Over een vergeten gerecht

Luther, en na hem Heine, hebben aan de bokking aandacht besteed. Daarop werd hier al gewezen. En ook de stokoude koningin van Engeland misprijst die spijs niet, zoals hier weer bleek. Maar de grootste, uitzinnigste, grappigste lofzang die ik las komt toch van Joris-Karl Huysmans die in 1874 een poème en prose het licht gaf, met als titel Le Hareng saur. Of ik zijn gerookte haring aannemelijk heb vertaald zult u beoordelen:

De bokking

Je jurk, o haring, laat het palet van zonsondergangen zien, de patina van oud koper, de gepolijste, bruingouden tonen van corduaan, de sandelhout- en saffraantinten van herfstgebladerte!

Je hoofd, o haring, schittert als een gouden helm en je ogen lijken wel zwarte spijkers, in koperen hoepels gedreven!

Afwisselend temperen en verlichten alle droevige en sombere nuances, alle stralende en vrolijke tinten je schubbenjurk.

Naast het bitumen, de landen van Judea en Cassel, de verbrande schaduwen en groene tonen van Scheele, de bruine van Van Dyck en de Florentijnse bronzen, de tinten van roest en dode bladeren, glanzen in al hun schittering het groenachtige goud, ambergeel, koningsgeel, het gelige rood van oker, chroom, van maartse appelsienen!

O glinsterend-grauwe bewalmde, als ik naar je maliënkolder kijk, denk ik aan Rembrandts doeken, ik zie weer zijn prachtige koppen, zijn zonbeschenen lijven, zijn fonkelende juwelen op zwart fluweel; ik zie weer zijn stralen van licht in de nacht, zijn slingers van goudstof in de schaduw, zijn zonnen, opkomend onder zwarte bogen!

Le hareng saur

Ta robe, ô hareng, c'est la palette des soleils couchants, la patine du vieux cuivre, le ton d'or bruni des cuirs de Cordoue, les teintes de santal et de safran des feuillages d'automne!

Ta tête, ô hareng, flamboie comme un casque d'or, et l'on dirait de tes yeux des clous noirs plantés dans des cercles de cuivre!

Toutes les nuances tristes et mornes, toutes les nuances rayonnantes et gaies amortissent et illuminent tour à tour ta robe d'écailles.

A côté des bitumes, des terres de Judée et de Cassel, des ombres brûlées et des verts de Scheele, des bruns Van Dyck et des bronzes florentins, des teintes de rouille et de feuille morte, resplendissent, de tout leur éclat, les ors verdis, les ambres jaunes, les orpins, les ocres de rhu,* les chromes, les oranges de mars!

Ô miroitant et terne enfumé, quand je contemple ta cotte de mailles, je pense aux tableaux de Rembrandt, je revois ses têtes superbes, ses chairs ensoleillées, ses scintillements de bijoux sur le velours noir ; je revois ses jets de lumière dans la nuit, ses traînées de poudre d'or dans l'ombre, ses éclosions de soleils sous les noirs arceaux!

Joris-Karl Huysmans (1848-1907)

Le Drageoir aux épices

Édition de Jean-Pierre Bertrand

Gallimard 2019

_________

* L'ocre de ru ou de rue: produit que l'on trouve dans les ruisseaux formés par les eaux de lavage des minerais de fer aux environs des mines de fer.

Geen ludiek onderwerp

Een kwestie die we hier ongaarne behandelen is die van het onderwijs dat achteruitboert. Laten we voor het gemak aannemen dat het kennisniveau van de leerlingen weliswaar zakt, maar dan toch eerder in het Franstalige landsdeel, en in het moederland Frankrijk zelf. En dan mogen ook wij Vlamingen de lat elk jaar een paar centimeter lager leggen: ze ligt nog altijd behoorlijk hoog (hoor je soms, hangt een beetje van je bronnen af).

In Frankrijk kent men nationale examens. Het baccalaureaat, kortweg ‘le bac’ is er zo een en tot voor dertig-veertig jaar stelde het nog iets voor. Je moest bijvoorbeeld een dissertation over een gegeven onderwerp kunnen schrijven. Nu vraagt men dat niet meer, maar een opstelletje van veertig regels nog wel.

Dit jaar was het: Le jeu est-il toujours ludique? Een vraag als een andere en alvast grootmeester Jan-Hein Donner, die na een verloren partij wel eens de aandrang voelde om zich bij wijze van kastijding het mannelijk lid uit te rukken, had deze vraag zeker negatief beantwoord.

Helaas kwamen vele Franse leerlingetjes niet tot zulke diepzinnige overwegingen, want wat lezen we? Face au mot «ludique», de nombreux lycéens qui passaient ce mardi leur épreuve du bac de Français sont restés pantois.

Ja, er zijn soms redenen om zorgelijk te kijken.

De laatste woorden van Willem van Oranje

Een mooie beschouwing van Karel van het Reve:

Zien we nu een omvolking of niet?

Wie gelooft dat er een omvolking plaatsheeft, is volgens deftige politici en hun journalisten een mythomaan, een ziekelijke leugenaar. Wie meent dat mohammedanen bij criminaliteit, bij straatrellen en in de gevangenissen naar verhouding oververtegenwoordigd zijn is een racist. Zo is wie gelooft dat bijvoorbeeld de moordenaar van Theo van Gogh handelde naar koranische voorschriften minstens van kwade wil, maar om precies te zijn een racist. Dan mag Mohammed Bouyeri zijn motivatie nog klaar en duidelijk hebben toegelicht in de rechtbank, hij blijft een gestoorde, verwarde man – voor de term ‘jongere’ was hij net iets te oud. Kortom, journalisten vermijden graag duidelijke benamingen.

Hieronder verwelkomt de gesluierde Franse blogueuse (blogster) Radia die omvolking. Voor haar is le grand remplacement een feit, zowel demografisch als cultureel. De goede media hebben het dan graag over een ‘samenzweringstheorie’. Renaud Camus bedacht die term en spreekt over feiten, maar dat mag niet deren want wie zou die auteur ook gelezen hebben? (wat inderdaad niet nodig is om een oordeel te vellen, leerden we pas van een wetenschapsjournalist).

Jean Messiha: De vrijheid van de Franse vrouw is dat ze de wind kan voelen in haar haar, Het is de…
Radia: En een vrouw die haar haar bedekt is niet vrij?
Jean Messiha: Het is het beeld van Brigitte Bardot, kortom van al die iconen die…
Radia: Maar u spreekt alleen over figuren van jaren geleden, ik weet niet eens hoeveel jaar. Dit is een nieuwe generatie, een nieuwe mentaliteit. Weet u, Frankrijk, heeft al een tijdje een ontwikkeling doorgemaakt.
Jean Messiha: Maar, daar moet ik…
Radia: Die tijd is achter de rug, mogen we zeggen.
Morandini-CNews: Allez-y Radia.
Radia: Nee, dat is toch zo, die periode is werkelijk voorbij. Men moet accepteren dat we vooruitgaan, dat we een nieuw tijdperk binnenstappen, dat de opvattingen veranderen, en dat uw mentaliteit weldra zal verdwijnen. Samen met u overigens.
Jean Messiha: Maar precies dát ze zou verdwijnen zint mij niet.
Radia: Toch zal ze dat.

Jean Messiha : La liberté de la femme française c’est d’avoir les cheveux au vent. C’est la…

Radia : Et une femme qui cache ces cheveux n’est pas libre ?

Jean Messiha : C’est l’image de Brigitte Bardot, enfin c’est toutes les icônes que…

Radia : Mais vous ne parlez que de personnes qui datent des années, je sais pas combien-là. On est une nouvelle génération, une nouvelle mentalité. Vous savez, la France, elle a évolué depuis un certain temps.

