Twee journalistieke reacties uit Zwitserland

In de ene reactie – Le Temps (de Genève), le 15 août – zien we aan de woordkeuze van de redacteur ('egocentrisme') dat hij, het moet gezegd worden, als een gebeten hond reageert op het bestaan en de macht van virtuele nieuwsbronnen. Dat is begrijpelijk, want na Keulen is het bijzonder duidelijk geworden dat de reguliere journalistiek, in samenspraak met de autoriteiten gewillig feiten verborgen houdt die het publiek op slechte gedachten zouden kunnen brengen. Daarvoor kon men nog doen alsof zulke journalistieke opvattingen enkel bestonden in paranoïde breinen, maar sindsdien weet het grote publiek het. Na zijn gevoelsmatige opstoot, waar wij zoals gezegd begrip voor hebben, herpakt de redacteur Nicholas Dufour zich gelukkig in een theoretische, bijna filosofische beschouwing:

De inwoners van dit stadje van 600 zielen proberen wanhopig de drijfveer achter de misdaad van zaterdag te begrijpen. […] In de eerste plaats, en zelfs al gaat hij volkomen op in zijn egocentrisme van berichtenverspreider die er meer van wil weten dan een ander, toch blijft de digitale mens tuk op officiële mededelingen, ook al worden die later ontkend. De instanties van München hebben dat spel meegespeeld en hebben er tot het eind de verantwoordelijkheid voor genomen. Deze van Sankt Gallen deden het omgekeerde, en gaven er de voorkeur aan enkel mee te delen wat zonder enige twijfel vaststond. Zo hebben zij, in een vergeefse poging om de geruchten te neutraliseren, meteen onderstreept dat de agressor de Zwitserse nationaliteit had. Daarna radiostilte.
In juli werden op het web de Müncheners geloofd voor hun keuze inzake communicatie. De mensen van Sankt Gallen werden de grond ingeboord vanwege hun zin voor geheimhouding – voor hun geheimzinnigdoenerij misschien, wie weet? Blijft dat in München de keuze om voortdurend te spreken tot verwarring heeft geleid. In Zwitserland heeft de omzichtige aanpak de frustraties aangescherpt. Voor officiële instanties is het een lastig dilemma.

In de Neue Zürcher Zeitung schrijft Daniel Gerny (14 augustus) over de „Amoktat in Salez“ onder de titel: „Unser fragiles Sicherheitsgefühl“. 
Maar wat is een amokdaad? Volgens Multatuli kwam amok nogal eens voor in Nederlands-Indië. Zo vreesden de autoriteiten in Badoer, dat de vader van Saïdjah “in een ogenblik van mata-glap misschien amok [kon] maken of andere verkeerdheden begaan zou.”
En al heeft de politie niets meegedeeld over de beweegreden van de dader, Gerny weet blijkbaar dat het in Salez om een geval van mata-glap ging, zinsverbijstering. Waar hij zijn precieze kennis vandaan haalt vertelt hij ons niet, maar verderop ziet Gerny de zaken heel breed. Hij hanteert het grote perspectief: het leven zelf is gevaarlijk, vernemen we!

[…] Het is niet atypisch voor onze in elk opzicht op de grootst mogelijke veiligheid gerichte samenleving, dat wij ons overdreven fel uit balans laten brengen door gebeurtenissen waarvan de foto’s ons schokken, maar waar statistisch gezien niet het grootste bedreigingspotentieel van uitgaat. Het leven op zich is gevaarlijk, en enkel de dood is een absolute zekerheid – deze waarheid is uit ons bewustzijn bijna weggebannen. Alles eraan doen opdat gewelddaden als die in Salez en Würzburg zich niet herhalen, is noodzakelijk. Tegelijk moeten we zonder paniek aanvaarden dat het ondanks alles toch kan gebeuren – met die zekerheid moeten we ons weer grondiger bezighouden.