Het belang van archieven

Het Franse klank- en beeldarchief INA bezit een schat aan materiaal. Onbewerkt materiaal uit het verleden is altijd verrassend, en iedereen kan het bekijken zonder duiding van hedendaagse wijzen.
Archieven zijn belangrijk want – hoe onwaarschijnlijk het mag klinken – je kunt nooit uitsluiten dat bijvoorbeeld de politieke debatten en interviews van vandaag, vervelend en voorspelbaar als ze zijn, voor onze kinderen of kleinkinderen een bepaalde amusementswaarde zullen hebben.

In 1991, in Humo, vergeleek Louis Tobback asielzoekers met meeuwen op een stort. Of dat toen een partijstandpunt was weet ik niet, maar hij vond dat je die vogels moest verjagen. Helaas moeten we het hier stellen zonder klank of beeld.
Tien jaar vóór Tobback vertolkte secretaris-generaal Georges Marchais van de Franse communisten het standpunt van zijn partij – toen nog niet over ‘asielzoekers’ maar over clandestiene immigranten. Tobback had blijkbaar goed naar hem geluisterd, maar Lionel Jospin en zijn socialistische partij dachten daar toen heel anders over. Veel ophef maakte het standpunt van de communisten niet – de bevolking dacht er net zo over – en de verstandhouding met de socialisten kwam niet in het gedrang. Blijkbaar konden zij van mening verschillen zonder dat er ruwe termen vielen.

Maar wat drieënveertig jaar na Marchais' interview nog altijd meegaat, is één grappig zinnetje van hem:

Georges Marchais: Kijk, de socialistische partij is de socialistische partij. Ik vraag de socialisten helemaal niet om communisten te worden. Bijgevolg moeten we uitgaan van deze realiteit: er is een socialistische partij en een communistische. De ene is een sociaaldemocratische partij, reformistisch, de andere een revolutionaire partij. 

Wij hebben andere politieke doelstellingen. We hebben onze verschillen. Er kan dus geen sprake van zijn ons te vragen het communisme op te geven, en evenmin kun je de socialistische partij vragen het socialisme op te geven.

Patrice Duhamel (TF1): Dat was niet de vraag die u werd gesteld.
Marchais: Het was misschien niet uw vraag, maar het is mijn antwoord.
Duhamel: Over welke kwestie kan er niet worden onderhandeld?
Marchais: Dat was de tweede vraag. In de eerste vraag had u het over de machtswissel.*
Duhamel: Ja.
Marchais: Dus ik antwoordde op die machtswissel. De tweede vraag was: over welke kwestie? Maar ik heb Jospin gehoord en hem gelezen. Hij sprak dus over de meningsverschillen tussen ons. Onder die meningsverschillen noemde hij de arbeidsmigratie. U hebt hem gehoord, u was erbij. De arbeidsmigratie.**
Hier hebben we het over een precieze vraag. Er zijn twee miljoen werklozen, Fransen en immigranten. Waarom dan illegale arbeidskrachten binnenlaten die het aantal werklozen verhogen? Ziedaar de vraag. Daar gaan wij niet mee akkoord. Dus wat we zeggen is: we moeten de instroom van arbeidsimmigranten stoppen. Diegenen die in Frankrijk zijn, moeten blijven; zij hebben meegewerkt om de rijkdom van Frankrijk te produceren toen er volledige werkgelegenheid was. Zij moeten blijven, maar we moeten geen nieuwe arbeidsmigranten binnenlaten om ze in werklozen te veranderen. Dat is mijn standpunt.

Marchais : Bien, le parti socialiste, c’est le parti socialiste. Je ne demande nullement aux socialistes de devenir des communistes. Par conséquent il faut partir de cette réalité. Il y a un parti socialiste et un parti communiste, qui sont deux partis différents. L’un est un parti social-démocrate, réformiste, l’autre est un parti révolutionnaire.
Nous avons une politique différente. Nous avons des divergences. Par conséquent il est hors de question de nous demander à renoncer d’être des communistes, tout comme il est hors de question de demander au parti socialiste de renoncer d’être des socialistes.
Duhamel : Ce n’est pas la question qui vous était posée.
Marchais : C’était peut-être pas votre question, mais c’est ma réponse.
Duhamel : Sur quelle question il ne faut pas négocier ?
Marchais : Ah ça, c’était la deuxième question. La première, vous avez évoqué le changement.
Duhamel : Oui.
Marchais : Alors, j’ai répondu au changement ! La deuxième, vous dites : sur quel sujet ? Mais j’ai entendu Jospin, j’ai lu. Alors, il parle des désaccords qui existent entre nous. Parmi ces désaccords, il a cité les travailleurs immigrés. Vous l’avez entendu, vous y étiez. Les travailleurs immigrés.
Voilà une question précise où nous, nous disons ceci : il y a deux millions de chômeurs, français et immigrés. Pourquoi laisser entrer de la main-d’œuvre clandestine pour augmenter le nombre des chômeurs ? Voilà la question. Nous ne sommes pas d’accord. Nous disons donc : il faut mettre un terme à la venue de la main-d’œuvre immigrée. Ceux qui sont en France doivent rester, ils ont contribué à produire les richesses de la France quand il y avait le plein emploi. Ils doivent rester, mais il ne faut pas laisser entrer de nouvelles mains-d’œuvre immigrées pour en faire des chômeurs. Voilà ma position.