Jean Messiha : Mais je n’en…

Radia : Cette époque, elle est révolue, on va dire.

Morandini-CNews : Allez-y Radia.

Radia : Non, mais c’est vrai, cette époque elle est révolue en fait. Il faut accepter le fait qu’on est en train d’avancer, qu’on est en train d’entrer dans une nouvelle ère, que les mentalités changent, et que bientôt votre mentalité-là va disparaître. Avec vous d’ailleurs.

Jean Messiha : Mais j’ai pas envie qu’elle disparaisse justement.

Radia : Mais elle va l’être.

Kaviaar en de korte keten

Niet iedereen lust kaviaar, sommigen vinden surimi lekkerder. Begrijpe wie kan. Wat beide voedingsmiddelen wél gemeen hebben is dat ze van verre landen komen, en dat is heel kwalijk.

Wij snijden dit culinaire onderwerp aan omdat we nu de “Week van de Korte Keten” beleven. Minister Crevits (haar partij is aan lager wal geraakt) opende deze week – 'zij gaf het startschot', las ik in een krant.

Crevits heeft geconstateerd dat de Vlaming zijn eten veel te ver gaat zoeken. Wanneer inderdaad zal er weer steur in de Schelde zwemmen, en kunnen wij die keten kort houden? Maar dan nog: zal in dat geval ook de gewone man een portie kunnen betalen?

Er blijft altijd een klassenverschil: of biovoedsel van de korte keten beter is weet ik niet, maar voor velen is het te duur en de meesters eten beter dan de knechten.

Dat was ook vroeger zo: tweeduizend jaar geleden besprak de dichter Juvenalis zowel de kwaliteit van het eten als de lengte van de keten en ook bij hem gaan de beste hapjes naar de rijkaard als die zijn ‘cliënten’ te gast noodt.

Satire 5, 92-106

Daarna verschijnt voor hem

een zeebarbeel uit Corsica, misschien zelfs

van Siciliaanse rotskust, sinds bij Rome

de zee door onze verregaande vraatzucht

is leeggevist en wij met grote netten

de naastgelegen wateren uitdunnen

voor onze markt en de Tyrrheense visstand

geen tijd van groeien gunnen. De provincie

voorziet nu onze keukens, en de vis

die hier gekocht wordt voor een rijke dame

door iemand die graag in haar testament wil

(maar zij verkoopt hem door!), komt daarvandaan.

Vervolgens eet hij paling, een heel grote

uit Siciliaanse zee. Want als de stormwind

zich koest houdt en gedwee de natte vleugels

thuis drogen laat, wagen de vissersboten

zich rustig tot Charybdis toe! Voor jullie

wacht er een stukje aal, familie van

de waterslang, of door ’t ijs verkleurde

rivierbaars, die laaggeboren aan de Tiber

(precies als jij) zich dagelijks te goed doet

aan ’t hoofdriool van Rome’s binnenstad.

 

 (vertaling: Marietje d’Hane-Scheltema)

Zit er vooruitgang in de beschaving?

In 1599 liet de Beierse jezuïet Matthäus Rader een vertaling van Martialis’ epigrammen het licht zien. Het was een ‘verbeterde’ uitgave waarin de obsceniteiten van de dichter werden omzeild of weggelaten: obscænis demptis. Nochtans ging dit in tegen de uitdrukkelijke wens van Martialis zelf:

Cornelius, je klaagt dat ik te vrijmoedig
verzen schrijf, die op school geen meester
voor kan lezen. Maar deze bundels kunnen,
– net als mannen aan hun echtgenotes –
niet behagen zonder forse piemel.
Zou je willen dat ik een bruiloftslied zong
zonder de woorden van een bruiloftslied?
Wie wil de Floralia* in de kleren zetten,
aan hoeren een discrete stola toestaan?
Nee, grappige gedichten kennen deze wet:
zonder te prikkelen kunnen ze niet goed vallen.
We vragen je, stop met die gestrengheid
spaar de losbandigheid van mijn epigrammen,
ga toch niet mijn bundeltjes castreren
geen groter schande dan een priaap als eunuch.**

Gelukkig sprong John Donne zijn collega-dichter meteen bij, en verweet hij Rader jezuïtische hypocrisie, want de pater zelf kon die dingen blijkbaar wél smaken. Alleen moesten eenvoudige geesten daarvoor behoed worden:

                     Raderus
Why this man gelded Martial I muse,
Except himself alone his tricks would use,
As Katherine, for the Court's sake, put down stews.***

Ook in Frankrijk verschenen opgeschoonde vertalingen.† M. de Silvecane droeg zijn Juvenalisvertaling op aan Henri IV:

Ziehier, Sire, Juvenalis, Persius en Horatius die zich bij Uwe Majesteit aandienen, niet als de teugelloze poëten die vroeger de ondeugden veroordeelden met uitdrukkingen die evenveel veroordeling verdienden als de ondeugden zelf, maar als bijgeschaafde dichters die hebben geleerd zich in de kuise taal van de Franse Muzen uit te drukken en afschuw op te wekken voor die monsterlijkheden, door ze levendig te schilderen en te laten kennen zonder ze bij naam te noemen. Zij verlaten het liederlijke Hof van het oude Rome, en komen aan het uwe les volgen om de tuchteloosheid van hun eeuwen te corrigeren, en doordrongen te raken van de deugden waartoe uw wetten manen, en waartoe uw voorbeeld inspireert.††

Een andere vertaler, zekere François Charpentier deed ook zijn duit in het zakje:
Viezigheden, smadelijke termen en laagheden werden niet gedoogd. Als iemand uitdrukking wil geven aan welke tedere hartstocht ook, dan hoeft dat niet in de gemene bewoordingen die Catullus en Martialis zo vaak hebben gebruikt. Zulke zaken moet omzwachteld worden gezegd, met een fijnzinnige draai, zodat je je altijd kan voorstellen dat men iets anders heeft willen zeggen.†††

Sommige Latijnse dichters, Martialis, Juvenalis of Catullus bijvoorbeeld, en af en toe zelfs Horatius noemden inderdaad de dingen bij hun naam. Als gevolg hiervan lazen wij op school wél Horatius, maar de eerste twee niet, en Catullus zeer omzichtig.

Zijn wij tegenwoordig minder preuts? 'Ook vandaag zwijgen soms de wetenschappelijke commentaren over obsceniteiten die men niet wil of kan uitleggen,' zegt Piet Schrijvers, en in de prestigieuze Loeb-uitgave van Juvenalis waren nog tot 1990 tientallen verzen weggelaten.

In hun jongste vertaling is dat niet meer het geval leren we, maar die vertoont weer nieuwe lacunes. Zo waardeert Schrijvers hogelijk een standaardwerk van Gaston Boissier (L’opposition sous les Césars, eerste druk Parijs 1875, negende druk 1921): 'Boissiers boek [dateert] uit de negentiende eeuw en (erger nog) het is in het Frans geschreven en daarmee uit het blikveld van academische geesteswetenschappen in het verengelste Nederland verdwenen (de nieuwe Loebeditie van Juvenalis (2004) vermeldt enkel nog Engelstalige titels; zo schrijdt de beschaving voort...).’

 _______________ 

* Uitbundig, zelfs uitgelaten lentefeest, niet te verwarren met de Gentse Floraliën.

** Martialis. Verzamelde epigrammen, vertaald, ingeleid en toegelicht door Piet Schrijvers. Athenaeum–Polak & Van Gennep, Amsterdam 2019.

Juvenalis en Persius. Hekeldichten, vertaald en toegelicht door Piet Schrijvers; Athenaeum–Polak & Van Gennep, Amsterdam 2020.

