Zou hij nu alweer gelogen hebben?

.

Als iemand verklaart dat het eergisteren geregend heeft, terwijl iedereen weet dat de man van meteorologie helemaal niets kent en wel vaker uit zijn nek kletst, dan nog kan het eergisteren geregend hebben.

In de politiek is dat niet anders. Als een politicus zegt dat een collega van hem ooit, ergens iets heeft verklaard, dan mag hijzelf nog als fabulator bekend staan, of zelfs als notoire feitenontkenner, een soort negationist: hij kan niettemin gelijk hebben.

Van Karel De Gucht bijvoorbeeld is bekend dat hij premier Balkenende in een interview ooit een Harry Potter noemde, en ook is bekend dat Karel dat achteraf probeerde te ontkennen. In eerste instantie wilde hij zelfs ontkennen dat er een interview was geweest. De interviewende journalist was een leugenaar in dat geval, maar helaas had de man zijn geluidsbestandje met daarop die uitspraak van Karel nog niet in de vuilnisbak gegooid.
Goed, dat is allang vergeven en vergeten, en zo manifest heeft Karel daarna nooit meer gelogen – behalve dan misschien in fiscale kwesties of in kwesties van voorkennis, maar dat moet nog blijken.
.
Ander onderwerp: dat er in het politieke debat meer kwaliteit moet komen, daar is iedereen het over eens, ook Karel, en hij benadrukte dat sterk in "De Ochtend", het Radio1-programma waar Lisbeth Imbo eertijds nog gastvrouw van is geweest. Onder haar leiding had Karel daar een tweegesprek met Bart De Wever. Bart mocht wel eens wat meer kwaliteit in het debat brengen vond Karel, en hij gaf meteen zelf het goede voorbeeld:

KDG: En dat is het politieke debat zoals het moet gevoerd worden. Wat is het verhaal van de N-VA? Als we alleen waren, met de Vlamingen allemaal bij mekaar, dan moeten we niet meer betalen voor de Walen, en dan gaan we minder belastingen betalen, gaan we ons veel beter thuis voelen [BDW: dat was dat niveau?] want Vlaanderen [dat is het niveau waar dat u over spreekt?] want Vlaanderen, dat is eigenlijk de ideale omgeving waarin je een ethische gemeenschap kan opbouwen, waarbij je met andere woorden hetzelfde kan denken. Ja, ik heb niet de indruk dat iedereen in Vlaanderen hetzelfde denkt, en maar gelukkig ook. Dat is het verhaal van de N-VA. En wat ik dus doe, in dat artikel en in –euh… ik ben bezig aan een boek, dus er komt nog wel meer– is dat verhaal ontkràchten en zeggen: dat is helemaal niet waar wat die mensen zeggen!
BDW: Als ik een woordvoerder nodig heb, dan zal ik u niet bellen. Als ik een verhaal heb, dan vertel ik dat liever zelf. En dàt vind ik het gebrek aan niveau. Spreek over uw eigen verworvenheden, [KDG: ik heb dat gedaan] over uw eigen verhaal, zeg wat de VLD te bieden heeft, verdedig uw eigen beleid. Wat ik vaststel is dat men alleen nog maar inderdaad over ons kan spreken, en een karikatuur maakt van ons verhaal. Dat verhaal dat u vertelt, dat herken ik zelfs niet hé, over die ethische gemeenschap waar iedereen hetzelfde denkt. Waar hààl je dat? [Dat hebt ge gezegd] Ik investeer nu zoveel... [letterlijk gezegd] Dat heb ik helemaal niet gezegd.

. Ja, hoe zit dat nu? Heeft De Wever dat gezegd, letterlijk nog wel, of niet? Een van de twee liegt, dat staat vast volgens Aristoteles – of anders volgens Archimedes.*
Maar wie van de twee, Bart of Karel liegt hier? Op statistische gronden denk ik in dit geval Karel, vanwege zijn eerbiedwaardige track record, maar het kan misschien toch Bart zijn, want die heeft ook wel eens rare dingen gezegd. Zo zwoer hij ooit nog bij hoog en bij laag dat hij het cordon sanitaire verwerpelijk vond, maar Bart heeft nadien dat cordon toch voorbeeldig nageleefd.
.
Wij blijven in het ongewisse.
--------------
* Karel haalde die twee eerder in het gesprek door elkaar. Niet erg hoor, het klonk toch nog enigszins erudiet.

