Nukkige Hongaren

In 1848 schreef Ferdinand Freiligrath op oudejaarsavond een gedicht waarin hij de Hongaren prees voor hun strijd, toen zij zich wilden losmaken uit het nochtans zo idyllische “Oostenrijk-Hongarije” van de Habsburgers. De vierde strofe van zijn "Ungarn" ging zo:

Aanschouw toch, jullie in het Westen!

Eén volk nog in de wereld,

Dat koppig en met stalen hand

Tot oproer overgaat!

In het verre woeste Oosten,

Als buitenpost der vrijheid

Leveren zij nu de slag

Die in gloeiende revolte

Elke keten doet smelten

En ook u tot vrije mensen maken zal!

Ik denk niet dat de jongens en meisjes van de EU dat gedicht graag willen horen.

Kathleen van Brempt en de kunst van het citeren

EU-parlementslid Kathleen van Brempt schreef een antwoord op de kritiek die Bart De Wever had op de EU – die zij per abuis ‘Europa’ noemt, zoals in die kringen gebruikelijk is te doen.

Lezen we eerst haar tekst:

‘Tot slot vergeet de burgemeester van Antwerpen dat zijn grote voorbeeld Burke een van de eerste denkers was die wel degelijk belang hechtte aan Europese eenheid. Burke sprak in zijn tijd al over Europa als een ‘internationale gemeenschap’ die hij niet de Europese Unie noemde, maar de Europese Commonwealth. Hij erkende niet enkel het bestaan van een Europese samenleving, maar ontwaarde er een onderliggend gevoel van gemeenschap in en ging zelfs zo ver om Europa te portretteren als ‘virtueel een grote staat’, met ‘wat diversiteit aan provinciale gebruiken en lokale bijzonderheden.’ Met de Europese Unie zijn we dat beeld dat Burke van Europa had eindelijk vorm aan het geven.’

Bekijken we nu de tekst van Burke, niet uit zijn bekende Reflections on the Revolution in France, maar uit Letters on a Regicide Peace, verschenen in 1796, een jaar voor zijn dood:

There have been periods of time in which communities, apparently in peace with each other, have been more perfectly separated than, in later times, many nations in Europe have been in the course of long and bloody wars. The cause must be sought in the similitude in Europe of religion, laws, and manners. At bottom, these are all the same. The writers on public law have often called this aggregate of nations a Commonwealth. They had reason. It is virtually one great state having the same basis of general law; with some diversity of provincial customs and local establishments. The nations of Europe have had the very same Christian religion, agreeing in the fundamental parts, varying a little in the ceremonies and in the subordinate doctrines.

Ik vertaal hem even:

Er zijn perioden geweest dat volksgemeenschappen, ogenschijnlijk vreedzaam samenlevend, vollediger van elkaar gescheiden waren dan veel Europese naties naderhand in de loop van lange en bloedige oorlogen. De reden daarvoor moet gezocht worden in de gelijkenis die Europa vertoont wat betreft religie, wetten en gebruiken. In wezen zijn die allemaal dezelfde. Auteurs over publiekrecht hebben dit aggregaat van landen vaak een Commonwealth genoemd.  Ze hadden redenen daartoe. In de grond is het één grote staat op basis van gedeelde wetsbeginselen, met enige diversiteit in de streekgebruiken en plaatselijke instellingen. De naties van Europa hebben altijd dezelfde christelijke religie gekend, en over de wezenlijke bestanddelen ervan waren zij het eens, met kleine variaties in de erediensten en in de ondergeschikte leerstellingen.

Je zou kunnen zeggen dat bij Kathleen van Brempt “provincial” nogal machinaal vertaald werd als “provinciaal”, maar dat is een detail. “Establishments” vertalen met “bijzonderheden” is dat al minder. En "virtually" is niét "virtueel" ... de Oxford geeft: as far as essential qualities or facts are concerned; in effect, practically, to all intents, as good as. De OED kent nog geen EU-Engels... Google translate wellicht wel.
Ach, wat geeft het? de bedoeling was goed... "virtueel" klinkt als "in wording", of, zoals van Dale zegt: "vrijwel zeker, maar nog niet helemaal gerealiseerd". Mooi toch?

Maar ter zake nu: Burke noemt een constituerend element van Europa, dat de brave en gehoorzame van Brempt om begrijpelijke redenen niét noemt. 