*** John Donne, The Major Works, John Carey (ed.), Oxford World’s Classics, 1990. Carey geeft hierbij ‘1602?’, en zegt verder: 'Katherine' blijft ongeïdentificeerd. Vermoedelijk een koningin die bordelen verbood, zodat het Hof een monopolie op ontucht kreeg.

† Veel haal ik uit een artikel van Jean-Christophe Abramovici.

†† ‘Sire, voici Juvénal, Perse, et Horace qui se présentent à VOTRE MAJESTÉ, non pas en poètes relâchés, et qui censuraient autrefois les vices par des expressions aussi dignes d’être censurées que les vices mêmes ; mais en poètes châtiés qui ont appris à parler le chaste langage des Muses Françaises, et à faire horreur de ces monstres par une peinture vive qui les fasse connaître sans les nommer. Ils quittent la Cour licencieuse de l’ancienne Rome, pour venir prendre des leçons dans la vôtre, et corriger les désordres de leurs siècles par l’impression des vertus que vos lois établissent, que votre exemple inspire.’

M. de Silvecane, Traduction nouvelle des Satires, Paris, R. Pepie, 1690.

††† 'Les saletés, les paroles outrageuses, les bassesses [ne] sont point souffertes. Et si l’on veut s’expliquer sur quelque passion tendre, il ne faut pas que ce soit avec ces vilaines expressions que Catulle et Martial ont si souvent employées. Il faut que cela soit dit d’une manière enveloppée d’un tour fin, et que l’on puisse toujours s’imaginer qu’on a voulu dire autre chose.'

François Charpentier, De l’excellence de la langue française, Paris, Vve Bilaine, deux volumes,1683.

Halfgoden staan boven de wet

 

Bij RT France presenteerde Frédéric Taddeï Interdit d'interdire, een programma met gasten vaak die je nergens anders zag. Maar dat programma bestaat niet meer om de goede reden dat heel de zender Russia Today in heel de EU is weggezuiverd.

De altijd onberispelijk gekapte Ursula von der Leyen, die mogen we aannemen veel verstandiger is dan wij allen, heeft daarvoor gezorgd mede ook omdat Emmanuel Macron, de Franse Jupiter daarop stond. Allebei weten zij feilloos wat domoren als u of ik nog net aankunnen, en wat ons petje te boven gaat.

Nu heet zo’n autocratische zuiveringsactie wel ‘censuur’ maar toch lees je er weinig over. Journalisten lijken weinig bezwaren te hebben, en op mijn tabblad heb ik nu een dood icoontje.

Maar er zijn uitzonderingen: hieronder vertaal ik een artikel van Marie Bénilde, journaliste bij Le Monde diplomatique (en ik hoop dat ze me dat daar niet kwalijk nemen).

« RT, dat is niet meer te harden »

Een nieuwszender die propaganda maakt voor een massaal militair offensief maar de burgerslachtoffers bij de bombardementen van de agressor buiten beschouwing laat? Een kanaal dat officiële desinformatie promoot om de invasie van een land beter te rechtvaardigen? Welkom dan bij i24 News en CNN. Tijdens de "beschietingen" in Gaza in 2014 was het Israëlische kanaal van [mediamagnaat] Patrick Drahi er trots op de "ijzeren koepel tegen de internationale pers" te zijn, verwijzend naar het Israëlische luchtverdedigingssysteem (Le nouvel Observateur, 14 augustus 2014). In 2003 maakt de Amerikaanse zender van de Time Warner-groep de officiële leugen over de aanwezigheid van massavernietigingswapens in Irak tot de zijne. Evenmin als CNN is i24 News in Frankrijk en Europa gecensureerd vanwege hun particuliere en verminkte visie op de waarheid. Ongehinderd verdeeld via het programma-aanbod en de decoderkastjes van de operators, werden ze ook op het internet ongemoeid gelaten.

Voor de Russische media daarentegen geldt een totaalverbod voor de hele Europese Unie. Zullen we maar aannemen dat het om een wettelijk gelegitimeerd besluit gaat, genomen door de regelgevende autoriteiten, vanwege de bevooroordeelde berichtgeving van deze opiniezenders tijdens de eerste dagen van de oorlog in Oekraïne? De realiteit is heel anders: de Raad van de EU, voorgezeten door Emmanuel Macron, gaf de regelgevende instantie voor audiovisuele en digitale communicatie (Arcom) geen tijd om mogelijke schendingen van de overeenkomst te onderzoeken, die met Arcom was afgesloten om een verbod op Russische media op te leggen. Emmanuel Macron zag meteen na zijn verkiezing in 2017 in RT en Sputnik “beïnvloedingsorganen die lasterlijke onwaarheden over [zijn] persoon hebben gespuid” tijdens de presidentiële campagne (AFP, 29 mei 2017). Met de steun van deze media en hun sociale netwerken voor de beweging van de "gele hesjes" was voor het staatshoofd de maat vol. In 2018 had de Hoge Raad voor de audiovisuele sector RT in gebreke gesteld voor een foutieve vertaling in verband met aanvallen met chemische wapens in Syrië. Maar nu was er meer nodig. Een paar uur na het begin van de invasie van Oekraïne, op 24 februari 2022, riep de LR-senator Laurent Lafon op tot de "schorsing" van RT. Volgens Le Canard enchaîné van 2 maart, liet Macron op 26 februari verstaan: “Ik zeg al maanden dat we moeten optreden tegen RT France en Sputnik, en elke keer legt men mij uit dat er dan juridische problemen rijzen. Deze keer is dit niet langer houdbaar.”

Deze keer inderdaad neemt de uitvoerende macht niet de moeite om haar beslissingen een wettelijke basis te geven. Heeft RT de nationale veiligheid of defensie geschaad? Tenzij men aanneemt dat de EU in staat van oorlog is, valt dat moeilijk vol te houden. Heeft het de bewoordingen van het Kremlin ("speciale militaire operatie") overgenomen en verkeerd geïnformeerd? Ongetwijfeld, als hun gasten de termen "genocide" gebruiken voor de Donbas en spreken over de noodzakelijke "denazificatie" van Oekraïne. Maar andere zenders berichtten over de woorden van Volodymyr Zelensky voor de Israëlische Knesset, toen die de oorlog in zijn land kwalificeerde als een "Endlösung", geïnitieerd door Moskou (20 maart).

Zodoende heeft de EU zich ertoe gebracht ten aanzien van RT censuurmethodes te gebruiken die zij in Rusland veroordeelt. In artikel 11 van haar handvest van grondrechten garandeert zij nochtans de "vrijheid om informatie of ideeën op te doen en door te geven, zonder enige inmenging van de overheid en ongeacht grenzen". Maar boven de wet gaf ze de voorkeur aan de oekaze, alsof het nodig was om een klein publiekje weg te houden van Russische invloeden die nu in de sociale media hun weg vinden.

Het gevaar van een lange vredestijd

 

Wat je de laatste weken ongetwijfeld al enkele keren hebt gelezen in de krant, of gehoord op tv, is de waarschuwing van de Latijnse satiredichter Juvenalis over het gevaar van een lange vrede. Onze zeden verzwakken en van een oorlog kunnen we ons geen voorstelling meer maken.

Juvenalis schreef in zijn zesde hekeldicht inderdaad nunc patimur longae pacis mala. saevior armis, luxuria incubuit victumque ulciscitur orbem. Marietje d’Hane-Scheltema vertaalde dit als volgt: ‘Tegenwoordig lijden wij aan te lange vredestijd, en meer dan welke strijd is weeldezucht de wraak voor ’t knechten van zovele landen.’