____________

  * François Mitterrand volgde in 1981 Valéry Giscard d'Estaing op als president.

** Onze kranten spraken toen over gastarbeiders.

De Franse premier dedouaneert het begrip 'identiteit'

Bij CNews geeft men de nieuwe eerste minister Gabriel Attal heel wat krediet, zeker ook omdat hij – eerst nog als regeringswoordvoerder, daarna als minister van onderwijs – aanvaardde om in hun studio’s de handschoen op te nemen. Attal mag dan van socialistischen huize zijn, hij schuwt het debat op een als rechts gekwalificeerde zender niet, terwijl er in Franrijk linkse stemmen te horen zijn die CNews gewoon willen verbieden. Inderdaad hoort men bij CNews vaak termen als 'natie' of 'identiteit', maar nu neemt ook Attal die in de mond. Il s’avance sur les plates-bandes du Rassemblement national, hoor je bij andere media. Hij betreedt het pad van het Rassemblement national.

Die durf valt wel in goede aarde bij CNews, maar dat neemt niet weg dat hun journalisten en panelleden op daden wachten, en Attals woorden soms van argwanende commentaren voorzien. Immers: woorden zijn geen oorden.

Eliot Deval: En dan deed hij een uitspraak die onze aandacht trok: hij stelde zich ten doel om de Franse identiteit te koesteren en te bewaren. Luisteren we:

"Globaal gezien gaat het erover hoe we onze identiteit bewaren, onze Franse identiteit, onze waarden, onze sterke punten, in een wereld die verandert en in beweging is. Hoe kunnen we nu al deze veranderingen en al deze transities omzetten in troeven, waar we verder mee kunnen en de Fransen beter van worden? Dat is ons doel."

Eliot Deval: Amine Al Khatmi?

Amine Al Khatmi: Ik ben het met de premier eens, en ik stel voor dat hij dit bespreekt met een president van de Republiek die hij goed kent, en die zei dat er niet zoiets als de Franse cultuur bestond.* Ik denk dat dit kan leiden tot een interessant debat tussen de twee hoofden van de uitvoerende macht.

Eliot Deval: Misschien dat iemand wel van mening kan veranderen?

XX: ...ja dat kan &c.

Eliot Deval: Et puis il a une phrase qui nous a interpellés. Voilà ce qu’il dit: il se fixe comme objectif de conserver, de garder l’identité française. On écoute:

Gabriel Attal: Au global, c’est comment garder notre identité, notre identité française, nos valeurs, nos grandes forces, dans un monde qui change et qui bouge. Et comment est-ce que tous ces changements et toutes ces transitions, on en fait des atouts pour aller plus loin et pour que les Français vivent mieux? C’est ça notre objectif.

Eliot Deval: Amine Al Khatmi?

 
Amine Al Khatmi: Je suis d’accord avec le premier ministre, et je lui suggère d’aller en discuter avec un président de la République qu’il connaît bien, qui a déclaré qu’il n’y avait pas de culture française. Je pense que ça peut donner lieu entre les deux têtes de l’exécutif à un débat intéressant.

Eliot Deval: On peut peut-être changer d’avis?

XX: ...oui on peut &c.
____________

* In Libération kun je lezen wat Macron destijds zei in Lyon.

Een francofone nulliteit

 Dat onze niet bijster snuggere minister van Buitenlandse Zaken (hoe heet ze ook weer?) geen deftig woord Nederlands kent is normaal in Belgique, maar nu sprak dat braaf schaap ook nog “Peace Initiative” uit als “pissez inichatif”. 

Dan vraag je je toch af wat zo’n productje van de positieve discriminatie, dat blijkbaar evenmin een letter Engels kent, aanvangt in een internationaal gezelschap.

Of een ernstige leraar zijn tijd in haar wil steken valt te betwijfelen – nullus tenetur ad impossibile zei Augustinus – maar zelfs van het ridicule, groteske, ten hemel schreiende Engels van Charles Michel (een productje van nepotisme in dit geval) zou ze misschien nog iets kunnen opsteken.

Gelukkig voor haar wordt zij in het eigen Franstalige kringetje van repliés sur eux-mêmes voor vol aangezien. Beschamend blijft dat zij ook Vlamingen vertegenwoordigt in het buitenland – al is zij zich daar wellicht niet van bewust.

Is Gabriel Attal werkelijk de jongste?