Burke schrijft 'religion, laws, and manners' in die volgorde, en geeft dus eerst de religie aan als gemeenschappelijk element. Weinigen zullen dat betwisten, maar de EU wilde onder geen beding een verwijzing naar het christendom. Dat ze daarmee de Europese geschiedenis loochenden raakte Giscard en Dehaene niet. Wel bewezen zij in hun onschuld dat de EU en Europa twee to-taal verschillende dingen zijn, hoe vaak en hoe huichelachtig men die begrippen ook wil laten samenvallen.

Kathleen van Brempt: het is geen intellectueel eerbare houding om dingen achter te houden en enkel te citeren wat in het EU-kraampje lijkt te passen, en het is een Europese atheïst die u dat vertelt. En dat die EU zou werken aan een beeld van Europa dat Burke voor ogen stond, is helemaal een lachertje. Ik daag u uit om bij Burke één passage te vinden waar hij een supranationaal gezag voorstaat.

De Fransen zullen Macron niet zo snel weghonen als Hollande.

‘Le peuple,’ zei Rivarol ‘ne voulait pas la Révolution, il n'en voulait que le spectacle.’ Het volk wilde niet de Revolutie, alleen het schouwspel ervan. Een mooie opmerking, en ze geldt nog.

Een eigentijds schouwspel is het politieke debat, en in Frankrijk meer dan elders. Er vallen geen doden bij, de acteurs spelen hun rol en verkopen esprit, briljant soms, maar dat neemt niet weg dat er al eens een waar woord valt. Bij ons gaan je tenen krullen van verveling maar in Frankrijk maakt een half zinnetje soms een kwartier goed.

Te gast bij Natacha Polony en Élisabeth Lévy in hun «Droit de question!» – eerstgenoemde is een bekende radio- en tv-commentatrice en de tweede is hoofdredactrice van het blad Causeur – te gast waren dus Jean-François Kahn, oprichter van Marianne, nu schrijvend voor de Huffington Post, en Basile de Koch, auteur en chroniqueur bij datzelfde Causeur. Ze vroegen zich af of ‘links’ nog een toekomst had na de catastrofale verkiezingen. Vanzelfsprekend kwam er geen antwoord op die vraag, een voorwendsel om wat te babbelen tenslotte en geen mens die een antwoord had verwacht, maar toch beviel het gesprek me. Vooral om één klein half zinnetje van Basile.

Élisabeth Lévy: Eerst dit: over Macron hebben we nog maar heel weinig gezegd. Heeft Macron, door een deel van links op te slorpen, de tegenstelling links-rechts niet als achterhaald weggezet?

Basile de Koch: Is het niet eerder andersom? Is het niet de opeenstapeling van de vadsige koning Chirac, van de hysterische Sarkozy en van mijnheer niemendal Hollande die er ten slotte voor heeft gezorgd dat rechts is leeggelopen, dat links is leeggelopen? Dat was toch dienstig om president Macron aan de macht te brengen, lijkt me.

Élisabeth Lévy: Hij heeft dan wel de helft van de PS bijeengeschraapt, en de helft van de UMP.

Basile de Koch: Men moet de zaken in de juiste volgorde zien, voorzitster! Vanaf het moment dat Sarkozy is afgegaan, en Hollande is afgegaan, mag je toch zeker zeggen dat de rechtse kiezers en de linkse kiezers een beetje de moed hebben laten zakken, als er dan op de tijd van één maand een eikel arriveert die zegt: ik ben niet enkel jong en mooi, maar daarbij nog eens rechts én links, je hebt maar te kiezen…

Élisabeth Lévy: ’t Is waar.

Basile de Koch: …zoiets kan werken.

Jean-François Kahn: En een zaak die we ook niet mogen vergeten is dat hij 24% haalde. En tussen haakjes, die 24% was…

Basile de Koch: Ja, in de eerste ronde al.

Jean-François Kahn: …was wel bezien het latente centristische kiespubliek, aan welk men een bipolariteit heeft opgelegd waarvan het niet wilde weten. En door de institutionele dwang [door het kiessysteem] werd hen dus belet stelling te nemen, zich uit te drukken, en toen ze de mogelijkheid daartoe kregen, kwamen ze uit op 24%.