Het lijkt wel de stellingname van een militaire expert, maar Juvenalis’ klacht ging over de Romeinse vrouwen die zich niet meer wisten te gedragen.

Toen Hannibal voor de poorten stond, zegt hij, en de mannen de stadswallen bewaakten, waren zij deugdzaam en sponnen met eeltige vingers ijverig wol. Nu echter gaan zij zich te buiten aan drinkgelagen en vreetpartijen.

Ware orgieën richten zij aan, tot ver voorbij middernacht. Normen en waarden – een wending die je vandaag wel meer ontmoet – ‘vervallen in een decadent genot van dronken minnen.’ Ze zien het verschil niet meer tussen een hoofd of een lies. Op weg naar huis laten zij hun draagstoel halt houden bij het oude altaar van de Kuisheid, de Pudicitia. Daar pissen zij met felle stralen tegen het beeld van de godin, en bekruipen elkaar terwijl er geen man te zien is.

Als jij ’s ochtends naar je werk gaat, trap je in de pis van je vrouw: tu calcas luce reversa coniugis urinam.

Begrijpelijk dus dat men in ernstige militaire beschouwingen zich beperkt tot het korte citaat.

Hoe de (oude) Russen lezen?

In Gent rees laatst de vraag of Pippi Langkous wel gezonde lectuur was, en of daar niet enkele correcte aanpassingen in moesten komen voor we zulke dingen op onze kindertjes loslieten. Met argumenten kom je dan nergens: mensen die zulke groenig-roze plannetjes koesteren kun je enkel uitlachen.

Wat ik las in de Wiener Zeitung is van een ander kaliber, al kun je er bedenkingen bij hebben. Voor mij slaan die op de zeer fragmentarische voorbeelden die de auteur geeft bij mijn geliefde Alexandr Poesjkin, die in negen volwassen delen vertaald is door Hans Boland, met nog een tiende deel aantekeningen en appendices.

En wat Bob Muilwijk* hieronder zegt over Poesjkin is zeker niet van grond ontbloot, hoezeer die ook schreef in een totaal andere tijd. En het kan helpen om te begrijpen wat er nu in Oekraïne omgaat.

[als u klikt op de prentjes worden die leesbaar]

De Russische literatuur is niet onschuldig

Auteurs als Alexandr Poesjkin hebben in hun werken

fantasieën over een imperium genormaliseerd

De vijand zou Vladimir Poetin zijn, niet Alexander Poesjkin, zo heette het voor kort in een persmededeling van de Duitse PEN-club. Die reageerde daarmee op oproepen om de Russische literatuur te boycotten. De voorzitter van de PEN-club, Deniz Yücel, werd daarop aangesproken in een interview bij de "Deutschlandfunk" en hij verdedigde deze uitspraak: Het ging erom zich niet ongenuanceerd af te keren van de Russische cultuurwereld, eerder moest men elk geval afzonderlijk ‘nauwkeurig nazien’. Evenwel hebben de opstellers van die persmededeling zelf niet nauwkeurig nagezien, als zij in de romantische dichter een vertegenwoordiger menen te zien van de Russische cultuur die met de misdadige oorlog in Oekraïne niets van doen heeft. Uitgerekend in het geval van Poesjkin was nauwkeurig nazien lonend geweest. En nog afgezien daarvan is het naïef om de Russische literatuur globaal vrij te pleiten van imperiale propaganda: vaak zelfs is zij daarvan doordrenkt.

Dat Poesjkin niet het positieve tegendeel van Poetin is, mag blijken uit zijn gedicht “Tot Ruslands lasteraars”,* dat ontstond in de context van een andere vrijheidsstrijd van een “Slavisch broedervolk”: bij de Poolse novemberopstand in 1830. Poesjkin stelt die voor als een intern-Slavisch familieconflict, waar de rest van de wereld zich niet in te mengen heeft. Onder de indruk van de opstandige Polen en van de Europese solidariteit met hen, vroeg Poesjkin zich af of alle “Slavische rivieren” in een “Russische zee” zouden uitmonden, of deze integendeel zou uitdrogen. En hij knoopte daar een verontrustende samenhang aan vast
tussen imperialisme en het verdere voortbestaan van de Russische staat.

Poesjkin is geen geval apart

Begrip voor het vrijheidsstreven van andere volkeren, zoals eenmaal dat van de Polen, bleef Poesjkin altijd vreemd. Dat de Poolse opstandelingen – letterlijk en in het Russisch – op hun vaandel geschreven hadden te strijden “voor onze en uw vrijheid”, en dus niet tegen het Russische volk, maar tegen het despotisme van de tsaren, liet hem koud. Liever wilde hij op een goed blaadje komen bij de autocratische tsaar en schreef hij aan het eind van de opstand, in een brief aan zijn eigen censor, dat men de Polen moest verpletteren, en dat zulks een puur interne aangelegenheid betrof. De bezitsaanspraak die daaruit naar voren komt is beangstigend, en lijkt in niet geringe mate op de huidige aanspraak van de Russische Federatie om zich in Oekraïne te mengen.

Poesjkin nam overigens ook stelling tegen Oekraïne. In zijn gedicht “Poltava” [1828-1829].stelde hij de Oekraïense nationale held Ivan Mazeppa tegenover Peter de Grote, en liet er geen twijfel over bestaan wie naar zijn mening het recht aan zijn kant had: de imperialistische tsaar. Zoals niet in de laatste plaats ook de Kaukasus, poogt men Oekraïne niet alleen militair te veroveren, maar wordt het ook literair-cultureel bij Rusland “ingeschreven”. Daar heeft men dichters voor nodig die het als een hecht bestanddeel van Rusland voorstellen, en de Mazeppa’s van deze wereld als verachtelijke verraders.

Poesjkin is geen geval apart. In 2015 al heeft Michail Ryklin in de "Neue Zürcher Zeitung" onthutst erop gewezen dat de schrijver Josif Brodsky, zeker geen vriend van het Kremlin, zich zo mogelijk nog beschamender had uitgelaten over de Oekraïners. Zijn tekst “Over de onafhankelijkheid van Oekraïne” is één hatelijke tirade tegen de Oekraïensen en de Oekraïners, die hij onder meer als het laagste boerenvolk beschreef. En passant wees hij vol leedvermaak op de nucleaire catastrofe in Tsjernobyl. En in de laatste strofe beweerde Brodsky bijzonder perfide dat de Russische cultuur superieur was, want op hun sterfbed lag de Oekraïners niet de “onzin” van de Oekraïense nationale dichter Taras Sjevtsjenko op de lippen, maar wel de gedichten van Poesjkin. Ga toch weg!

Met het oog op zulke misstappen van de grote Brodsky stelt Ryklin zichzelf vragen bij zijn standpunt: “Ben je het dan voor jezelf wel zeker, vraag je je af, of je niet zelf aan het grote broer-complex van de imperiale arrogantie ten prooi valt?” Die vraag stellen aan Russische cultuurdragers van verleden en heden is niet alleen zinvol, maar ook nodig. Wij moeten ons afvragen hoe het bij Tolstoj ligt, hoe het er voor “De Witte Garde” [1924] van Michail Boelgakov uitziet, en wat men moet aanvangen met Fjodor Dostojevski’s niet al te vriendelijke uitlatingen over Polen.***

Men moet nauwlettend toezien

Moeten we gevolg geven aan de boycot-oproepen en Poesjkin of Brodsky uit de rekken weren? Of liever de geschiedenis vergeten en geen acht slaan op de politieke inhoud van de Russische literatuur? Het antwoord ligt in het besef dat de imperiale fantasieën, en de onaangename Russische gewoonte om andere volkeren hun zelfbeschikkingsrecht te ontzeggen niet uit een heldere hemel zijn komen vallen. Russische auteurs, ook Poesjkin, hebben deze zaken in hun werken genormaliseerd. De lectuur van hun werken geeft inzicht in die Russische traditie van imperiaal denken, die het tsarenrijk en de Sovjetunie overleefd heeft en vandaag aan het Kremlin een leugenachtige grond geeft voor zijn oorlog.

