraak want van Dale zegt: Superieur, boven iets anders of het andere uitmuntend, het overtreffend.

Wát voor anders dan, een ander geloof? …dat niét het ware is? Als woorden nog een betekenis hebben, geachte Vekeman en Hemmerechts, dan is in dat geval het katholicisme juist wél superieur.

En Kristien moet ook gezegd hebben: “Weet je, ik ben al heel lang vegetariër en hoe langer je dat bent, hoe vreemder het wordt dat mensen vlees eten. Ik begin dat nu ook te hebben met atheïsten.” Laten we die uitspraak voor wat ze is: convertieten moeten zich bewijzen en zijn altijd de ijverigste gelovigen.

Maar wat mag toch de drijfveer zijn achter die bekeringen, en waarom pikken de media ze zo graag op? Is ze te vinden in maatschappelijke ontwikkelingen? Iedereen ziet natuurlijk dat een religie, zeker als zij de ware is, tot veel meer in staat is dan een lekenmoraal die het zonder eeuwigheidsaanspraken moet klaarspelen. Zo’n moraal kan geen rijstpap met zilveren lepeltjes beloven, laat staan zeventig of is het tweeënzeventig maagden.

La nature d'une civilisation, c'est ce qui s'agrège autour d'une religion. Wat zich rond een religie samenkoekt is het wezen van een beschaving, zei André Malraux.

Zélf atheïst zijn mag wel, maar met atheïsme alléén –nochtans een kind van het christendom– komen we er niet. Voor de goede orde in een maatschappij kun je niet buiten een religie om zullen onze voorbeeldige auteurs gedacht hebben, en zo leren ook de jezuïeten, en althans hierin trad hun vijand Voltaire hen bij (terecht, want daar is veel voor te zeggen). Hijzelf was een ongelovige hond, een kafir kunnen we nu beter zeggen, maar hij bouwde wel een kerk voor zijn dorpsgenoten en zag ook liever dat zijn huispersoneel katholiek was. 'Ze stelen dan minder' zou hij gezegd hebben, maar net als met krantenkoppen is het met Voltaire-citaten altijd uitkijken.

Nu iets ernstigs: hieronder geef ik een tekst van Heine waarin merkwaardige paralellen met de bovenstaande bekeringen te ontdekken vallen – en we lezen ook over de religie als opium, een beeld dat later Karl Marx overnam: 

“Van miserie katholiek worden” luidt een Duits spreekwoord waarvan de vervloekt diepe betekenis me nu pas duidelijk wordt. – Is niet het katholicisme de meest verlokkende bloesem van die doctrine van de wanhoop, waarvan de snelle verspreiding over de aarde niets minder dan een groot wonder lijkt als je bedenkt in welke erbarmelijke, pijnlijke toestand de hele Romeinse wereld wegkwijnde... Zoals een individu zich zielsbedroefd de aderen opende en toevlucht zocht in de dood, tegen de tirannie van de Caesars, zo wierp de grote menigte zich in de ascese, in de leer van versterving, in martelaarschap, in de hele zelfmoord van de Nazarener-religie, om de kwelling van het leven in die tijd van zich af te werpen en de beulsknechten van het heersende materialisme te trotseren...

   De hemel werd uitgevonden voor mensen voor wie de aarde niets meer te bieden heeft... Heil aan deze uitvinding! Heil aan een religie die een paar zoete, slaapverwekkende druppeltjes in de bittere kelk van de lijdende mensheid goot, geestelijke opium, een paar druppels liefde, hoop en geloof!