Basile de Koch: Nu dacht ik dat het 25% was. U hebt zich voor één procent vergist ziet u…

Élisabeth Lévy: Dat is heel goed, een heel goede [xxx].

Jean-François Kahn: Gewoon kijken volstond. Maar ik herhaal wat ik daarstraks heb gezegd: het ware probleem waar we mee te… u zult zien, is dat er vandaag een linker- en een rechterzijde bestaat, meer dan ooit. Maar een rechts…

Natacha Polony: Bent u zeker dat we vandaag een linker- en rechterzijde zien?

Jean-François Kahn:  Nee, die rechterzijde is radic… is laten we zeggen een karikaturale rechterzijde, en de linkerzijde is [xxx].

Basile de Koch: En een karikaturaal centrum.

Jean-François Kahn: Ja, dat ook. Een karikaturaal centrum komt voor, dat hebben we gezien onder de Vierde Republiek maar...

Basile de Koch: Nu is die wel aan de macht…

Jean-François Kahn: …maar dat lag anders.
Basile de Koch: …maar niet zonder elegantie.

Dat laatste is nog belangrijker dan wat voorafging: Fransen willen graag een presentabele president, iemand waarmee je voor den dag kunt komen, 'un type sortable'. Niet zo'n gefrustreerde Sarkozy, of een Hollande op een scootertje.

«La gauche a-t-elle un avenir?»  (na 1u09'50")

Élisabeth Lévy: La première chose : on a très peu parlé de Macron. Est-ce que Macron – en absorbant disons une partie de la gauche – n’a pas, disons rendu le clivage droite-gauche caduc?
Basile de Koch: Est-ce que c’est pas l’inverse ? Est-ce que ce n’est pas l’empilement du roi fainéant Chirac, de l’hystérique Sarkozy, et de monsieur rien du tout Hollande, qui a fait que finalement la droite s’est dégonflée, la gauche s’est dégonflée ? Et ça, ça a été quand même utile pour faire arriver au pouvoir le président Macron il me semble.
Élisabeth Lévy: Il a quand même ramassé la moitié du PS et la moitié de l’UMP.
Basile de Koch: Il faut faire …il faut voir les choses dans l’ordre, présidente ! À partir du moment où, bon, Sarkozy a foiré et Hollande a foiré, et bien c’est sûr que les électeurs de droite et les électeurs de gauche …ils sont un peu découragés quant à un gland qui arrive en un mois en disant non seulement je suis jeune et beau, mais en plus je suis et de droite et de gauche, et t’as qu’à voir…
Élisabeth Lévy: C’est vrai.
Basile de Koch: …ça peut marcher.
Jean-François Kahn: Et un fait qu’il ne faut pas oublier non plus c’est qu’il a fait 24%. Et 24%, entre parenthèses…
Basile de Koch: Oui mais dès le premier tour.
Jean-François Kahn: …c’était en vérité l’électorat centriste latent, à qui on a imposé une bipolarité dont il ne voulait pas. Et donc par la violence institutionnelle, on les empêchait de se prononcer, de s’exprimer, et quand ils ont eu la possibilité de s’exprimer ils se sont retrouvés à 24%.
Basile de Koch: Moi je croyais qu’il avait 25, vous voyez que vous vous êtes trompé d’un pourcent.
Élisabeth Lévy: C’est très bien, très bonne [évaluation?].
Jean-François Kahn: Il suffisait de voir. Mais je vous répète ce que j’ai dit tout à l’heure : le vrai problème auquel on a eu… vous allez voir, c’est qu’aujourd’hui il y a la droite et la gauche, il n’y en a jamais eu autant. Mais une droite…
Natacha Polony: Vous êtes sûr qu’il y a la droite et la gauche aujourd’hui?
Jean-François Kahn: Non, c’est une droite radic… une droite caricaturale disons, et une gauche [xxx],
Basile de Koch: Et un centre caricatural.
Jean-François Kahn: Oui, aussi, ça existe un centre caricatural, on l’a vu pendant la Quatrième République…
Basile de Koch: Là, c’est au pouvoir…
Jean-François Kahn: …mais c’est pas la même chose.
Basile de Koch: …mais non sans élégance.

De politieke klasse komt niet meer uit haar woorden

In Le Figaro lezen we over de radeloosheid en de schrik van de politici, waardoor ze de juiste termen niet meer vinden, en zich dan verliezen in debiele vergelijkingen. Ook Macron is heel bang (de altijd vals gebruikte term 'islamofobie' is op hem wel degelijk toepasbaar).

