Het begrip 'laïcité' uitgelegd

Het Franse begrip laïcité kennen we hier niet. Het is enkel bij benadering te vertalen, omschrijvend, niet in één woord. Maar ook de Fransen zelf is de betekenis en draagwijdte ervan soms niet geheel duidelijk. 'Lekenstaat' en 'scheiding van Kerk en Staat' komen in de buurt, maar ook die begrippen zijn vaak moeilijk, zelfs voor politici en hun journalisten-duiders.
Toen bijvoorbeeld destijds een bisschop van Brugge (niet die pedofiel, een voorganger van hem) vanaf zijn kansel verklaarde dat stemmen voor de Volksunie zonde was, dan was dat helemaal geen schending van het begrip ‘scheiding van Kerk en Staat’ – al las en lees je het vaak anders.
De definitie van laïcité hierna lijkt me wel leerzaam:

Jean-François Colosimo: In 1989 besliste de Raad van State religieuze geschillen met een simpele verwijzing naar de ‘laïcité’. De Raad zei: het is conform, of het is niet conform het principe van de laïcité. Nooit nam de Raad van State de moeite dit uit te leggen, wat betekent dat het om een vanzelfsprekendheid ging. Die vanzelfsprekendheid is vandaag helemaal verloren geraakt, niet? Nochtans is het heel eenvoudig: de laïcité is de manier waarop de staat zijn politiek oplegt aan de religieuze lichamen, en wel op een tamelijk dwingende manier, om bij die religieuze lichamen mogelijke neigingen om op drift te raken en een staat in de staat te vormen te neutraliseren. Zo simpel is het! De laïcité is in werkelijkheid een – zware – ingreep van neutralisering. In tegenstelling tot wat mensen vaak denken is het niet…
Élisabeth Lévy: Het is niet een minzame manier om…
Jean-François Colosimo: …om mensen te laten wennen aan het ‘vivre ensemble’ enzovoort. Wat het wel is: de Staat zet de religieuze lichamen op hun plaats, en vermijdt daarmee dat ze zaken als opstand, machtsspelletjes of secessie meebrengen.

Jean-François Colosimo: En ’89 le Conseil d’État tranchait les questions de litiges religieux à …d’un simple renvoi à la laïcité. Le Conseil d’État disait : ‘c’est conforme’, ou ‘ce n’est pas conforme au principe de la laïcité’. Jamais le Conseil d’État ne prenait la peine de l’expliquer. Ce qui veut dire qu’il y avait une évidence. Cette évidence, elle est radicalement perdue depuis, n’est-ce pas ? Mais, c’est très simple : la laïcité c’est la manière dont l’État imprime sa politique aux corps religieux, et de manière en fait assez contraignante, pour neutraliser dans ces corps religieux la possible prétention aux dérives de se constituer comme des états dans l’état. C’est aussi simple que ça ! La laïcité c’est une véritable opération – lourde – de neutralisation. Contrairement à ce que pensent les gens, ce n’est pas une manière de …
Élisabeth Lévy: Ce n’est pas une manière gentillette de…
Jean-François Colosimo: …d’accoutumer à vivre ensemble et cætera. C’est: l’État remet des corps religieux à leur place en évitant qu’ils entraînent des phénomènes de sédition, de faction, de sécession.