De Röstigraben

Zoals we allemaal weten zijn de Duitstalige Zwitsers verzot op Rösti. Franstalige Zwitsers zijn gek op gesmolten kaas. Op zich even verklaarbaar want beide zijn lekker. Maar bij verkiezingen en referenda over om het even welk onderwerp zien we toch telkens weer dat er tussen de kaas- en de aardappeleters een kloof gaapt. Stemmen de Fransen vóór iets, dan stemmen de Duitsers tegen, en stemmen de Fransen tegen iets, dan stemmen de Duitsers voor.

Eendrachtig noemen de kranten dat verschijnsel: de Röstigraben. Zowel de Duitstalige als de Franstalige kranten doen dat (of ook de Italiaanse titels dat doen weet ik niet). Voor die geraspte aardappelengreppel, of -gracht of -kloof, hebben de Franse kranten de Duitse term overgenomen, wellicht omdat je in het Frans niet zo makkelijk woorden aan elkaar kunt plakken. Krantentitels zijn kort, en iets als ‘fossé de la fondue’ is te lang. En laat met wat goede wil de alliteratie nog enige verdienste hebben, het zijn te veel woorden en lettergrepen en uit een virtuele les onlangs begreep ik dat professoren in de communicatiewetenschap altijd enkelvoudige termen verkiezen als ze een gedachte kracht willen bijzetten.

In Le Temps las ik gisteren een artikel van de journaliste Sylvia Revello met als titel: Divergences sur fond de Röstigraben.
De divergenties betreffen le déconfinement, de afbouw van de quarantainemaatregelen. De federale regering kondigde aan dat ze die volgende maandag wilde laten ingaan.

Dat plan valt niet overal in Zwitserland even goed. Wel ging de grootste vakbond van het land, de Schweizerische Gewerkschaftsbund – Union syndicale suisse – Unione sindacale svizzera ermee akkoord, want ‘het is duidelijk dat alles bijeen de schade voor de sociale en gezondheidstoestand, de tijdelijke voordelen van een voortzetting van de quarantaine op den duur zou overtreffen.’

In de kantons Genève en Vaud groeit nu verzet. De voorzitter van de Communauté genevoise d’action syndicale, Alessandro Pelizzari, zegt dat de regering in Bern niet kan garanderen dat zoiets in veiligheid kan doorgaan.
Sylvia  Revello besluit: Met de onderscheiden tussen de kantons inzake gezondheidsbeleid, en met de verschillende ideologische gevoeligheden van de vakbonden, brengt de coronacrisis alweer een nieuwe Röstigraben aan het licht.

Bernard Wuthrich schrijft ook voor Le Temps, en hij was vandaag verwonderd dat de regering (le Conseil Fédéral) had besloten dat de grootdistributeurs hun zaken volledig mochten openen op 27 april: Le Conseil fédéral a déclenché une guerre commerciale, een handelsoorlog ontketend dus. De kleinhandelaars en hun overkoepelende organisaties tekenden onmiddellijk protest aan wegens concurrentievervalsing want zij mogen pas op 11 mei opengaan.

Nu lezen we dat de Federale gezondheidsdienst direct al achteruitfietst ‘met het groot mes’ zoals de coureurs zeggen, il fait du rétropédalage au grand braquet. De grootdistributeurs zullen enkel een beperkt aantal producten mogen verkopen. Er komt een lijst, maar die zal willekeurig zijn en niemand tevredenstellen vermoedt Wuthrich.

Een aantal dingen zullen ook voor ons herkenbaar zijn, maar een woord dat je nooit hoort, noch in Duits, noch in Frans, noch in Italiaans Zwitserland is : volmachten!