Macron moet het islamistische terrorisme bij zijn naam noemen!

Ivan Rioufol

Neen, Emmanuel Macron is wat betreft het islamistische terrorisme niet tegen zijn taak opgewassen. Zijn keuze om zijn weekend in Brégançon (Var) niet in te korten, heeft laten verstaan dat hij de steekpartij zaterdagavond in Parijs (in de buurt van de Opéra) relativeert. Een jonge Fransman vond de dood, onder de messteken van een ‘landgenoot’ van Tsjetsjeense afkomst. Vier mensen raakten gewond, twee daarvan ernstig. In twee tweets van 12 mei heeft het staatshoofd ‘een terrorist’ aangewezen, en daarna schreef hij: ‘Frankrijk wijkt geen duimbreed voor de vijanden van de vrijheid.’ Op geen enkel moment heeft de president het islamistische karakter van de moord willen noemen, al werd ze gepleegd met de kreet Allah Akbar.
De avond daarvoor nochtans had hij het nationalisme al onbeschroomd zijn vijand genoemd: ‘Om de nationalisten te verslaan: Europese solidariteit op zich nemen.’ Om de islamisten te verslaan is het blijkbaar nog even wachten op het Élyséese recept. En dat zal nog een tijdje uitblijven, want Macron is er zichtbaar beducht voor om een totalitaire ideologie voor het hoofd te moeten stoten.
Tegelijk had minister van Binnenlandse Zaken, Gérard Collomb het zaterdag over een ‘overval’, alvorens dan toch de juiste term ‘aanval’ te gebruiken. En Jean-Michel Fauvergue, verkozene voor La République En Marche!* en voorheen hoofd van de RAID,** waagde het in een televisiedebat zelfs om de Arabische prediking in de moskeeën te vergelijken met de Latijnse preken in de kerken…***
Kortom, wat uit deze enkele voorbeelden naar voren komt, is de wil om het islamitische terrorisme te banaliseren en het als onontkoombaar voor te stellen. Een dergelijke houding van zelfverloochening is heel wat gevaarlijker dan de oorlog die de veroveringsislam aan Frankrijk heeft verklaard.

­­­­­­­­­­––––––
* De ‘beweging’ van Macron.
** Elite-eenheid van de Franse politie: men koos die naam om zijn Engelse betekenis van militaire aanval, maar naderhand interpreteerde men hem als acroniem voor Recherche, Assistance, Intervention, Dissuasion (ontrading).
*** Waar in Frankrijk ergens in het Latijn gepredikt wordt is me onbekend. Dat deed zelfs kardinaal de Retz in de zeventiende eeuw al niet meer.

Een kop die een mens aan het denken zet

Op de site van de Libre Belgique las ik een kop die mijn aandacht trok – daar zijn koppen ook voor bedoeld. Toch voel ik me niet geneigd om het hele artikel van hun journaliste Maria Udrescu te lezen. Misschien is dat verkeerd, want koppen geven vaak een beeld dat niet overeenstemt met de inhoud eronder. Maar ik begrijp deze kop niet en vrees nu dat ik het artikel zelf nog minder zal begrijpen.

Een onbegrijpelijke tekst lezen doe ik nochtans soms met plezier. Zo heb ik bladzijden uit de Statenvertaling gelezen waar ik geen barst van verstond, en ook Heidegger had wat dat betreft zijn charmes. Maar nu die kop:
Les populistes ont besoin que les migrants soient là pour dire qu'il ne faudrait pas qu'ils soient là, zegt die kop van de Libre. Ik zou hem willen vertalen als: De aanwezigheid van migranten is voor populisten een noodzaak, om hen te laten zeggen dat die er niet mogen zijn. Of: populisten hebben migranten nodig om te kunnen zeggen dat ze er niet mogen zijn.

Hier moet een stijlfiguur in het spel zijn: het paralogisme – een valse redenering, een sofisme dus, maar dan te goeder trouw.
André Gide schrijft ergens dat hij God niet dankbaarder kan zijn omdat hij hem geschapen heeft, dan hij het hem kwalijk zou kunnen nemen als hij, Gide, niet bestond. Grappig, maar je voelt dat er iets hapert, er is iets ‘onlogisch’.

