Jean Pierrre Rawie en de filosoof Saloustios

Julianus Apostata was de laatste Romeinse keizer die het antieke heidendom beleed en het oprukkende christendom bestreed. Hij deed dat niet met wreedaardige middelen maar vertrouwde op overtuigingskracht, en ook vond hij dat priesters belastingen moesten betalen zoals iedereen.

Hijzelf was christelijk opgevoed, maar toen hij de jaren van verstand had bereikt verwierp hij deze nieuwe leer. Wel vond hij het nodig het voorvaderlijke geloof te moderniseren, het had een opfrissingsbeurt nodig en moest op redelijke gronden stoelen.

Daarbij kwam zijn vriend, de filosoof Saloustios, ook een verdediger van het voorvaderlijke geloof, hem te hulp.

Dit alles speelde in de vierde eeuw, maar veel tijd voor zijn plannen was Julianus niet gegund. In een oorlog met de Perzen sneuvelde hij op zijn éénendertigste, getroffen door een vijandelijke speer.

Ik val u hiermee lastig, lezer, omdat ik net bij Jean Pierre Rawie een zin las die mij aan deze filosoof Saloustios deed denken:

“Een theoloog wiens naam me ontschoten is, stelde eens dat wat in de Bijbel staat niet echt gebeurd, maar wel waar is. Tussen wie dat begrijpen en degenen die het onzin vinden, zal het nimmer goed komen, vrees ik.”

Wat Saloustios schreef gaat weliswaar niet over Bijbel, maar over de avonturen van de antieke goden:

“Al deze gebeurtenissen hebben nooit plaatsgehad, maar zijn eeuwigdurend: het verstand ziet alles ineens, terwijl het woord het ene na het andere opsomt.”

Ταύτα δε εγένετο μεν ουδέποτε, έστι δε άεί· και ο μεν νους άμα πάντα ορά, ο δε λόγος τα μεν πρώτα τα δε δεύτερα λέγει.

Ik denk dus dat de ons onbekende theoloog van Rawie de heidense Saloustios moet gelezen hebben.

Saloustios

Des Dieux et du Monde, IX, 8

Σαλουστιου περι Θεων και Κοσμου

Gabriel Rochefort, Paris, Les Belles Lettres 2003, p.5

Jean Pierre Rawie

Hebben we hiervoor tachtig jaar gevochten

Oktober 2022, Prometheus, Amsterdam, p.51