Een mens is al met weinig content

Moslims zijn te lichtgeraakt

In Europa staat men sneller met een muilkorf klaar
dan met eender welk tegenargument

Een gastcommentaar van de historicus en politieke wetenschapper
Hamed Abdel-Samad

Europa's uiteenzetting met de islam staat nog in zijn kinderschoenen. Kinderachtig zijn in elk geval de eisen en de ambities van vele euromoslims. Vaak wordt de stembusuitslag, waarmee de Zwitsers zich tegen de bouw van minaretten uitspraken nu  verrassend genoemd, maar voor mij komt die uitslag geenszins als een verrassing. Die uitslag is een natuurlijk gevolg van het uit elkaar drijven, wat betreft het onderwerp islam, van de politieke wereld en de openbare mening in heel Europa.

Terwijl grote delen van de Europese bevolking gerechtvaardigde angsten koesteren voor de islam, zien de meeste politici de jongste Abrahamitische religie* en haar aanhangers als een bestanddeel van Europa. Slagkrachtige argumenten voor deze stelling leveren ze aan hun bevolking echter niet.

Uit angst, of uit politieke en economische berekening, bedrijven zij een politiek van appeasement tegenover de islam, terwijl de angsten van de eigen bevolking uit het politiek debat weggedraaid worden. Enkel in het kader van een schijnheilig integratiediscours duiken deze bezwaren in vermomde vorm weer op. Iedere politicus die het waagt om zulke zaken openlijk ter discussie te stellen, wordt onmiddellijk populisme en stemmingmakerij voor de voeten geworpen. Tegen de betroffenen zal een klacht van de Grünen, wegens opruiing van het volk, meestal niet lang op zich laten wachten. En zo is de muilkorf sneller in gereedheid gebracht dan gelijk welk tegenargument. Wat is daarvan het gevolg? Het volk zelf  raakt opgehitst, en de angst voor de islam slaat om in ressentiment.

Volgens Nietzsche ontstaat ressentiment uit het subjectieve gevoel voortdurend onrechtvaardig te worden behandeld. Dat brengt hem ertoe de psychologie van het ressentiment te zien als een zelfvergiftiging door een onvoltrokken, afgeremde wraak. Wraakgedachten die niet tot uitvoering komen, zijn volgens Nietzsche vergelijkbaar met een koortsopstoot die men niet kwijtraakt. Deze metafoor verklaart zowel de anti-Europese ressentimenten bij de moslims, alsook de anti-islamitische ressentimenten van de Europeanen. Beide zijn het gevolg van een eeuwenlange koortsaanval die in wantrouwen, oneerlijkheid en niet ten uitvoer gebrachte woedeaanvallen voedsel vindt.

Acht jaar geleden besloot een woedende moslim om aan zijn wraakgevoelens de vrije teugel te geven, en blies hij de Twin Towers in New York in de lucht. Hij heeft de toon gezet, en sinds die dag dansen wij allen naar zijn pijpen. De Deense krant “Jyllands Posten” antwoordde vier jaar later, en plaatste een bom in de tulband van de profeet. Boze moslims gingen de straat op en gooiden molotovcocktails naar Westerse ambassades, om zo het verwijt van terrorisme aan het adres van hun profeet af te wentelen.
Kort daarop, in zijn voordracht in Regensburg**, verweet de paus aan de islam onredelijk en gewelddadig te zijn. Alweer kwamen, om dit verwijt te ontzenuwen, moslims de straat op, onredelijk en gewelddadig.

“Jyllands Posten” had met zijn Mohammedkarikaturen een taboe doorbroken, en zo had het land zijn maagdelijkheid verloren. Het ziet er nu naar uit, dat ook Zwitserland  zijn onschuld is kwijtgeraakt.
Ik ben de beide landen daar zeer dankbaar voor. Deze twee gebeurtenissen hebben niet een nieuwe werkelijkheid tot stand gebracht, maar zij hebben wel de gemoedstoestand van beide kampen verduidelijkt. Europa heeft angst voor de islam, en moslims weten niet hoe zij daarop moeten reageren. De muilkorven die de moslims aan de islamcritici wilden voorbinden, hebben een precies tegengesteld effect. De islamitische overgevoeligheid voor kritiek deed een verkrampte strijdcultuur ontstaan, waar duidelijke meningen ongewenst waren.

Na de elfde september, stelden de islamitische gemeenschappen in Europa zich tevreden met wat lippendienst aan de democratie, en voor enige opheldering kwam er van hun kant nauwelijks wat.
Alsof er niets was gebeurd, forceerden zij  verder de bouw van opvallende moskeeën, zonder de plaatselijke bevolking daar ruimschoots op voor te bereiden. Vaak gingen zij met de koevoet het debat aan, en op de angsten en bezwaren van hun buurman gingen zij niet in. In plaats van het debat aan te gaan, zijn de meeste moslims in Europa met zichzelf in de weer. Door hun ondoordachte verdediging van de islam, en door hun hoogstens weifelend afstand nemen van het terrorisme, lieten zij tegenover henzelf de angst en het wantrouwen van de Europeanen woekeren.

Denemarken en Zwitserland zijn hun maagdelijkheid kwijt, en dat is net goed. De kleine staten zijn begonnen, en weldra zullen ook de grote volgen.
Ook als het velen slecht uitkomt, vind ik het beter als mensen luid en duidelijk zeggen hoe zij over de zaken denken, en wat hun ervaringen zijn. Pas dan kun je hen een antwoord geven.

Mijn hoop is, dat moslims in Zwitserland en overal ter wereld dit keer anders zullen reageren, en de stembusuitslag van de Zwitsers zullen zien als een gelegenheid tot een gedifferentieerd debat zonder grote emoties.
Ook hoop ik, dat  Zwitsers en Europeanen zullen inzien dat de bouwstop voor minaretten of moskeeën geen bijdrage kan leveren in de strijd tegen de fundamentalistische islam. Want het helpt helemaal niet om zijn kind zijn bal af te pakken, als Ali zelf mij met een mes bedreigt!

De auteur is politiek wetenschapper en historicus aan de universiteit van München, en auteur van het boek “Mein Abschied vom Himmel. Aus dem Leben eines Muslims in Deutschland” (Fackelträger).

(Verscheen in de gedrukte Tagesspiegel van 1 december)

_______________________________
* Ik vertaal deze tekst wel, omdat ik hem interessant genoeg vind, maar dat betekent niet dat ik alles aanvaard wat er in staat. Onder meer tegen Abdel-Samads woord-gebruik Abrahamitische religie zou ik al bezwaar willen aantekenen, omdat de islam die traditie zelf wel claimt, maar tegelijk van "vervalsingen" spreekt als het om teksten gaat die ouder zijn dan wat zij voor hun enige koran houden. 
Islamieten kennen wel een soort exegese (meer een doctrine) maar zij houden zich natuurlijk vér van elk echt filologisch onderzoek, en proberen dat nu zelfs in het Westen tegen te gaan (met succes vaak).

** De Kwaliteitskranten bij ons waren daar nog niet van op de hoogte toen, maar Le Monde al wel, en een deel van de speech van Ratzinger vond u hier al, de dag daarop. Het dient gezegd dat onze kranten, nog binnen dezelfde week geloof ik, hun schade gedeeltelijk hebben ingehaald.
.