Vox e sepulcro

.
Rik Van Cauwelaert schrijft deze week in Knack:

Nog voor hij zijn plan ontvouwde liet Herman Van Rompuy zich in de Duitse krant Die Welt ontvallen: ‘Ik word elke dag bozer wanneer ik zie dat wij ons destijds in zulke avonturen hebben gestort zonder gemeenschappelijk beleid.’ Wie dat 12 jaar geleden durfde te zeggen werd als een verkrampte nationalist, in het beste geval als een euroscepticus weggezet, ook door de kopstukken van Van Rompuys eigen CD&V.
.
Dat is bijzonder vriendelijk uitgedrukt, want Van Cauwelaert had ook kunnen schrijven: “...niet enkel door de andere kopstukken van Van Rompuys eigen CD&V, maar ook door de man zelf, en nog jaren later.”
.
Ik lees namelijk op pagina 107 in Red de Vrije Markt, het nieuwe boek van Johan Van Overtveldt, een uitspraak van de Amerikaanse econoom Milton Friedman (1912-2006), uitspraak van een jaar voor zijn dood. Friedman zei toen over de euro: “Het is slechts een kwestie van tijd voordat de monetaire unie zal geconfronteerd worden met een crisis die snel existentiële vormen zal aannemen. Als het zover is, zal het alle hens aan dek zijn om te beletten dat de hele Europese eenheidsgedachte tegen de vlakte gaat.”
.
Van Overtveldt schrijft dat hij die uitspraak nog in 2005 zelf citeerde, pas zeven jaar geleden dus, en dat hier toen overal hoongelach weerklonk: “Hoe kon ik zo dom zijn nog enige relevantie te geven aan de uitlatingen van een drieënnegentigjarige extreemrechtse ideoloog, die trouwens Europa nooit een goed hart had toegedragen, zo wierp Herman Van Rompuy, in die dagen gewoon volksvertegenwoordiger in het Belgische parlement, me meesmuilend voor de voeten.”
.
Toch flink vervelend voor onze President, zo'n stem uit het graf.
.

Die gadgets en nieuwe media zijn het probleem niet

Is het denkbaar dat iemand goed overweg kan met een pneumatische hamer, als hij niet weet hoe een echte hamer eruitziet? Een antwoord op deze vraag is niet eenvoudig, en bij Ruth Joos op Radio1 was het deze week een onderwerp van gesprek. 

Joos interviewde professor Ronald Soetaert van de Gentse Universiteit, een man die al een aantal decennia de ontwikkelingen volgt, niet op het gebied van de pneumatische hamers maar wel van dingen die ongeveer even hard slaan, namelijk IPads, spelconsoles en dergelijke. Zelfs pc’s volgt hij nog.

Hij maakte een opmerking die mij zeer beviel:

Ronald Soetaert: Het concept kennis verandert. Bij digitalisering zou je zeggen, ja alles is gemakkelijk op te zoeken, maar ik heb toch het gevoel dat als je niets weet, je dan ook bijna amper iets kunt opzoeken. Het is dus nog altijd een soort …ja het is een machine maar er is een soort, eigenlijk een soort graan nodig om die machine te laten werken.

Maar wat voor graan dan? Ik zou zeggen, toch maar boeken, en talen, en liefst nog oude boeken, Franse, Engelse, Duitse, zelfs Klassieke. Maar dat is geen goed antwoord, hoorde ik daarna. Zo'n antwoord wijst zelfs op een obsessie, en op traditionalisme en nationalisme. Dat traditionalisme wil ik niet afstrijden, al is het een banvloek tegenwoordig, maar welk nationalisme is hier bedoeld? Misschien een Europees nationalisme?
.
Ronald Soetaert: Als we vroeger over culturele geletterdheid spraken, dan draaide dat rond kennis van de literaire canon, boeken en de hoge cultuur. Media-ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat dat ontploft. Dus het gaat om meer dan boeken, het gaat ook over films, het gaat over televisie, het gaat over andere dragers enzovoort.
Ruth Joos: Gelukkig maar.
Ronald Soetaert: Ja, maar op een bepaald moment was dat die obsessie nog altijd, in heel traditionele kringen, van het boek, de natie, de school, de institutie, en dat is aan het ontploffen voor onze ogen.
Ruth Joos: Ja, en dan moeten we de tijd grijpen, zoals dat altijd gaat, en vooral in het onderwijs, om zo weinig mogelijk leerlingen kwijt te geraken.