   Ludwig Börne

was, zoals ik in het eerste deel al zei, van nature een geboren christen,* en deze spiritualistische neiging moest wel naar het katholicisme overslaan toen de wanhopige republikeinen na de pijnlijkste nederlagen hun krachten bundelden met de katholieke partij. – In hoeverre is deze alliantie serieus? Dat kan ik niet zeggen. Sommige republikeinen zijn misschien echt van miserie katholiek geworden. Niettemin, in hun hart verafschuwen de meesten hun nieuwe bondgenoten, en er wordt komedie gespeeld aan beide kanten. Er is alleen de gemeenschappelijke vijand om tegen te vechten, en inderdaad, de combinatie van de twee fanatismen, religieus en politiek, is extreem bedreigend. Soms gebeurt het echter dat mensen zich verliezen in hun rol en het sluwe spel plompweg ernst wordt; zo zal menig republikein wel geflirt hebben met de katholieke symbolen totdat hij er uiteindelijk echt in geloofde, en menige lepe geestelijke zal wel de Marseillaise gezongen hebben totdat het zijn lievelingslied werd en hij de mis niet meer kon lezen zonder in de melodie van dit strijdlied te vervallen.**

    Wij arme Duitsers, die helaas geen grapjes verstaan, hebben de verbroedering van het republicanisme en het katholicisme heel serieus genomen, en deze vergissing kan ons op een dag duur komen te staan. Arme Duitse republikeinen, jullie die Satan met Beëlzebub willen uitbannen, als jullie in zo'n uitdrijving slagen, zullen jullie van de vurige regen in de vlammende drop komen! Ik kan niet begrijpen hoe sommige Duitse patriotten, om zich tegen protestantse regeringen te verzetten, gemene zaak maken met de katholieke partij.

_____________

  * Gemene spotternij: Juda Löb Baruch was natuurlijk een jood zoals Heine zelf. Beiden bekeerden zich noodgedwongen tot het protestantisme: 'mijn entreebiljet tot de Europese cultuur', zei Heine. Börne zei dan weer over Heine dat hij alleen maar geestig was: Im Dienste der Wahrheit genügt es nicht, Geist zu zeigen, man muß auch Mut zeigen. Hun vriendschap was al een tijd voorbij.

** Faites semblant de croire, et bientôt vous croirez, zong Brassens.

Ludwig Börne. eine Denkschrift. Viertes Buch (1840)

in: Heinrich Heines Sämtliche Werke

herausgegeben von Prof. Dr. Ernst Elster, 1893

Kritisch durchgesehene und erläuterte Ausgabe

Siebenter Band, S. 116

Meyers Klassiker-Ausgaben, Leipzig und Wien

De taal efkes egaliseren

In Frankrijk is het erger met hun écriture inclusive, maar ook hier zien wij geregeld aanvallen op de taal. Veel woorden zijn tegenwoordig verboden, spelling is onbelangrijk en grammatica al helemaal uit den boze. Bijzonder delicaat zijn persoonlijke voornaamwoorden. Die moeten namelijk voldoen aan de LGBTQUERTY-normen. Hij-zij-hen enzovoort …je kunt alleen meeleven met iemand die tactvol en correct de winnaars van de laatste zeven Songfestivals probeert op te noemen. Hoe vlug is niet een misstap begaan! Want willen of niet: we worden meegezogen in een modern subtaaltje en subcultuurtje, en wie zich niet schikt naar de nieuwe directieven bewandelt het pad der zonde.

Nu zijn aanvallen op het taalgebruik niet iets nieuws. Heinrich Heine zag ze al in de jaren dertig van de negentiende eeuw. De accenten lagen toen nog anders maar de religieuze ijver van de censoren was dezelfde:

Ja, de maatschappij is van nature republikeins. Ze verafschuwt alle vorstelijkheid, geestelijk zowel als materieel. Meer dan men gewoonlijk beseft, ondersteunt dit laatste niet zelden het eerste. Wijzelf kwamen kort na de Julirevolutie tot dit besef, toen de geest van het republicanisme zich in alle sociale relaties manifesteerde. De lauwerkrans van een groot dichter was voor onze republikeinen net zo afschuwelijk als het purper van een grote koning. Ook wilden zij de intellectuele verschillen tussen mensen uitroeien, en omdat ze alle gedachten die op het grondgebied van de staat ontsproten als burgerlijk gemeenschapsbezit beschouwden, hadden ze geen andere keuze dan ook de gelijkheid van stijl te verordonneren. En inderdaad, goede stijl werd afgedaan als iets aristocratisch, en we hoorden vaak de bewering: “De ware democraat schrijft, net als het volk, ronduit simpel en slecht.” De meeste mannen in de beweging slaagden hier heel gemakkelijk in, maar niet iedereen schrijft slecht, vooral niet wie voorheen de gewoonte had om mooi te schrijven, en er werd meteen gezegd: “Dat is een aristocraat, een liefhebber van de vorm, een vriend van de kunst, een vijand van het volk.” Ze meenden dit zeker eerlijk, zoals de heilige Hiëronymus die zijn goede stijl als een zonde beschouwde en zichzelf hiervoor danig kastijdde.

Einleitung zum »Don Quixote« (1837)

in: Heinrich Heines Sämtliche Werke

herausgegeben von Prof. Dr. Ernst Elster, 1893

Kritisch durchgesehene und erläuterte Ausgabe

Siebenter Band, S. 311

Meyers Klassiker-Ausgaben, Leipzig und Wien

Franse commentaar bij het succes van Wilders

 Omdat ik te lui ben om onderstaande volle vijf minuten te vertalen, maar wel inzie dat sommige lezers enige moeite kunnen hebben met het Québecs getinte Frans van Mathieu Bock-Côté, vat ik hier samen wat voor ons, Groot-Nederlanders, van belang is. Het zijn de laatste vijf minuten van Face à l'Info op CNews. Niet dat Bock-Côté met verrassende inzichten komt, hij blijft bij de feiten ...maar bij hem missen we de morele verontwaardiging die wij zo gewoon zijn van onze goede commentatoren.

Om te beginnen zegt Bock-Côté dat Waailders (Wilders dus) de pestlijder, de paria, de onaanraakbare …voortaan aanraakbaar is. Wilders ziet immers af van het premierschap én van een deel van zijn programma, en daardoor is in Nederland het cordon sanitaire weggevallen.

Eerst en vooral, zegt M B-C, is er de stevige inperking van het asielrecht, en wat nog belangrijker is: de komende regering zal vrijstelling vragen van de heersende EU-regels wat betreft asiel. Het komt hierop neer: voor Nederland gaat het nationale recht vóór op de EU-regels. Zij willen niet langer dat het EU-imperium zijn asielregels opdringt.

Christine Kelly wierp op dat er een Constitutioneel Hof bestaat onder leiding van Laurent Fabius…

Een terechte opmerking zegt M B-C, maar het politiek klimaat zal veranderen. Overigens bekijkt men het asielrecht niet langer als een louter individuele kwestie, maar als een geheel, als massaal politiek fenomeen.

Verder behandelt hij ook de voorgenomen belastingverlaging (onvoorstelbaar in Frankrijk), de landbouwproblemen, de inperking van de veestapel, de snelheidsaanpassing voor automobilisten. We staan op de drempel van het fascisme lijkt hem.😉

En dan bespreekt hij de invloed op de EU-verkiezingen, inzonderheid voor de Franse macronisten van Renaissance met als lijsttrekker Valérie Hayer, want het Nederlandse equivalent van die partij is nu een coalitie aangegaan met Wilders. Alsof het Rassemblement National (le Pen) én Reconquête (Zemmour) zouden samengaan met de partij van Macron. Hayer zal dat met alle middelen bestrijden. Volgens Bock-Côté is dit een paniekreactie, want de roep om minder 'Brussel' en meer nationale soevereiniteit is overal hoorbaar, en tegelijk wankelt ook overal het cordon sanitaire.

Zoals M B-C nog opmerkt is de onrust van Valérie Hayer goed te begrijpen. Misschien dacht zij aan de jongste peiling: 

"Liberté, égalité, fraternité" is aan vervanging toe

 

Op de Halfvastenfoor in Gent stond destijds een bijzonder interessante tent, het museum van Dr Spitzner, dat ik als kleine jongen helaas nooit heb mogen bezoeken en nu is het te laat. Wat daarbinnen allemaal te zien was kan ik u dus niet vertellen, lezer, maar je kon er meen ik onder meer een vrouw met een baard bezichtigen.

