I ain't seen a good lynching in years, zei ooit Tom Lehrer

.
Wat ik nooit eerder deed of wilde doen, was naar terechtstellingen kijken. De gelegenheid heeft zich in mijn leven ook niet vaak voorgedaan. Er waren de vijf Baskische vrijheidsstrijders (Tixi, één van hen) die Franco liet fusilleren, maar daar waren geen beelden van. Als de gelegenheid zich later voordeed, door het www, dan ging ik er niet op in. Zo zag ik niet de rituele slachting van Nick Berg, noch die van zijn latere lotgenoten, en ook was ik niet in Amsterdam toen Theo van Gogh zijn voorgeschreven lot van ongelovige onderging, en daarbij enkele verzen uit de koran op zijn borst gestoken kreeg.

– overigens legde vandaag in de Verenigde Staten een nieuwgekozen democratisch parlementslid, Keith Ellison van naam, de eed af op dat boek, en ik meen dat men enkel op grond van dát feit zijn parlementaire onschendbaarheid meteen weer dient op te heffen. Enige consequentie kan geen kwaad. Er zijn tenslotte, behalve Mein Koran, wel meer boeken waar sommige mensen bij willen zweren, en waarin eveneens tot moord, zelfs tot genocide wordt aangezet, maar die boeken vallen tot veler voldoening al een tijd onder de strafwet –

De terechtstelling van Saddam Hussein zag ik eerst in de officiële versie, zonder klank, en daarna pas, zoals velen de snuff movie mét klank. Dat laatste was pijnlijk, maar leerzaam.
Het was natuurlijk onverstaanbaar wat er allemaal geroepen werd, onder het geflits van de lampen, maar in bv. Engelse kranten kreeg je een vertaling van alle kreten die boven het gejoel uitstegen. Het schouwspel was ongeciviliseerd, zoals alle terechtstellingen, ook als die “clean” verlopen, zoals dat bij onze beschaafde, en technisch onderlegde Atlantische bondgenoten meestal het geval is, naar het schijnt.
De waardigste en moedigste man die ik op de beelden heb gezien was Saddam Hussein. Je kunt daar niet omheen. Die vaststelling zegt dan niets over zijn vroegere misdaden, die op dit heilige moment van geen tel meer waren, maar zij is het gevolg van de lafheid van alle andere aanwezigen – en in dit geval ook van de afwezigen, de opdrachtgevers in Washington en Texas. Dat het Hussein niet eens werd vergund om zijn gebed af te maken kun je misschien nog als een genadige beslissing zien, en al schokte ook dat mij, voor hem maakte het geen verschil meer.
Na een mensonwaardige arrestatie, door aliens leek het mij [*], en na een onwaardig proces, waarbij enkelen van Hussein zijn advocaten werden vermoord, in wellicht het best beveiligde deel van heel Irak –wat meteen aangeeft hoe competent en dapper Rumsfelds special forces wel zijn– was de terechtstelling het logische vervolg, en niet eens veel schaamtelozer dan wat voorafging. Een aanwezige "rechter" vond het publiek zelfs prijzenswaardig omdat zij met dansen hadden gewacht tot het luik gevallen was.

Deze terechtstellingspartij zorgt nu voor veel internationale opwinding. De UNO heeft naar het schijnt aangedrongen op een rustige en serene atmosfeer bij de volgende terechtstellingen.
Maar dat wraakzuchtige sfeertje in Irak verschilde wellicht niet eens veel van wat er plaats had in Gent, in 1945, toen Leo Vindevogel in de Nieuwe Wandeling [**] naar de executiepaal stapte, en onderweg werd uitgescholden door mensen die daarna als deftige burgers door het leven zijn gegaan.

[*] Over de infantiele kreet van de Untermensch L.Paul Bremer III : "Ladies and Gentlemen ... we got him!" schaamt iedereen zich die beschaving kent.
[**] Waar ook zijn vrouw en kinderen waren opgesloten. Op zijn verzoek om hen toch voor de duur van zijn terechtstelling over te brengen naar een andere gevangenis werd niet ingegaan.