"Gelukkig maar" ? Nu, de nieuwe media en gadgets en dragers treft geloof ik geen enkele schuld. Of ze er zijn of niet zijn, doet er niet toe. De gelijkschakeling in het onderwijs, de Gleichschaltung, het ius omnium ad omnia om zo te zeggen, was al eerder aan de gang, zonder al die dingen. Je raakt makkelijk "leerlingen kwijt" (in een waterval wellicht) als je hen bijvoorbeeld Latijn zou aanbieden. Dat een samenleving heel veel, en niet enkel leerlingen kwijtraakt als ze dat niét meer doet, mag geen overweging zijn. Elk onderscheid is immers een discriminatie en iedereen heeft recht op exact hetzelfde, ook al snapt hij er geen laars van en wenst hij dat niet eens.

Om niet al te somber te eindigen: Karel van het Reve, vertelt ons een van zijn studenten Russisch, durfde tijdens zijn colleges wel eens te zeggen: "Moet je wéten. Algemene ontwikkeling". Graan dus. En dat had in zijn tijd alvast niets met IPads of gadgets te maken, maar misschien wel met Kuifje en Lucky Luke, vertelt hij ons in een radiopraatje van 27 december 1979.

.

Philippe Herreweghe over lectuur, en over de collegejaren

Philippe Herreweghe bij Friedl' Lesage op Radio1 deze ochtend.

Over Bomans, Carmiggelt, Jongens en Wetenschap... en ook even over mij, wat me natuurlijk bijzonder veel plezier deed. Even waren wij weer 16.
En inderdaad, ik leerde hem Bomans kennen. "Geen literatuur!" kreeg ik als commentaar van een leraar, op een -verplichte- bespreking van een zelf uitgekozen boek, misschien wel "Buitelingen" of "Nieuwe Buitelingen", maar daartegenover staat weer dat Philippe mij Brassens leerde kennen, op 45-toertjes, en dat was toen ook nog geen geaccepteerde auteur.

.

Op Facebook willen mensen wel eens zenuwachtig reageren

.

In De Morgen verscheen een artikel waarin Angela Merkel aankondigde dat de EU nu maar eens een politieke unie moest worden. "Ik weet dat het pijnlijk is, maar het is onvermijdelijk", zei ze.
.
Ik gaf een commentaartje op FB, en maakte daar een zekere Clem Robyns van Ketnet* heel kwaad mee. De man liet zich een beetje gaan, vond ik, en blijkbaar vond hij dat zelf ook want hij schrapte al zijn reacties. Zo bleef er een onzinnige tekst over, met enkel mijn antwoorden. En wij waren wel geen FB-vriendjes, maar hij zou me "blokkeren", las ik nog.

Helaas, dans l'univers, rien ne se perd, zoals Anaxagoras van Clazomenae in het Grieks zei, en die wist nochtans niets van het web.

Marc Vanfraechem met andere woorden: "het is onvermijdelijk en pijnlijk, maar de democratie moet eraan geloven".

Jan Van Duppen of hoe het spel moet gespeeld worden om erger te voorkomen?

Marc Vanfraechem Dat is een revolutie, door een elite gevoerd: "revolution does not mean a movement of the masses with which they hope to associate themselves; it means a set of reforms which 'we', the clever ones, are going to impose upon 'them', the Lower Orders."

George Orwell

The road to Wigan pier, chapter 11

Clem Robyns ‎@Marc Vanfraechem: via de vertegenwoordigende democratie waarmee in dit land zonder referenda alles beslist wordt, is elke stap naar meer Europese eenheid van de afgelopen decennia democratisch genomen.