Op één punt hebben Yücel en de Duitse PEN-club het bij het recht eind: men moet nauwlettend toezien.

–––––––––––
* Nederlander, slavist en bestuurslid van de Österreichische Gesellschaft für Slawistik. Hij werkt aan een proefschrift over de Poolse dichters Czesław Miłosz en Zbigniew Herbert.
** Fragment in de vertaling van Hans Boland (zoals ook het volgende fragment).
*** Hij beperkte zich niet tot Polen.

Brengt géén campagne voeren hem soelaas?

 

Macron die geen campagne voert, en enkel wil spreken met Fransen die voorgekauwde vraagjes stellen, heeft het wat moeilijk de laatste weken. Er is natuurlijk die kwestie met zijn fortuin dat vermoedelijk ergens op de Maagdeneilanden zit of in een vergelijkbaar paradijs, en er is dat lopende onderzoek naar witwassing en fiscale fraude door McKinsey. Medewerkers van dat bureau deden gratis en voor niets zijn vorige kiescampagne. Heel idealistisch natuurlijk, en terecht kregen ze naderhand enkele mooie consultantsopdrachten. Dankbaarheid is geen ijdel woord voor Manu.

Maar nu is er weer de affaire van die joodse jongen die stierf bij een ‘tramongeluk’. Emmanuel deed een ongelukkige uitspraak over deze zaak. We horen hierover de advocaat van de familie, en een filosoof bij CNews:

Eliot Deval (CNews): Ik richt me tot u Gilles-William Goldnadel want u bent de advocaat van de familie van Jeremy Cohen. Ik herinner aan de feiten: Jeremy Cohen, een jongeman van 31 met een handicap is gestorven op 16 februari laatstleden, toen hij probeerde te ontsnappen aan een barbaarse aanval. Hij werd aangereden door een tram en de beelden hebben wij deze week gezien en ze hebben algemene verontwaardiging op geroepen. Hoe is de familie er vandaag aan toe, Gilles-William?

Gilles-William Goldnadel: Stel het u voor. Ze is ontredderd, verloren, woedend want het gaat om een onwaarschijnlijk slecht functioneren van de politie. Het werd eerst beschouwd als een soort vergrijp van de trammaatschappij. De familie zelf  moest er zich eerst achter zetten en flyers verspreiden, vooraleer men begreep en wist wat er gebeurd was. De media en ook de politici werden op de hoogte gebracht, en wat mij persoonlijk bovenal woedend maakt is dat men durft te spreken over recuperatie en instrumentaliseren.

Maar wat had men dan gezegd als de politici niét hadden gezegd dat het om een compleet schandaal ging? Antisemitisme of niet, we zullen het niet weten, of misschien zullen we het op een dag wél weten, het onderzoek… ik denk daar hetzelfde over als de familie. Als het antisemitisme niet is aangetoond spreek ik er niet over. We weten niet of hij een kipa droeg, of dat die gevallen was, maar dat daargelaten, weet ik niet of het om racisme tegen gehandicapten gaat of om anti-Frans racisme, of om wat dan ook.

Maar zeggen dat het om instrumentaliseren gaat? Ik zeg dat alle politici …Zemmour heeft men vaak ongevoeligheid voor het joodse leed verweten. Moest hij dan zwijgen? Marine Le Pen, ze behoort tot extreemrechts blijkbaar, en men heeft het vaak al gehad over het antisemitisme van extreemrechts. Wat had men gezegd als zij hierover niét had gesproken? En ook Valérie Pécresse heeft erover gesproken, heel goed.

Dus die historie… de enige echte recuperatie is het verbergen. En nu zijn we aan dat stilzwijgen onderuit gekomen door de formidabele inzet van de familie. Anders spraken we hier niet eens over vanavond.

Eliot Deval: Choqueert u het verwijt van recuperatie dat we de laatste dagen hoorden, Jean-Loup Bonnamy?

Jean-Loup Bonnamy: Jazeker, want Zoals Gilles-William het heel juist zegde: als er niet wat sommigen “recuperatie” noemen was geweest, wel, dan zou deze zaak niet in de media zijn gekomen en verborgen zijn gebleven. Dus gelukkig maar dat zij “gerecupereerd” werd, en al weten we niet of er antisemitisme of racisme speelde, wat we in elk geval wél weten is dat er extreem gewelddadige agressie is geweest, wat de toestand van veralgemeende onveiligheid in Frankrijk aantoont. En wat mij nog meer choqueerde dan de zogenaamde recuperatie, was wat bijvoorbeeld Emmanuel Macron erover heeft gezegd, die president is van de Republiek en dus garant staat voor de veiligheid van de Fransen. Ja, zegt hij, maar je mag niet aan recuperatie doen want menselijke drama’s als dit komen geregeld voor.

Wat betekent dit eigenlijk? Dit betekent dat de president van de Republiek die wilde, barbaarse agressies tenslotte accepteert als een fataliteit waartegen niets te doen valt. Een beetje zoals verkeersongelukken. Per slot van rekening kunnen we er niets aan doen, en voilà, we doen dus ook niets.

Naschrift:

Op te merken valt dat de familie van het slachtoffer Zemmour heeft aangesproken. In welke zin is er dan sprake van 'politieke manipulatie', zoals Macron lijkt te beweren? Waarom trouwens sprak die familie Zemmour aan? Wellicht omdat ze vreesden dat bij anderen de zaak in dovemansoren zou vallen? 

Ziehier wat Macron antwoordde op de vraag van een journalist, en daarbij de eufemistische kwalificatie 'menselijk drama' gebruikte om een misdaad te omschrijven:

Is het problematisch dat Éric Zemmour de eerste politicus was die dit onderwerp aangreep?
Manu: Eerst denk ik …ik heb respect voor de verantwoordelijkheidszin van zowel de familie als van de advocaat. Ik denk dat er elke dag menselijke drama’s voorkomen en dat zij geen gelegenheid mogen zijn voor politieke manipulaties van welke aard ook.

C’est problématique que se soit Éric Zemmour le premier politique à se saisir de ce sujet ?
D’abord je pense que …je salue l’esprit de responsabilité, à la fois des parents et de l’avocat. Je pense que les drames humains il y en a chaque jour, ils ne doivent pas donner lieu à des manipulations politiques quelles quelles soient.

Carl von Clausewitz

Dat de waarheid als eerste sneuvelt in een oorlog, is een banaliteit die je overal hoort en leest. Ook heeft men het vaak over de ‘mist van de oorlog’. Die laatste uitdrukking komt van generaal Carl von Clausewitz die in Waterloo meevocht – toen nog als kolonel meen ik. Een man ook met grote literaire kwaliteiten.

En wat Clausewitz zei over generaals die op het slagveld door mist omgeven zijn, geldt evenzeer voor de eenvoudige krantenlezer of televisiekijker. Ook hij moet een eigen interpretatie zoeken voor wat hij te horen of te zien krijgt. De Russische propaganda is hier weggecensureerd – de burger is te dom om een oordeel te vellen – en dus kan hij alleen nog afgaan op de berichten van onze media om zijn waarheid samen te stellen. Dat is een constante in de politiek, die de democratie hinderlijk vindt en gewoon ook minacht.

Dat onze media, die zo goed als uitsluitend het NAVO-standpunt verkondigen, de zaken per se beter kunnen beoordelen dan de domme burger is een aanname, geen bewezen stelling, zelfs al mogen hun mededelingen voor een groot deel op waarheid berusten.