Niets is verloren echter! In Parijs zijn er, zoals u misschien weet, binnenkort Olympische Spelen en voor die van start gaan moet er in het stadion eerst een vlam worden aangestoken die helemaal uit Athene per estafette is overgebracht.

Nu zal in de stad Parijs zelf de vurige toorts gedragen worden door zekere Minima Gesté – let op de fijne woordspeling – een zogenaamde drag queen.*

De burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo, nam dat besluit en zei: «Oui je suis fière et oui Paris est fière qu’une drag-queen porte la flamme et donc des valeurs de paix et d’humanité.» Of Annie in naam van de bevolking van Parijs kan spreken moeten we in het midden laten want bij de jongste presidentsverkiezing haalde zij amper 1,7% van de stemmen als kandidate voor de socialistische partij.

Maar goed, een drag queen staat dus voor vrede en humanisme. Wie daar anders over denkt is homofoob en transfoob, en Anne wil ter ondersteuning van Minima Gesté uitspraken in die zin laten veroordelen door de rechter: «pour l’aider à porter son message d’amour, d’ouverture et d’égalité.»

Marion Maréchal echter, kandidate voor de EU-verkiezingen, beoordeelt de esbattementen van deze knaap als «particulièrement vulgaires, hyper-sexualisés», en vond niet dat Frankrijk zich op die manier aan de wereld moest tonen: «Je ne considère pas que ce soit une bonne façon de représenter la France aux yeux du monde. Excusez-moi, hein, d’être encore à contre-courant.» Zij kiest dus voor de verkeerde kant van de geschiedenis.

Hopelijk komt er een mooi proces van.

_____________

* Wij kennen dat fenomeen hier ook, sinds CVP-voorzitter Sammy uit de kast kwam omdat SP-voorzitter Conner veel succes had gehad als zingend konijn.

Gabriel Attal schrijft journalisten schoktherapie voor

Dat de goede media met grote aarzeling en omzichtigheid spreken over moslimgeweld weet iedereen al lang. Geen mens stelt zich nog vragen bij omfloerste woordjes als 'jongeren', 'verwarde man' enzovoort. Die worden moeiteloos van hun sluier ontdaan, wat de bijna religieuze volharding van radio- tv- en krantenjournalisten iets ontroerends geeft.

Maar nu heeft de Franse eerste minister Gabriel Attal hun voorgewende onwetendheid een lelijke knauw gegeven. Als minister van Onderwijs had hij het dragen van de sluier al verboden op school, en nu nam hij zonder omhaal het woord sharia in de mond...

Hieronder vertaal ik rechteloos en schaamteloos een artikel uit Causeur, een blad dat men niet tot de goede media rekent.

En plots had Gabriel Attal het over de sharia

Het ene na het andere semantische taboe gaat eraan:

een reden om niet te wanhopen

Jean-Baptiste Roques

De eerste minister heeft een semantisch taboe doorbroken door de sharia aan te wijzen als bron van veel geweld in Frankrijk, in het bijzonder op school. Het is nu aan de pers om dit begrip, dat de verdienste van accuratesse en precisie heeft, zich eigen te maken.

Alvast de minister van Justitie miste deze trein.

Zoals gewoonlijk ging Éric Dupond-Moretti de kwestie uit de weg toen hij op 9 april in de Franse Assemblée Nationale een vraag beantwoordde over de dood van Shemseddine, de schooljongen uit Viry-Châtillon* die een week eerder was gelyncht door een groep jongeren die hem wilden straffen omdat hij met de zus van twee van hen over seksuele zaken had gesproken. Zijn aanvallers vonden dat hij aangepakt moest worden, want zoiets valt onder een door de islam voorgeschreven seksueel verbod.

