Bemande ruimtevaart mag futiel zijn, het is wel kunst
Natuurlijk zijn er fantasieloze reactionairen die geloven dat alles kan blijven bestaan. Maar wat zij tegenwoordig kunst noemen, werd in rationelere tijden gemoraliseer genoemd, of weldenkendheid, of zelfs deftigheid, en die hebben het altijd zonder de categorie der schoonheid of der kwetsbaarheid kunnen stellen.
Neem nu dat spinnenweb aan het Gravensteen in Gent. Jan Hoet wist dat aan die muur te laten vastschroeven. Straatschender. Een afzichtelijk ding waarmee die man de welgemutste voorbijganger probeert te dwingen tot een relativerende glimlach. Tot de oude grijns van Hoet zelf, zinnebeeld van de irrelevantie.
Misschien woont u in Antwerpen lezer, of in Brussel, en dan maakt die spin voor u niet veel uit, maar probeer u misschien in te leven in de gewone Gentenaar die daar dagelijks op zijn tram wacht.
Worden er dan helemaal geen kunstwerken meer gemaakt? Unzeitgemäße dingen misschien, die een mens vervullen van schoonheid en huiver? Tremendum et fascinans om zo te zeggen? Jawel, maar die dingen zijn niet langer van steen of brons of verf.
Verlaat de oude vormen en gedachten! en kijk eens naar de beelden op de site van de NASA. Er is weer een shuttlevlucht bezig. En dat is televisie als je wil, maar dan toch zonder die plaasteren koppen die hun eigen baksels komen voorstellen alledag, en dat Nieuws noemen.
Aan het eerste kenmerk van kunst voldoen de beelden van NASA al: pure onwezenlijkheid. Mensen die rondzweven in balletten die op aarde niet mogelijk zijn.
Vandaag moest een ruimteballerino een log toestel bevestigen aan een stel bouten die daar ergens gereed uitstaken, misschien al jaren.
Met de hand schroefde hij enkele moeren aan, maar één wilde niet mee. “It ...takes ...considerable force” meldde hij cool aan Houston. Misschien was de schroefdraad beschadigd, was zijn gedachte. Met moeite een aantal kwartslagen, hooguit twee volledige omwentelingen, en verder ging niet meer.
Elke loodgieter zal dat probleem herkennen. Het is ook altijd op moeilijk bereikbare plaatsen dat iets vastgezet moet worden. Houston ging onderzoeken of het ding misschien niet al voldoende vastzat zoals het was. Onze man zweefde verder in een snel wisselende dag en nacht.
Ander voorbeeld: eergisteren waren ze nog onderweg naar het ruimtelaboratorium, en in hun vliegtuig Discovery hadden de astronauten een probleempje met hun laptops. Aan boord was er, zoals overal tegenwoordig, een draadloos netwerkje en dat werkte perfect. Ze hadden ook een printer en die was ook in orde. Er was al een proefbladzijde afgedrukt in WORD. Maar wat ze nodig hadden was een PDF-document, en dat wilde er niet uitkomen. Houston haalde er de print-manager bij, want zo’n man bestaat daar.
Die dacht lang na, stelde een aantal ingrepen voor die niet werkten, en tenslotte kwam hij op een verlossende gedachte, die ik eerlijk gezegd zelf al had willen doorbellen: shut down and reboot the system.
Het werkte allemaal als een fluitje van een cent.
Hallelujah, toch nog eigentijdse kunst.
.