Ook zien we de Kamer een toespraak van Zelensky toejuichen, maar dan denk je: diezelfde vergadering heeft destijds de aanval op Libië unaniem goedgekeurd, een misdadige beslissing. Wat heeft dat eensgezinde handgeklap dan te betekenen? Die parlementsleden zijn wel verkozen vertegenwoordigers van het volk maar iedereen weet dat zij, óm verkozen te raken, allemaal eerst examen hebben moeten afleggen bij hun partijvoorzitters, een select clubje.

Ach, laten we het de generaal zelf uitleggen:

Der Krieg ist das Gebiet der Ungewißheit; drei Vierteile derjenigen Dinge, worauf das Handeln im Kriege gebaut wird, liegen im Nebel einer mehr oder weniger großen Ungewißheit. Hier ist es also zuerst, wo ein feiner, durchdringender Verstand in Anspruch genommen wird, um mit dem Takte seines Urteils die Wahrheit herauszufühlen.

De oorlog is het terrein der onzekerheid; driekwart van de zaken waarop krijgshandelingen gebaseerd zijn, zijn omhuld door de nevel van een grote of minder grote onzekerheid. Hier in de eerste plaats wordt dus een beroep gedaan op een verfijnd en scherp verstand om, afgaand op de maatindeling van het eigen oordeel, de waarheid uit te vissen.

Vom Kriege

Hinterlassenes Werk des Generals Carl von Clausewitz

vollständige Ausgabe im Urtext, drei Teile in einem Band

Jubiläumsausgabe mit erneut erweiterter historisch-kritischer Würdigung von

Dr. phil. Werner Hahlweg

1980, Ferd. Dümmlers Verlag. Bonn

Coureur Jean Aerts

.

Voor wie tijdens een dood moment in de Ronde eens een echte Brusselaar wil horen: coureur Jean Aerts (Laken 1907-Brugge 1992). Deze wereldkampioen, de Brummel van de fiets, vertelt over hoe het vroeger ging, zonder derailleur nog.

Ik weet helaas niet meer wie dit portret maakte (Radio 1), Julien Vrebos moet het geweest zijn, maar het blijft prachtig, ook met die tussenmuziekjes die meen ik nu niet meer zouden kunnen.

Het juiste woord

Een mooi Duits woord dat ik net heb geleerd is Rohrkrepierer. In bucolische zin kan een Rohr een rietstengel zijn waar je bijvoorbeeld een panfluit mee kunt maken, en in een wat lager taalregister kan het ook een piemel of pik zijn, maar hier is de loop van een geweer bedoeld. En krepieren is ontploffen. Het gaat dus om een projectiel dat ontploft terwijl het nog in de loop zit.

Voor zulke zaken is het altijd nuttig om de precieze Duitse term te leren kennen en Duitse analyses te lezen. In de negentiende eeuw wist men immers al dat er in Europa vijf instituties waren die, wat er ook gebeurde, altijd onverstoord bleven doorwerken: de Romeinse curie, het Britse parlement, het Russisch ballet, de Franse opera, en de Pruisische generale staf.

Nu las ik bij Gabor Steingart: “Wenn man Putins Krieg mit den Augen von Putin sieht, muss man von Rohrkrepierer sprechen.”

Verder lezen we over de vele misrekeningen van Poetin en zijn generale staf: “Die Ukraine wird derzeit mit Waffen vollgepumpt. So führt denn die Ukraine im Moment einen klassischen Stellvertreterkrieg. Die Arbeitsteilung ist bekannt: Das kriegführende Land trägt das menschliche Risiko, Amerika zahlt in Dollar.”

Oekraïne wordt nu met wapens volgepompt. Daarmee voert Oekraïne op dit moment een klassieke plaatsvervangersoorlog. De werkverdeling is bekend: het oorlogvoerende land draagt het menselijk risico, Amerika betaalt in dollar.

Samengevat: Uncle Sam spint hier goed garen bij, en Europa als geheel is met zekerheid de verliezende partij.

Binnenkruipen bij de mensen

Gent heeft een stadsbestuur dat zijn burgers wil helpen om minder hamburgers te eten. Tegen hamburgers met sla heeft het bestuur geen bezwaar – die mogen de ingezetenen eten à volonté – maar al te vaak wil het publiek dat er ook vlees bijkomt.

Hier lag een nobele opvoedkundige taak weggelegd voor het blauw-groene college, en bij de komende Gentse Feesten zal men het aantal vleesburgerkraampjes halveren.

Op straat zo’n burger eten wordt vooralsnog niet strafbaar gesteld, en niets belet de Gentenaar overigens om thuis, clandestien er een te bakken zonder vrees voor enige tussenkomst van het stadsbestuur.*

In Frankrijk zijn de groenen al een stapje verder. De gebuisde presidentskandidate Sandrine Rousseau wil ook weten wat er binnenshuis zoal omgaat. Worden bijvoorbeeld de huishoudelijke taken er gelijkelijk verdeeld? Doet de man zijn deel van de strijk en de afwas? Vaak merkt zij onwil in dezen, en gisteren wist ze het volgende te vertellen:

“Ik zou willen dat er een rechtsfiguur kwam als het 'misdrijf van het niet gelijkelijk deelnemen aan huishoudelijke taken', want ik denk dat het privéleven tot de politiek behoort, en zolang men de vrouwen niet de middelen teruggeeft …heu, geeft om die gelijke taakverdeling af te dwingen, komen we nergens.”

Zo'n misdrijf moet een plechtige naam krijgen zou ik denken, en misschien kan Sandrine curam rei domesticae neglegendi in overweging nemen bij haar wetsvoorstel?  of iets met de vita communi curam neglegere? Maar er zijn ongetwifeld latinisten die dat beter kunnen zeggen.

Hoe dit misdrijf precies vast te stellen is, liet zij in het midden. Modaliteiten kunnen later geregeld worden. En Sandrine versprak zich bijna, met dat ‘teruggeven’. Wellicht heeft zij een fantasietje gelezen over een vroeger bestaand matriarchaat?

Maar erger is dat zij het privéleven tot de politiek rekent – een gedachte die weliswaar leeft onder de groenen, maar helaas onder de totalitaire staatsvorm valt.

Moi je voudrais qu’il y ait même une possibilité de 'délit de non-partage des tâches domestiques' parce que je pense que le privé est politique et que tant qu’on ne rend… qu’on ne donne pas les moyens aux femmes de véritablement obtenir l’égalité sur le partage, et bien on n’y arrivera pas.

Er is inderdaad nog een lange weg te gaan, want hoe verkeerd leerden ons niet de ouden: 

Rei domesticae cura, amplissima uxori gloria!

___________ 

* Michel Oliver legt hier duidelijk uit hoe u thuis hamburgers kunt maken.

Inflatie begrijpelijk uitgelegd

Je hoort die term vandaag overal. De bankiers hebben de voorbije jaren massa’s geld gecreëerd voor allerlei lovenswaardige doelen – een kunstje dat velen hen benijden – en nu zien we dus inflatie. Het heeft iets met lucht, en met opblazen te maken. 'Monetaire inflatie' lees je ook wel eens, maar laten we het eenvoudig houden:

Joseph Roth legde ons in 1920 uit hoe inflatie in zijn werk gaat:

Op één en dezelfde dag gebeurde het volgende:
De wasvrouw kondigde een prijsverhoging van tien procent aan;
de elektriciteitsmaatschappij voerde het tweekronentarief in;
met het oog op de ‘prijsstijging van de elektriciteit’ verhoogde de hospita het huurgeld met dertig kronen.