Nu dácht de minister van Justitie er nog niet over om dit aspect van de zaak te benoemen. "Eerwraak bestaat niet, alleen gruweldaden," zei hij – ongetwijfeld in de overtuiging hier onderuit te zullen komen met een retorisch trucje.** Wel zagen we dat de Aquitator*** bij deze gelegenheid afzag van het kille juridische jargon dat hij gewoonlijk gebruikt. Nog in 2020, toen hij zijn post op de Place-Vendôme opnam, bezwoer hij het Franse volk niet toe te geven aan het "gevoel" van onveiligheid, maar nu stortte hij wel zijn hart uit over de "afschuw" – een gevoel dus – die dit vreselijke fait divers opriep. Zo zie je maar dat het nooit te laat is om begrip op te brengen voor de emoties van je medeburgers en deze te delen.

Nu mag de minister van Justitie het probleem zorgvuldig hebben omzeild, toch blijft het bestaan: waar gaat zo'n moord namelijk over?
De politieke wereld en de media voelen een zeker onbehagen om te praten over aanslagen in ons land tussen moslims onderling, als ze met religie te maken hebben.

Nog een ander recent nieuwsfeit illustreert de moeilijkheid om dingen bij hun naam te noemen: de dood in Bordeaux op 10 april van een Algerijn, ten gevolge van steekwonden hem toegebracht door een Afghaan die boos was omdat hij hem bier had zien drinken aan het eind van de ramadan.

In dit geval, net als in dat van Viry-Châtillon, zijn termen als "terrorisme" of "islamisme" ongeschikt: zij duiden criminele ondernemingen aan waarbij de daders beweren een politiek doel te hebben. Het begrip "intra-etnisch" of "intracommunautair" geweld is evenmin bevredigend, omdat het de religieuze drijfveer buiten beschouwing laat die essentieel is om het fenomeen te begrijpen.****

Gabriel Attal bij de pinken!

Gabriel Attal zat dus precies goed toen hij, ondervraagd door Apolline de Malherbe op BFMTV op 18 april, over geweld op scholen met meer moed dan de leden van zijn regering sprak over "min of meer georganiseerde groepen die proberen te infiltreren in de islam," en die "de voorschriften van de sharia" verdedigen. De sharia is afgeleid van de koran en de soenna ('de woorden en daden van Mohammed’) en definieert de individuele en collectieve rechten en plichten van moslims. Zoals elk moreel systeem varieert het in tijd en ruimte, is het onderhevig aan discussies over interpretatie en kan het daarom niet als een vaste code worden gezien.

Eén ding staat wel vast: een groot aantal regels van de sharia, zoals toegepast door verschillende moslimstaten, zijn onverenigbaar met de Franse wet. En het zijn deze anti-republikeinse regels, vooral deze met betrekking tot seksuele vrijheid, alcoholgebruik en kleding, die sommigen in ons land proberen op te leggen door middel van intimidatie, mishandeling en zelfs moord.

In de zaak Bordeaux kopte Le Monde: "Moord in verband met alcoholgebruik van slachtoffers op de avond van Eid."**** Eerlijker en gepaster ware geweest te schrijven: "Een sharia-moord." Want door woorden die aanstoot geven te vermijden, toont deze avondkrant zich bijna begripvol. Zou Le Monde het ook hebben aangedurfd om bij een verkrachting te spreken over "een aanranding in verband met het dragen van een minirok door het slachtoffer"?

___________

      * Ten zuiden van Parijs.

    ** 'honneur-horreur' was zijn geweldige vondst.
  *** Als strafpleiter behaalde hij een aantal verrassende vrijspraken, vandaar.

**** Eid-al-Fitr betekent "feest van het breken (van het vasten)".

______________

Ondertussen alweer achterhaald:

"Matisse n'avait que 15 ans quand hier après-midi un migrant afghan l'a poignardé à mort à Châteauroux."