Marc Vanfraechem je méént het!

Clem Robyns Ja. En ik ben zelden onder de indruk van slogans die het functioneren van onze democratie in vraag stellen zonder welke argumentatie of alternatief dan ook. Toogpraat is plezant maar je runt er geen land mee.

Marc Vanfraechem Ik wens je veel geluk met een EU die een 'verdrag" heeft dat zo onduidelijk en ingewikkeld mogelijk moest zijn, dat niemand er iets van zou begrijpen (Dehaene), en met democraten als Juncker, die zegden: "Si c'est oui, nous dirons donc : on poursuit ; si c'est non, nous dirons : on continue !" Begin niet over toogpraat Robyns, dat is een zwakte van je, want ik noem hier twee mensen die landen "runnen" zoals jij dat zo mooi zegt (al behoort die term niet tot de klassieke theorie over democratie).

Clem Robyns ‎@Marc Vanfraechem: wat je nu zegt is 1) de EU zit te ingewikkeld in mekaar om goed democratisch te formuleren. Daar heb je gelijk in, en dat heeft er nu ent veel mee te maken dat een politieke unie altijd zoveel mogelijk vermeden moest worden... [&c. het moet hier niet even vervelend worden als op FB]

Marc Vanfraechem Je slaat ineens een heel andere toon aan, dat is positief :-)

Clem Robyns Beste Marc, "met andere woorden: het is onvermijdelijk en pijnlijk, maar de democratie moet eraan geloven", gevolgd door "je méént het!" op een sec en informatief antwoord, dat is toogpraat. En wat dat betreft hoor ik tot de school van Etienne Vermeersch... [&c. het moet hier niet even vervelend worden als op FB]

Marc Vanfraechem Wat jij een "informatief antwoord" noemt, was niets anders dan een (niet gestaafde) bewering, een akte van geloof kortom.

Clem Robyns Zucht. Daar gaan we weer. Wij hebben vrije verkiezingen. Wij kiezen vertegenwoordigers. Die vertegenwoordigers stemmen wetten. Via zo'n wetten is ons land lid geworden van de EEG, EU etc. Op geen enkel moment hebben wij die vertegenwoordigers weggestemd. Op geen enkel moment zijn die wetten door een grote groep burgers in vraag gesteld. Ergo, voor iemand die snapt en aanvaardt hoe onze democratie werkt, is die instap in de EU democratisch gebeurd. Punt. De rest is toogpraat. Maar laat maar vallen, neem er nog ene, schol. Ik laat dit vijf minuten staan en ga u dan blokkeren op Facebook, een zinnige discussie tussen ons beiden blijkt toch geheel en al onmogelijk.

Marc Vanfraechem ‎"Wat je nu zegt is..." : wat ik zeg is wat ik zeg, niet wat jij ervan maakt, beste.

_______________________
.

* (noot van 15 juni) naar men mij zegt, werkt de man nog wel voor de televisie maar niet meer voor Ketnet. 

Replié sur lui-même?

.
"Tegenover de Fransen zijn mijn gevoelens soms ambivalent –wat mij niet belet in mijzelf die zaken te erkennen die heel grondig Frans zijn– maar voor de Franse taal heb ik nooit iets anders dan bewondering gevoeld. Zij is minder muzikaal dan de Italiaanse, minder diepzinnig dan de Duitse, minder praktisch dan de Engelse, maar zij is oneindig veel genuanceerder."
J’ai parfois des sentiments ambivalents vis-à-vis des Français – ce qui ne m’empêche pas d’assumer ce qu’il y a de très profondément français chez moi – mais pour la langue française je n’ai jamais éprouvé que de l’admiration. Elle est moins musicale que l’italien, moins profonde que l’allemand, moins pratique que l’anglais, mais elle est infiniment plus nuancée.

Alain de Benoist

Mémoire vive

Entretiens avec François Bousquet

Éditions de Fallois, 2012, p.289
.