Die Erzählungen

1992, Verlag Kiepenheuer & Witsch, Köln

Connie Francis zong het al...

Je bent altijd iemands gek en iemands  speeltje, op die regel bestaan geen uitzonderingen: 

Ivan Rioufol: En hoe brengen de Verenigde Staten het ervan af, vergeleken bij de EU?

Charles Gave: De VS zijn zo goed als zelfbedruipend wat energie betreft. En ze exporteren maar 4 of 5 %, ze exporteren alles bijeen voor 5 miljard naar Rusland. Met andere woorden: niets. En dus laten de Verenigde Staten ons eens te meer zien dat ze bereid zijn te vechten tot de laatste Europeaan.
Rioufol: Wat bedoelt u? Te vechten tégen Europa, is dat wat u zegt?

Gave: Om waar dan ook voor te vechten, op voorwaarde dat de slachtoffers in Europa vallen.

Rioufol: U wil zeggen dat de Verenigde Staten tegen het Europese kamp spelen?
Gave: Ja helemaal ! De Verenigde Staten zijn elke Europese industrie aan het vernietigen.

Rioufol: Beargumenteer dat toch wat verder, want mij lijkt het…
Gave: Moeilijk is het niet, het is nogal eenvoudig : als u de productiekosten voor een van uw belangrijkste concurrenten gigantisch opdrijft …wie heeft daar dan voordeel bij?

Rioufol: Pierre Lorrain, bent u het ermee eens dat de Verenigde Staten een dubbel spel spelen, tegen Europa?
Pierre Lorrain: Ik meen dat de Verenigde Staten al heel lang tegen Europa spelen. Tegen Europa. De Europese belangen zijn van geen tel en in Europa zijn er landen die zich zeer duidelijk achter de Verenigde Staten scharen.

Gave: En protectoraten zijn...
Lorrain: Misschien niet echt protectoraten, maar ze lopen in elk geval handje in handje met de Verenigde Staten. Duitsland in het bijzonder, en Polen. Algemeen gesproken vinden de Oost-Europese landen dat hun echte veiligheidsscherm in de Verenigde Staten te vinden is, en binnen de NAVO, en helemaal niet samen met Frankrijk of met de landen die oordelen dat er een autonome Europese defensie moet komen, onderscheiden van de NAVO. Als er op een dag een Europese defensie komt, dan zal dat in de huidige omstandigheden maar kunnen binnen de NAVO, wat tenslotte volstrekt niets aan de zaken zal veranderen. In de Europese defensie zullen het nog altijd de Verenigde Staten zijn die het voor het zeggen hebben.

Rioufol : Et comment les Etats-Unis s’en tirent-ils par rapport à l’Union européenne ?
Gave: Les Etats-Unis sont quasiment autosuffisant énergétiquement. Ils n’exportent que 4 ou 5%, ils exportent en tout 5 milliard par an en Russie, c’est-à-dire rien. Et donc les États -Unis une fois de plus nous montrent qu’il sont prèts à se battre jusqu’au dernier Européen.

Rioufol : Vous voulez dire ? À se battre contre l’Europe vous le dites?
Gave: À se battre pour n’importe quoi. À condition que les victimes soient en Europe.

Rioufol : Vous voulez dire que les États-Unis jouent contre le camp européen?
Gave: Mais complétement ! Les États-Unis sont en train de détruire toute industrie européenne.

Rioufol : Argumentez un peu plus quand même, parce que là ça me semble…
Gave: C’est pas difficile : à partir… c’est assez simple : si vous faites monter les coûts d’un de vos principaux concurrents, de façon gigantesque… ça bénéficie à qui ?

Rioufol : Pierre Lorrain, vous acquiescez à ce jeu de dupes des États-Unis vis-à-vis des Européens?

Lorrain: Moi je crois que depuis très longtemps les États-Unis jouent contre l’Europe. Contre l’Europe. Les intérêts européens ne comptent pas et il y a en Europe des pays qui sont très clairement alignés sur les États-Unis…

Gave: Qui sont des protectorats.
Lorrain: Peut-être pas réellement des protectorats mais en tout cas ils marchent main dans la main avec les États-Unis… l’Allemagne en particulier, la Pologne. En règle générale les pays de l’est de l'Europe considèrent que leur véritable parapluie de sécurité se trouve aux États-Unis et au sein de l’Otan, et pas du tout avec la France ou avec les pays qui veulent constituer une défense européenne autonome, différente de celle de l’Otan. Si défense européenne il y a un jour, elle ne pourra se faire dans les conditions actuelles qu’à l’intérieur de l’Otan, ce qui finalement ne changera strictement rien à la donne. Ce sera toujours les États-Unis qui domineront la défense européenne.

Journaliste pedagogisch aangepakt

 

Marie-Pierre Haddad van RTL permitteerde het zich om aan Marion Maréchal te vragen of zij net als iedereen ook gechoqueerd was door de beelden van de gebombardeerde kinderkliniek in Marioupol.

Maréchal liet dat smeerlapperijtje niet over haar kant gaan. Zij strafte het dametje genadeloos af, en al probeerden de drie collega-journalisten haar nog te beschermen, en haar woorden een andere draai te geven: Haddad wist verder geen woord meer uit te brengen.

Voor de vierschaar verschenen!

Als de Figaro, TF1, LCI en RTL enkele zwaargewichten onder hun politiek journalisten op iemand afsturen, dan zou je verwachten dat die hun materie min of meer kennen. Dat blijkt niet het geval te zijn, en al zijn die journalisten met zijn vieren, en proberen ze elkaar wat op te lappen als er een klappen krijgt, wat we hieronder zien is hoe ze tenslotte kansloos ten onder gaan tegen één Marion Maréchal.

Zo ridicuul, dat kun je nooit zelf bedenken: op den duur werd het gênant en vonden die knulletjes dat zelfs een peiling met 66,6% ja, en 33.3% nee ...niets voorstelde. 

 

Jim Jarassé:* Renaud Camus, de theoreticus van le Grand Remplacement voegde zich gisteren bij jullie voor de meeting van Éric Zemmour in Agen. Neemt u die theorie ook persoonlijk voor uw rekening?
Marion Maréchal: Wel, mocht je al van een theorie kunnen spreken. Want blijkbaar hangen zesenzestig procent van de Fransen haar aan, dus heeft ze wat mij betreft meer weg van een maatschappelijk fenomeen dan van een theorie. En ja, dat er vandaag in Frankrijk, inderdaad een immigratie aan de gang is zodat we op heel veel plaatsen in het land een cultureel kantelmoment, een beschavingsomslag meemaken…

Adrien Gindre:** Met inbegrip van de samenzweerderige aspecten van…
Marion Maréchal: … die ervoor zorgt dat zelfs de Fransen…

Adrien Gindre: …van le Grand Remplacement, die volhouden dat die zaak gepland was?
Marion Maréchal: Hebt u het boek van Renaud Camus gelezen, mijnheer Gindre, of niet?

Adrien Gindre: Wat voor vraag is dat? De vraag gaat over u…
Marion Maréchal: Hebt u het gelezen?

Adrien Gindre: …hangt u die theorie aan?
Marion Maréchal: Nee, maar omdat de mensen die dat volhouden over het algemeen dat boek van Renaud Camus nooit hebben gelezen. En ik denk trouwens dat geen enkele van jullie hier op dit plateau het gelezen heeft. Ik zal u vertellen: ik heb het gelezen. Er zit geen samenzweerderig kantje aan dat boek, het is er niet. Wat er wel is…

Benjamin Sportouch:*** Wij hebben hem, hebben hem gehoord, hem bezig gehoord op een andere …op andere zenders. Ja, er is duidelijk een project…
Marion Maréchal: Ik weet niet waar die mythe vandaan komt, die lang en breed en dwars verkondigd wordt, dat er een … volgens u zegt Renaud Camus dat le Remplacement een complottheorie is?

