Taal is (bijna) alles

In de podcast van De Morgen hoorde ik Siegfried Bracke iets zeggen dat me zeer beviel. Het ging over de gebrekkige arbeidsparticipatie van allochtonen bij ons:

– Maar natuurlijk allez, ge weet toch wat het probleem is, hè? Het probleem is zelfs bij die hoger opgeleiden een taalprobleem! Dat is onnoemelijk groot hè! Een partij ...ge zijt toch nog altijd bij Groen, hè Jos? [Geysels]
– Ik zit hier als een individu natuurlijk hè!
– Ok, Groen is de promotor van de thuistaal. Waar ge dus het idee koestert dat je allochtone mensen beter Nederlands gaat leren spreken door het minder te gebruiken. Wat is me dát voor een redenering!



Nu is dat op zich geen bijzonder nieuw inzicht, taal staat vanzelfsprekend niet los van identiteit, ze is daar zelfs een bepalend deel van, naast religie, culturele traditie, ook erfelijkheid enzovoort. En behalve die erfelijkheid worden de andere zaken in taal uitgedrukt. Het is zelfs zo dat als je een taal goed leert, Engels, Frans, Duits, Latijn, Grieks of wat dan ook, dat je dan een beetje moet gaan denken als een Engelsman, Fransman of Duitser, of als een oude Romein of Athener. Of liever, je moét dat niet, je kunt eenvoudig niet anders, de taal zelf brengt je zover. Het gaat dan wel om een taal goed leren: zolang iemand enkel wat pidgin hanteert blijft zijn identiteit ongeveer wat ze was.

Maar die uitspraak beviel me zozeer, omdat ik Siegfried enkele jaren geleden iets hoorde verkondigen waar de haren mij toen bij te berge rezen:



Als de uitdrukking intussen niet zo journalistiek versleten was, zou ik zeggen dat we hier met voortschrijdend inzicht te maken hebben.