Vooralsnog geen massavernietigingswapens

De visie van een Frans-Algerijnse auteur, Naïma M’Faddel:

Mag ik u ook herinneren aan het latente conflict – laten we het zo noemen – tussen soennieten en sjiieten. Vergeet niet: de Arabieren zijn soennitisch en Iran is sjiitisch. Iran is niet Arabisch, en Saoedi-Arabië, Jordanië, Egypte en zelfs Qatar zouden er geen belang bij hebben, de Verenigde Arabische Emiraten enzovoort zouden er geen belang bij hebben. Zo ontstaan er vandaag op dit schaakbord dus ook nieuwe allianties die uiterst interessant zouden kunnen zijn.

CNews: Het is een strijd om het regionale leiderschap.

Precies, en dat is waar we vandaag naar moeten kijken. Want nogmaals, de Arabieren zullen Iran nooit de leiding laten nemen. En daarom moeten we betreuren wat er is gebeurd met de Amerikaanse interventie in Irak. Vergeet niet dat Irak een Arabisch land was, geleid door soennieten...

En een oorlog...

… een, laten we zeggen, preventieve oorlog gebaseerd op een leugen* die geopolitieke onevenwichten deed ontstaan...

Absoluut.

...en in alle eerlijkheid wil ik herhalen: ten nadele van het Westen. Uiteindelijk was het een oorlog die door het Westen werd gevoerd ten nadele van zichzelf,** en vandaag ten nadele van Israël en zijn positie.

Bovendien was de aanval van zeven oktober, de pogrom door Hamas uitgevoerd met de hulp van de Iraniërs, in zekere zin ook een reactie op de Abraham-akkoorden. We mogen niet vergeten dat de Abraham-akkoorden met name door Jordanië, Egypte en Marokko werden onderschreven en dat Saoedi-Arabië bereid was hetzelfde te doen. Dus ergens wilden ze dit proces kapen en alles voorkomen wat uit de Abraham-akkoorden had kunnen voortvloeien. Want laten we niet vergeten: dat waren ook afspraken in de richting van vrede, en in het bijzonder van de Twee Staten-idee.

____________

  * M'Faddel verwijst naar de misdadige oorlog van George W. Bush over de WMD's (massavernietigingswapens), en het slavenrolletje daarin vertolkt door de eerloze Colin Powell met zijn reageerbuisje.

** 'Het Westen' is een gemakzuchtige term: het was vóór alles een Amerikaanse oorlog, en de nefaste gevolgen (onder meer massa-immigratie) waren voor Europa. Datzelfde was bijvoorbeeld ook het geval in Syrië, Afghanistan en Libië – waar toen Obama voor zorgde met de beste humanitaire bedoelingen.

Naïma M’Faddel : Et puis-je vous rappeler aussi le conflit larvé – on va le dire comme ça – entre sunnites et shiites. Faut pas l’oublier : les arabes sont sunnites et l’Iran est shiite. L’Iran n’est pas arabe. Et n’ont aucun intérêt aujourd’hui l’Arabie Saoudite, la Jordanie, l’Égypte, et même le Qatar d’ailleurs n’aurait aucun intérêt, les Émirats Arabes Réunies etcetera, n’auraient aucun intérêt. Donc aujourd’hui ça suscite aussi au niveau de cet échiquier des nouvelles alliances qui peuvent être extrêmement intéressantes aujourd’hui.

CNews : C’est un combat pour le leadership régional.

Exactement, et c’est ça qu’il faut aussi interroger aujourd’hui. Parce que, encore une fois : les Arabes ne laisseront jamais l’Iran prendre le leadership. Et c’est pour ça qu’il faut regretter ce qui s’est passé avec l’intervention américaine en Irak. Rappelons-nous, hein, l’Irak, pays arabe, dirigé par des sunnites…

Et d’ailleurs guerre…

Non mais, guerre disons préventive basée sur un mensonge qui a en fait déséquilibré aussi cette géopolitique…

Carrément.

