7 augustus 2020

Bij Maistre is elke brief een kunstwerk


À Mme de Saint-Réal *
Saint-Petersbourg, 1806

[…]   Zou je toevallig niet graag weten wat die verschrikkelijke straf met de knoet is? In essentie betekent in het Russisch dat woord gewoon zweep. In de handen van de beul is het een speciale zweep, met een nogal korte greep en daaraan eerst een lederen reep en een tweede die iets langer is, gemaakt van het enorm dikke vel van een bepaalde vis, in olie gekookt en geappreteerd. De schuldige, naakt tot het middel, wordt op een schuine plank vastgebonden. De beul die op enige afstand achter hem staat, heft de knoet op die hij met beide handen vasthoudt, maakt bij het benaderen van de patiënt een klein sprongetje en geeft hem een slag op de rug, bovenaan te beginnen; hij gaat wat achteruit en dient hem een tweede slag toe, vlak eronder, zonder ooit te missen. Elke slag doet bloed en vlees de lucht in spatten, en al snel is de ongelukkige nog slechts een bloedig skelet, een soort levende dissectie.

Triste objet où des dieux triomphe la colère. **

Men zegt dat zekere kozak 500 slagen kreeg, en pas acht dagen later stierf; maar dat verhaal lijkt me ongeloofwaardig. Zeker is wel dat als de beul dat wil, hij met luttele slagen kan doden. Daarover zijn er oneindig veel regels en nuances. Vaak doen roebels de armen van de beul verslappen, en laatst nog zagen we een moordenaar die honderd slagen had gekregen zichzelf weer aankleden en zonder hulp in zijn arrenslee stijgen. Om na de strafuitvoering gangreen te vermijden wrijft men hen in met een tampon gedrenkt in zeer sterke brandewijn. De gedachte aan die remedie doet de tanden knarsen. Ik vergat je nog te zeggen dat voorafgaand aan de strafuitvoering men hen op het voorhoofd merkt met een duizendpuntig ijzer, ingewreven met tot poeder gestampt buskruit, hetgeen een onuitwisbaar merkteken oplevert; vervolgens rukt men hen met behulp van een tang beide neusvleugels af, en al enkele dagen na deze zachtmoedige bewerkingen vertrekken ze naar Siberië. Niet zelden zie je er die twee of drie dagen later in staat zijn de reis aan te vatten, en zelfs de dag daarop al; anderen sterven in die tijd.

Aangezien keizerin Elisabeth de doodstraf heeft afgeschaft, stelt men zich tevreden met deze lieflijkheden.

Wat zeg je van mijn pen, die jou deze élégances schrijft? Maar wat zou je ook hebben aan een broer in Rusland, mijn lieve kleine zus, als je niet terdege weet wat de knoet is? Een andere keer vertel ik je wat een bruiloft is. Dat is een sterk verschillende ceremonie, en er komt veel minder bloed bij te pas. Laatst zag ik er nog een die ik heel mooi vond.  [...]

Joseph de Maistre
Correspondance
Les Classiques favoris
Collection dirigée par Maxence Carron
Paris, Les belles Lettres, 2017, 1536 pages
__________

* Zijn lievelingszus Anne (1758-1822), getrouwd met Jacques Alexis Vichard de Saint-Réal (1746-1832).
** 'Droeve rest, waarover de woede der goden triomfeert'
(ik schreef eerst: 'waarin de woede over de goden triomfeert', denkend aan bijvoorbeeld 'triompher des adversaires' maar Racine moet natuurlijk 'colère' als rijmwoord hebben, en dus die wat Latijns aandoende omkering van de woordvolgorde).
Racine, Phèdre, Acte V, Scène I.
[…] À ce mot, ce héros expiré
N'a laissé dans mes bras qu'un corps défiguré
Triste objet, où des dieux triomphe la colère,
Et que méconnaîtrait l'œil même de son père.

3 opmerkingen:

Pierre Plum zei

Mooi. Alleen zou ik het vers: Triste objet, où des dieux triomphe la colère. vertalen als: droevige rest waarover de woede van de goden heeft getriomfeerd. Ik vond in Engelse vertaling op het net: Sad object of the god’s triumphant anger,... wat met mijn vertaling strookt.
Groet uit Lembeke!

Marc Vanfraechem zei

Ja is verdedigbaar, Pierre. Ik zou daarvoor de brede context moeten lezen, maar ik heb een 'textes choisis' van Racine, dik genoeg met zijn 900 en meer bladzijden, maar ...juist die scene ontbreekt in de keuze. 'La colère triomphe', dat is eenvoudig, maar (wat bijvoorbeeld in het schaakspel kan voorkomen, zij het te weinig) 'on triomphe DE ses adversaires, of DES adversaires.' Dat maakt mijn vertaling ook acceptabel vind ik... zonder te weten wat vlak daarvoor komt dus (behalve in algemene zin want het verhaal kent iedereen wel).

Marc Vanfraechem zei

Ik heb je gevolgd, Pierre. Van gedacht veranderd! Ik ben tenslotte niet beter dan de eerste de beste viroloog.

http://victacausa.blogspot.com/victacausa.blogspot.com5edf7b715d0afaa3d68201fa2d94715a304487db.html