Vele jaren geleden leverde ik slechtbetaald zwartwerk in een repetitorenbureau, waar ik de cursus logica van Apostel uitlegde aan studenten die schrik hadden voor dat examen. In die dikke cursus stonden dingen over bijvoorbeeld de ‘existentiële operator’: er is minstens één element zus of zo. Maar ‘avoir besoin de’ en ‘falloir’ zijn moeilijke begrippen: er moet minstens één migrant zijn om... enzovoort.

Intussen weet ik niet meer hoe zulke dingen economisch in symbooltjes om te zetten… misschien omdat naast de propositielogica hier de modale logica begint te spelen, en die viel ook destijds al buiten mijn bestek. Anderzijds behoren 'moeten' en 'nodig zijn' juist niet tot de modale logica. Ik moet passen.

Mogelijk kan een echte logicus die kop van de Libre netjes formaliseren? Ik denk hier aan stadsgenoot Jean Paul Van Bendegem, want dingen in symbooltjes en vergelijkingen omzetten is vaak het moeilijkste stuk van de logica, moeilijker dan een formule toepassen.

Eric Zemmour veroordeeld voor een opiniedelict

Het Franse blad Causeur heeft een interessant artikel van Anne-Sophie Chazaud, over een onderwerp dat aan de aandacht van onze goede pers zou kunnen ontsnappen, en daarom vertaal ik daaruit enkele alinea’s. Je weet nooit of het zo hun aandacht niet tóch zou kunnen trekken.

Eric Zemmour werd op 3 mei veroordeeld door het Parijse hof van beroep [Cour d’appel] wegens oproepen tot religieuze haat. In 2016 had de journalist in het televisieprogramma «C à vous» [nu is het aan u] namelijk gezegd dat Frankrijk “al dertig jaar een invasie beleefde”, en dat er zich “in talloze Franse banlieues* waar vele meisjes gesluierd gaan, een strijd afspeelde om het grondgebied te islamiseren.”

Als vaste klant van processen rond politieke en morele hekserij, werd de essayist en polemist Eric Zemmour in beroep veroordeeld nadat hij over de islam uitspraken had gedaan die blijkbaar ondraaglijk waren voor de heersende geestgesteltenis van censuur, met haar gewapende gerechtelijke arm.

Het doet er weinig toe of men het eens is of niet met de politiek incorrecte en openlijk godslasterlijke zienswijze die de auteur van Le Suicide français voorstaat.

De echte vraag die dit zoveelste opinieproces stelt, is waar de vrijheid van meningsuiting aan toe is in een land dat daar weliswaar hoog van opgeeft, terwijl het wat dat betreft nochtans een rampgebied is, in die mate dat men zich zorgen moet maken over de democratie en de fundamentele vrijheden.

Anne-Sophie Chazaud heeft het ook over een ‘juridische jihad’ en ze klaagt daarbij aan dat de nonsens-term ‘islamofobie’ door de goede pers klakkeloos is overgenomen na de uitspraak van het hof:

Deze term werd door de belangrijkste media, gaande van de Figaro over Le Monde tot L’Express overvloedig herhaald zonder ook maar het minste onderscheidingsvermogen of enige kritische afstand, terwijl men intussen toch weet hoezeer dit ‘concept’ een democratisch en intellectueel misbaksel is, en het valt niet te zeggen of de mainstream pers dit vanwege een gebrek aan cultuur deed, of vanwege bêtise,* of door een laffe ideologische ratificering van wat onaanvaardbaar is.

Die nonsens-term heeft mogelijk het arrest gestuurd, maar wat naar mijn mening in het achterhoofd van de rechters speelde was een andere uitspraak van Zemmour, in hetzelfde programma. Rechters houden zich vanzelfsprekend aan de wet, maar moeten die onvermijdelijk ook interpreteren, en Zemmour zei daarover dit : In naam van de rechtsstaat respecteren de rechters vandaag de wil van het volk niet meer. 
Dat kon, onbewust natuurlijk, ook wel eens flink meegespeeld hebben:

––––––––

heeft dit woord, en verklaart: (verzamelnaam) de gezamenlijke voorsteden, vaak met de bijgedachte aan verpaupering, etnische en sociale problemen. Ook bêtise is door het woordenboek geconsacreerd.