Verboden en opgelegde plunjes

Mannen kunnen sneller lopen of fietsen of zwemmen dan vrouwen. Dat geldt ook voor mannen die zich vrouw noemen, zogenaamde transgenders. Het spreekt dat deze jongens in aparte competities moeten spelen, ofwel gewoon bij de mannen meedoen. Anders is het valsspelen.

Ook in de schaakwereld kent men aparte kampioenschappen voor mannen en vrouwen, maar van mannen die zich als vrouw voordoen en in hun competities willen meedingen is vooralsnog weinig bekend.

Aparte schaakcompetities gaan uit van de overweging dat vrouwen naast lopen, fietsen en zwemmen, ook niet zo goed kunnen nadenken als mannen. Een opmerkelijke gedachte.
Maar er zijn natuurlijk ook toernooien waarin zowel mannen als vrouwen spelen. En hier worden de mannelijke spelers mijns inziens terecht beschermd tegen kwalijke invloeden.

Het dragen van een nauwsluitende jurk met een diep decolleté kan de tegenstander bij zijn overpeinzingen in verwarring brengen. Die tactiek werd wel eens gebruikt, maar viel bij de officials van de Wereldschaakbond (Fide) niet in de smaak. Zij hebben al in 2012 kledingvoorschriften ingevoerd om ervoor te zorgen dat het een fatsoenlijk spel blijft.

Vrouwelijke spelers mogen geen jurk dragen die meer dan tien centimeter boven de knie uitkomt, en alleen het eerste en tweede knoopje van hun blouse mag open blijven.

Diepe inzichten mogen dan eigen zijn aan het spel, ze moeten wel beperkt blijven tot de stelling op het bord.

Ook moet de kleding fris zijn, zonder overmatige slijtage of gaten, en vrij van lichaamsgeuren of parfums. Hoge hakken mogen, flipflops niet. De regels – voor zowel mannen als vrouwen zegt men er nadrukkelijk bij – vereisen een harmonieuze look, met passende kleuren, stoffen, schoenen en accessoires.

Na twee waarschuwingen, eerst mondeling dan schriftelijk, kan hij of zij die de dresscode blijft overtreden worden teruggestuurd om zich naar behoren te kleden.

Toeschouwers die niet correct gekleed zijn, gaan de speelzaal uit – een regel die in de smaak zal vallen bij die twee Knokse trutten die we net nog zagen.

De secretaris-generaal van de Europese schaakbond, Sava Stoisavljevic verklaarde echter dat de kledingvoorschriften er niét kwamen om vrouwen te beletten hun mannelijke tegenstanders af te leiden:

'De ingrijpende regels zijn ingevoerd om een gevoel voor decorum bij te brengen, nadat toernooiorganisatoren hadden gemerkt dat veel van de spelers geen fatsoenlijke kleren droegen. Toen ik een keer als arbiter werkte heb ik een speelster gewaarschuwd, ook al waren er toen nog geen regels, omdat ze altijd naar de speelzaal kwam, gekleed alsof ze naar het strand ging.’

Over speelsters die graag een beetje been laten zien, zei Sava nog: ‘Het is leuk om schaaksters met korte rokjes te zien. Het zijn heel mooie meisjes, maar ik vind dat er grenzen moeten zijn.’

De Fédération internationale des Échecs, de Wereldschaakbond mag dan sommige plunjes verbieden, er zijn ook landen die hun speelsters tot het dragen van bepaalde kledingstukken verplichten. Zo moeten Iraanse schaaksters een hoofddoek dragen, ook als ze in het buitenland spelen. Dat is geen kwestie van vrijwilligheid – de keuze van de vrouw, wat je hier vaak hoort – nee, daar is het dodelijke ernst.

Sarasadat Khademalsharieh, de beste schaakster van Iran, keerde niet naar haar land terug nadat ze zonder hidjab had gespeeld in twee internationale toernooien.
Zij was naar die toernooien afgereisd met haar man, Ardeshir Ahmadi, en hun zoontje van 10 maanden, en verhuisden daarop naar Zuid-Spanje. Ahmadi, een tv-producent en presentator, zat ooit drie maanden gevangen in Iran naar aanleiding van documentaires die hij had gemaakt.

Wel meer Iraanse vrouwen hadden bij internationale toernooien de hidjab thuisgelaten:

–Dorsa Derakhshani deed dat in 2017, en verhuisde daarna wijselijk naar de Verenigde Staten.
–Mitra Hejazipour droeg geen hoofddoek bij de wereldkampioenschappen rapid en blitz in Moskou in 2020. Ze studeerde toen in Frankrijk en is nooit teruggekeerd naar Iran.
–Datzelfde jaar werd schaakscheidsrechter Shohreh Bayat in Shanghai zonder hoofddoek gezien tijdens het wereldkampioenschap voor vrouwen. Ze verklaarde dat ze bang was om terug te keren naar Iran en woont nu in Groot-Brittannië.

Aryan Tari, de Noorse grootmeester wiens ouders Iraans zijn, zei dat Khademalsharieh misschien het gevoel had dat ze geen andere keuze had dan af te zien van een hidjab. Te midden van de betogingen in Iran zou het dragen van een hidjab op het wereldtoneel ‘respectloos’ overkomen tegenover de demonstranten, zei hij.

Er werd inderdaad maandenlang gedemonstreerd na de dood van Mahsa Amini. Zij was in hechtenis genomen door de Iraanse zedenpolitie omdat ze haar hoofddoek niet helemaal volgens de regels droeg, en werd in de gevangenis doodgeslagen.