Benjamin Sportouch: Nee, een project is het, een project.
Adrien Gindre: Dat staat vast.
Marion Maréchal: Ik zie geen samenzweerderige dimensie maar wat ik vandaag wel zie is deze toestand in vele delen van het Franse land die vele Fransen het gevoel geeft dat ze niet meer thuis zijn, met alles wat dat inhoudt van (ik herhaal het) gewoonten, cultuur, waarden, tradities…

Adrien Gindre: En dus de vraag was of u die theorie aanhing, en het antwoord is ja.
Marion Maréchal: …en dat is iets dat door zesenzestig procent van de Franse gedeeld wordt. Nu, laat dan wat mij betreft zesenzestig procent van de Fransen complotisten zijn…

Adrien Gindre: Een peiling is geen waarheid, en tegelijk…
Marion Maréchal: Voilà.

Benjamin Sportouch: Wat u zegt, en alle politici zeggen het, maar daarom is het toch nog geen waarheid.
Marion Maréchal: Weet ik, maar nu maken zij duidelijk dezelfde vaststelling als Éric Zemmour maakte of die ik maakte. Zodus, eens te meer gezegd: le Grand Remplacement is een treffende uitdrukking die een maatschappelijk fenomeen beschrijft. Dat is het, en ik neem die term voor mij, ik heb hem al gebruikt en ik zie niet wat er choquant en problematisch aan is. Hij doet niets meer dan wijzen op een fenomeen dat veel Fransen vaststellen.

Adrien Gindre: Dus Renaud Camus zit helemaal op zijn plaats in de campagne van Éric Zemmour?
Marion Maréchal: Maar hij heeft helemaal geen plaats in de campagne van Éric Zemmour! Hij behoort niet tot het kader van Éric Zemmour, is geen toekomstige verkozene van Éric Zemmour. Hij behoort tot het publiek. Weet u dat de meetings voor alles en iedereen openstaan? Zelfs de mensen van links zijn welkom op de meetings van Éric Zemmour.


De vierde journaliste, Marie-Pierre Haddad van RTL werd ook zwaar op de vingers getikt en zei daarna helemaal niets meer, maar daarvoor moet u hier kijken.
__________

* rédacteur en chef adjoint du Figaro.
** chef du service politique de TF1 et LCI
*** chef du service politique RTL

Jim Jarassé : Renaud Camus, le théoricien du Grand Remplacement était à vos côtés hier pour le meeting d’Éric Zemmour à Agen. Est-ce que vous personnellement vous reprenez à votre compte cette théorie ?
Marion Maréchal : Ben, si tant est qu’on puisse parler d’une théorie en fait. Puisque manifestement soixante-six pourcent des Français y adhèrent, donc ça m’a l’air plus d’un fait de société que d’une théorie. Que, aujourd’hui, oui manifestement il y a une immigration en France, telle que nous assistons à un basculement culturel, civilisationnel dans de très nombreuses parties du territoire…

Adrien Gindre : Y compris dans la dimension conspirationnelle …
Marion Maréchal : …qui font que même les Français…

Adrien Gindre …du Grand Remplacement qui soutient que ce serait quelque chose d’organisé ?
Marion Maréchal : Est-ce que vous avez lu le livre de Renaud Camus, monsieur Gindre, ou pas?

Adrien Gindre : Quelle est la question ? La question c’est sur vous…
Marion Maréchal : Est-ce que vous l’avez lu ?

Adrien Gindre : …est-ce que vous partagez cette théorie ?
Marion Maréchal : Non, mais parce que les gens qui m’affirment cela, en général n’ont jamais lu le livre de Renaud Camus. Et je pense qu’aucun d’entre vous d’ailleurs sur ce plateau ne l’a lu. Moi je vais vous dire, je l’ai lu ce livre. Il n’y a pas de dimension, il n’y a pas de dimension complotiste dans ce livre , il n’y a pas. Enfin, il y a, il y a …

Benjamin Sportouch : On l’a, on l’a, on l’a écouté, on l’a entendu sur une autre… sur d’autres chaînes. Oui clairement c’est …il y a un projet…
Marion Maréchal : Je ne sais pas d’où sort ce mythe, répété en long en large et à travers, qu’il y a… pour vous Renaud Camus dit que c’est une théorie complotiste, le remplacement ?

Benjamin Sportouch : Non, que c’est un projet, un projet
Adrien Gindre : Établi.
Marion Maréchal : Je ne vois pas une dimension de complot, et ce que je vois aujourd’hui c’est que cet état de fait dans de nombreuses parties du territoire français et qui donnent le sentiment aux Français de ne plus être chez eux, avec tout ce que ça implique en termes, j’y reviens, de mœurs, de culture, de valeurs, de traditions…

Adrien Gindre : Et donc la question était si vous partagiez ce qu’il disait, et la réponse est oui.
Marion Maréchal : …est quelque chose qui est partagé par soixante-six pourcent des Français. Alors moi, je veux bien que soixante-six pourcent des Français soient complotistes…

Adrien Gindre : Un sondage n’est pas une vérité, et en même temps...
Marion Maréchal : Voilà.

Benjamin Sportouch : Ce que vous dites, et tous les politiques le disent, mais c’est pas pour ça que c’est une vérité quand même.
Marion Maréchal : J’entends bien, mais c’est que manifestement ils font le même constat que celui d’Éric Zemmour ou que celui que j’aie pu faire. Voilà, bon, donc une fois de plus, le Grand Remplacement c’est une phrase forte pour décrire un phénomène de société. Voilà donc, moi j’assume ce terme, je l’ai déjà utilisé, je ne vois pas en quoi il est choquant et problématique. Il ne fait que révéler une réalité que beaucoup de Français constatent.

Adrien Gindre : Donc Renaud Camus a toute sa place dans la campagne d’Éric Zemmour ?

Marion Maréchal : Mais il n’a pas de place dans la campagne d’Éric Zemmour ! Il n’est pas dans le cadre d’Éric Zemmour, ou futur élu d’Éric Zemmour. Il est dans le public. Vous savez que les meetings sont ouverts au public et à tous ? Même les gens de gauche sont les bienvenus dans les meetings d’Éric Zemmour.

Nu steviger doorpakken!

De zevende van Dmitri Sjostakovitsj (Дмиитрий Дмиитриевич Шостакович, 1906-1975), bekend als de Leningradsymfonie, staat geprogrammeerd op het Klarafestival, maar – zo heeft men beslist – zij zal niet op de radio te horen zijn.

Deze maatregel heeft iets halfslachtigs. Men behoedt de radioluisteraar wel voor ideologische besmetting, maar wat met de toehoorders in de zaal? Alle begrip, het programma omgooien lukt wellicht niet meer en daarom zou ik het volgende willen suggereren: registreer alvast de namen van de mensen die een ticket reserveerden en dat niet snel en vol afschuw hebben geannuleerd.

Die namen geef je vervolgens door aan onze verstandelijk misschien beperkte, maar in elk geval goedmenende minister die geen Russische studenten meer aan onze universiteiten wil zien. Hij staat aan de goede kant van de geschiedenis en zal de bokken van de schapen scheiden. Je bent minister van dierenwelzijn of je bent het niet.

Ook zou ik die lijst bezorgen aan de Brusselse minister die de media in de gaten houdt. Die man weet wat anderen mogen horen en zien en lezen, en is daadkrachtig genoeg om censuurbevelen uit te voeren.

En over lezen gesproken: hier heeft de onovertroffen ZaK de juiste suggestie al gedaan.