…et je voudrais le redire sincèrement : au détriment de l’Occident. Finalement, une guerre donc faite par l’Occident à ses détriments et au détriment aussi aujourd’hui d’Israël et de son positionnement.

Et d’ailleurs l’attaque du sept octobre, ce pogrom qui a été fait par le Hamas, avec l’aide des Iraniens, c’était aussi quelque part une réponse contre les Accords d’Abraham. Faut pas oublier que les Accords d’Abraham avaient été cités notamment par la Jordanie, par aussi l’Égypte et puis par le Maroc, et que l’Arabie Saoudite était prête à le faire. Donc c’est quelque part pour capter çà et empêcher justement tout ce qui allaient susciter ces Accords d’Abraham. Parce qu’il ne faut pas l’oublier : c’étaient aussi des accords vers la paix, et notamment l’idée des Deux États.

Journalisten moeten leren luisteren naar hun gasten

De islam problematisch noemen is ontoelaatbaar... op France Info en elders. Zoals altijd op tv kun je het beter over blank racisme hebben.

Marion Maréchal: Ik meen dat als er vandaag in Afrika vluchtelingen moeten worden opgevangen, het eerst aan Afrikaanse landen toekomt om ze op te nemen...
Salhia Brakhlia: Waarom?

...of als er, laat ik zeggen Afghaanse vluchtelingen zijn, dan is het toch niet logisch dat zij duizenden, een aantal duizenden kilometer moeten reizen om in Frankrijk opgevangen te worden in plaats van in landen...

[hier grijpt Salhia Brakhlia meteen in, en maakt naar goede journalistieke gewoonte de volgende tien seconden onverstaanbaar]

...maar mevrouw, ik zal u zeggen waarom, er zit namelijk enige samenhang in. Omdat vandaag de opvang van migranten, of het nu vluchtelingen zijn of niet, ingrijpt op de samenleving. En hoe meer mensen er arriveren uit landen met een beschaving die ver van ons staat, hoe moeilijker het is om ze te integreren. Want taal, met andere woorden...

Salhia Brakhlia: Dus zeker, de Oekraïners zijn blank, ze zijn katholiek* en ze kunnen naar Frankrijk komen?
...laat me u vertellen dat de integratie van Oekraïense bevolkingsgroepen in Frankrijk, tja, minder problemen oplevert dan de integratie van groepen niet-Europese moslims die cultureel sterk van ons verschillen. Dat is toch zonneklaar? en evenmin zijn ze allemaal op de vlucht voor oorlog. Dit betekent natuurlijk niet dat een niet-Europese moslim niet in staat zou zijn te integreren: we hebben allemaal voorbeelden om ons heen, maar alleen al door de aantallen wordt de uitdaging van integratie en assimilatie steeds problematischer. En zoals u vandaag in Frankrijk kunt zien, is er op ons grondgebied al een botsing van beschavingen aan de gang. Excuseer, maar hebt u het nieuws van de afgelopen dagen gezien? We zagen een man die net twee andere mensen had neergestoken omdat ze de sharia niet respecteerden en bier aan het drinken waren – tijdens de ramadan. We hadden een jong meisje dat zojuist werd gelyncht omdat ook zij zich niet aan de ramadan hield. Een ander meisje is gelyncht omdat ze geen hoofddoek droeg.** Dus ja, vandaag de dag, neem me niet kwalijk, zijn dat voor mij uitingen van de botsing der beschavingen, en ongecontroleerde immigratie, voornamelijk uit Afrika, verergert deze situatie, dus...

Nog een laatste vraag, sorry dat ik onderbreek...

__________
 * Misschien had Salhia Brakhlia zich wat beter moeten voorbereiden, want al zijn er in Oekraïne inderdaad katholieken (Oosterse en Roomse), en ook protestanten en nog andere religies: het gros van de bevolking bekent zich tot de Oekraïens-Orthodoxe Kerk van het Patriarchaat van Moskou, of van het Patriarchaat van Kiev.

** Al is dat een vrije keuze zoals we altijd horen.