Le cuistre intégral, de volmaakte kwast

Omdat BHL mij danig tegensteekt, en er blijkbaar nog altijd mensen bestaan die hem een bepaald redeneervermogen toedenken, deze kleine aanvulling op het vorige blog. Het klankfragment komt uit dezelfde uitzending “Répliques”, waarin Coralie Delaume hem voorgeworpen had dat zijn laatste boekje – “son petit texte” zoals hij bescheiden zegt – het voortdurend heeft over “des empires”: het Romeinse Rijk, het Rijk van Karel de Grote, het Heilige Roomse Rijk &c.
Ook Barroso had het over de EU als een imperium. En Delaume geeft grif toe dat, als we niet willen terugkeren tot de stadsstaat, een imperium het enige alternatief is voor de natiestaat. Maar zegt ze: in imperia zijn er noodzakelijk heren en vazallen, en vrijheid van handelen is er voor deze laatsten niet bij. Ook zijn imperia vaak op uitbreiding gesteld.
Het gesprek ging de slechte kant op want BHL kon dit moeilijk ontkennen, en hij zag dat blijkbaar in. Wat nu? Een gezagsargument dan maar.
Waarom niet de definitie van “imperium” zelf aanvallen, met een beroep op een oude tekst? Dan kun je hopen dat je gesprekspartner je binnen de duur van het radiogesprek niet meer zal kunnen vloeren, bijvoorbeeld omdat de tekst die je aanhaalt haar niet fris voor de geest staat (BHL stond die tekst evenmin fris voor de geest, maar dat geeft niet: Bluff your way through Dante and Kantorowitz, zal Bernard-Henri gedacht hebben). Hijzelf hanteert plots een heel specifieke definitie van "imperium":

Moi je l’entends, alors soyons très précis, je ne l’entends pas au sens de Barroso, je l’entends au sens de Dante tel que le commente Kantorowitz. Donc c’est pas un empire impérial, c’est pas un empire agressif, c’est pas un empire qui a vocation à s’étendre, c’est pas un empire qui a vocation à coloniser, c’est une machine à fédérer, à associer des identités qui ne sont pleinement elles-mêmes que lorsqu’elles vont au bout de cette association.

[de term Empire] Ik versta, en laten we heel precies zijn, ik versta hem niet in de betekenis van Barroso, ik versta hem in de zin van Dante, zoals deze door [Ernst] Kantorowitz wordt becommentarieerd. Het is dus geen imperiaal imperium [de uitdrukking van Barroso, die werkelijk niéts betekent, zoals Delaume eerder in het gesprek opmerkte], het is geen agressief imperium, het is geen imperium dat zich geroepen voelt tot expansie [BHL kent blijkbaar de geschiedenis noch de plannen van de EU], het is geen imperium dat op kolonisatie uit is, het is een machine die zoekt te federeren, identiteiten samen te voegen die enkel ten volle zichzelf zijn als zij die associatie voluit aangaan.

Misschien vergeet de Parijse wijsneus toch iets: soms inderdaad wordt Dante aangehaald als zijnde de eerste die de Italiaanse eenmaking voorstond. Dante sprak over die eenheid in De Monarchia, en ook in zijn Brief aan de Florentijnen. BHL wist dat en inderdaad, als je de geschiedenis voldoende oprekt kun je daarin een voorafschaduwing zien van de “Europese eenmaking” onder EU-hegemonie.
De dichter bedoelde echter een soort eenheid in totale onderwerping aan de christelijke monarchie. Dacht BHL nu, in zijn begrijpelijke angst om in de loop van het gesprek kopje onder te gaan, dat hij de EU, “une machine”, hiermee een dienst had bewezen?
Of heeft hij die tekst van Dante niet goed gelezen, zoals hij die andere tekst over “La vie sexuelle d’Emmanuel Kant” ook niet goed gelezen had?
Misschien zal BHL nog een ander boekje van deze laatste auteur willen lezen: "Philosopher, ou l'art de clouer le bec aux femmes"? ...want in die opdracht was hij niet volledig geslaagd bij Finkie.

o-o-o-o-o

Wat BHL allemaal bedoelt met zijn "empire" mag ons koud laten: het betekent simpelweg hegemonie (bv. van de EU). Hegemonie komt van het Griekse ἡγεμονία : «leiding, heerschappij van een Griekse stad of een  staat over de rest van Griekenland» (op zich weer afgeleid van ἡγεμών : «gids, wegwijzer»), en wordt in het Latijn vertaald met «imperium», hoogste gezag.