Grondig Frans is alleszins de naïeve, enigszins lachwekkende bewering van de Benoist dat andere talen minder genuanceerd zijn dan ...toevallig zijn eigen taal.
Dat muzikale Italiaans is weinig genuanceerd, al kun je in die taal wel dichten, dacht tenminste Dante. De Duitse diepzinnigheid kan het merkwaardig genoeg zonder veel nuances stellen, al kun je ook in die taal wel dichten, dacht tenminste Heine. Dat praktische Engels is nauwelijks genuanceerd, al kun je zelfs in die taal dichten, dacht tenminste Housman.
Over andere talen dan het Frans weet de Benoist blijkbaar niet veel meer dan zulke gemeenplaatsen, want elders in het boek erkent hij dat hij bv. Duitse en Engelse auteurs in vertaling leest, toch bij voorkeur. Soms neemt hij noodgedwongen een auteur ter hand in de oorspronkelijke taal, maar als hij die dan citeert, komen er wel eens foutjes tegen de infinitieven voor. Bepaalde nuances ontgaan hem wellicht. Zo las hij, vertelt hij op p.170, bij Wilhelm Dilthey over het verschil tussen uitleggen en begrijpen: “…la différence décisive entre “expliquer” (erklären) et “comprendre” (verstanden)”.
Hoeveel interessante en diepzinnige zaken de Benoist verder ook vertelt –en sans blague, dat doet hij– zoals het een goede Fransman betaamt, vertoont hij toch een eigenschap die door bijvoorbeeld Le Soir bij uitstek aan de modale Vlaming toegeschreven wordt,.namelijk: d'être replié sur soi-même.
Die Franse bijziendheid is niet nieuw, of eigen aan de Benoist, integendeel het is een eeuwenoude kwaal, en het mooiste voorbeeld komt nog altijd van Rivarol, zoals hier eerder al te lezen stond, en ook hier.
.

Een liberaal verhaal

.
De filosoof Jean-Claude Michéa legde vanmorgen aan Alain Finkielkraut uit dat de grondleggers van het liberalisme, neem David Hume en Adam Smith, meer van Georges Brassens weg hadden dan hun moderne volgelingen, waar zij zich niet meer in zouden herkennen.
De link helemaal onderaan toont Brassens, die het liedje zingt waar Michéa aan dacht (1972 in theater Bobino).
.

.
Les intentions initiales des libéraux, vont déclencher un mouvement qui finit par produire quelque chose qui –s’ils revenaient de nos jours— ferait hurler les premiers libéraux, qu’il s’agisse des libéraux économiques ou des libéraux politiques. J’utilise souvent cette comparaison en disant qu’il y a dans l’esprit initial des libéraux, des David Hume, des Adam Smith un esprit à la Georges Brassens.
Et d’ailleurs, leur but n’est pas de produire l’homme nouveau, au contraire, c’est un thème classique dans le libéralisme de partir des hommes tels qu’ils sont, qu’on oppose aux théories utopiques, républicaines, platoniciennes, qui voudraient sur un plan religieux, métaphysique ou moral exhorter des hommes à une vertu impossible. Eh, David Hume, vous le mettez une guitare et ça donne Georges Brassens. Il est clair qu’on est dans une pensée de la limite, et de la modération.
.
De aanvankelijke bedoelingen van de liberalen brachten een beweging op gang die uiteindelijk iets opleverde dat –mochten zij vandaag terugkeren– de eerste liberalen luidruchtig zou doen protesteren, of het nu gaat om de economisch liberalen of politiek liberalen. Dat in de oorspronkelijke gedachte van de liberalen, van bv. David Hume of Adam Smith, iets zit van de geest van Georges Brassens, is een vergelijking die ik vaak maak. Overigens was het niet hun bedoeling een nieuwe mens te ontwerpen, integendeel, een klassiek thema in het liberalisme is dat men uitgaat van de mens zoals hij is, wat men dan tegenstelt aan utopische, republikeinse, platonische theorieën, die de mensen op religieus, metafysisch of moreel vlak willen aansporen tot een onmogelijke deugdzaamheid. Euh, geef David Hume een gitaar en je hebt Georges Brassens. Het is duidelijk dat hun gedachten zich binnen bepaalde limieten van gematigdheid bewegen.

.