 

Pascal Praud van CNews liet opmerken dat de jonge Gabriel Attal een nog jongere voorganger had. En hij maakte ook grappige opmerkingen bij de veronderstelde reacties van een paar oudere ministers die zich wel gepasseerd zullen voelen:

De laatste Franse regeringsleider nog jonger dan Attal heette Bonaparte. Die was dertig toen hij in 1799 tot eerste consul werd benoemd. Gisteren hoorde ik uit de mond van de nieuwbakken eerste minister termen als nationale soevereiniteit, grandeur, veiligheid als prioritaire doelstellingen van het land, gezag, wederopleving, in die mate zelfs dat ik me afvroeg of Emmanuel Macron niet Jordan Bardella had benoemd. Maar nee, het is een socialist, de eerste die Matignon betreedt na het Hollande-lustrum – madame Borne was immers meer technica dan politica. Als gevolg is nu Bruno Le Maire vannacht honderd jaar ouder geworden, en hoopt François Bayrou misschien, als de fee Carabosse, dat de lieveling van de macronie zich in de gangen van het paleis zal prikken aan een spinnewiel.

Le dernier chef de gouvernement français plus jeune qu’Attal s’appelait Bonaparte. Il avait trente ans et il fut nommé Premier Consul, c’était en 1799. J’ai entendu hier dans la bouche du néo premier ministre les mots de souveraineté nationale, grandeur, sécurité comme objectifs prioritaires du pays, autorité, sursaut, à tel point que je me suis demandé si Emmanuel Macron n’avait pas nommé Jordan Bardella. Mais, non, c’est bien un socialiste, le premier depuis le quinquennat Hollande qui entre à Matignon – madame Borne étant d’avantage une techno qu’une politique. Conséquence : Bruno Le Maire a pris cent ans dans la nuit, et François Bayrou, fait Carabosse du Marigot, espère peut-être que l’enfant chéri de la macronie se piquera avec un rouet dans les couloirs du palais.

Op avontuur in Gent

 

De tocht van het Gravensteen naar het Sluizeken kun je te voet maken (500 meter), via bijvoorbeeld de Kraanlei en Oudburg, maar wie liever de Geldmunt en dan de Lange Steenstraat neemt zal er ook komen. En wie van de diensten van De Lijn gebruik wil maken: ook dat kan. Je neemt dan Bus 5A, stapt over op Bus 10, en vervolgens brengt Tram T2 je naar je bestemming. Met een beetje geluk ben je er al binnen de twintig minuten.

Democratische 'innovaties' zijn nergens voor nodig

 

Dat politicologen al eens een verstandig woord zeggen zal niemand betwisten. Doen we dat bij gelegenheid niet allemaal tenslotte? net zoals we ook dwaasheden en incongruenties debiteren. Dat zij echter in naam van een wetenschap kunnen spreken mag worden betwijfeld. 

Én, dat het de hen interviewende journalisten aan een goed geheugen ontbreekt, blijkt telkens weer.

Maddens: Kijk naar de referenda. Tot de jaren 90 waren de meeste commentatoren en politicologen daar eigenlijk vrij positief over. Maar dat veranderde na een aantal referenda waar de burgers zogezegd ‘verkeerd’ hebben gestemd, bijvoorbeeld tegen de Europese Grondwet (in Nederland in 2005, red.) of voor de brexit (in het Verenigd Koninkrijk, in 2016, red.).

Op zich een verstandig woord – dat valt zoals we zegden niet uit te sluiten – maar de redactie van De Morgen weet helaas niet dat het betreffende referendum behalve in Nederland, éérst en vooral in Frankrijk een overduidelijk NEEN kreeg.

Toegegeven, Frankrijk is een ver land. Toch hadden die redacteurs het verstand mogen hebben om af en toe een blog te lezen. Die naïef aandoende onvolledigheid was hun dan bespaard gebleven.

Karen Celis:  ...ik denk inderdaad dat een referendum een ongeschikt instrument is voor heel wat beslissingen in onze erg complexe samenleving. [...] En wat een uitermate slecht idee was het om via een referendum aan de burger te vragen: gaan we uit de EU stappen of niet?

Blijkbaar zijn er volgens Karens wetenschappelijke, althans politicologische inzichten onderwerpen waar de burger maar beter buiten blijft. In Zwitserland denkt men daar anders over, maar dat land ligt nog een stuk verder dan Frankrijk.

Beste Karen Celis, u bent het grondig eens met Jean-Luc Dehaene, toen nog geen ridicuul poppetje in een CD&V-propagandabaksel maar een volbloed antidemocraat, die na de superieur genegeerde referenda samen met zijn maat Giscard d’Estaing uitpakte met een ‘grondwet’ (bij De Morgen noemen ze die tekst zo, maar ach, wat betekenen definities daar), waarvan hij vond dat het beter was dat de bevolking helemaal niét snapte wat erin stond.

Verder Karen, vertelt u nog iets over ‘gelijkheid’ en over het ‘klimaat’. Met een beetje politicologisch zoekwerk zult u vast nog onderwerpen vinden waar de bevolking niet betrokken bij hoeft te worden. Maar vooral die 'gelijkheid' zou ik u graag horen definiëren.