Een stilistische oefening, mét voetnoten (voor de liefhebbers)

.

(het betreft een recente open brief van enkele goedmenenden, brief die waarschijnlijk de krant niet zal halen maar die toch onze liefdevolle aandacht verdient, en die ad maiorem dei gloriam tegelijk enkele voetnoten kon gebruiken)


Blokwatch. Open brief aan alle democratische politici
by Blokwatch Saturday, Nov. 20, 2004 at 6:48 PM

Omdat democraten niet langer kunnen toestaan dat racistische partijen worden gesubsidieerd met belastingsgeld. Het Vlaams Belang, erfopvolger van het Vlaams Blok, bewees de laatste dagen zich niet te zullen integreren in onze cultuur van de democratische rechtstaat[1]. De partij blijft aanzetten tot haat en discriminatie, verontschuldigt zich niet voor het racisme waarvoor ze werd veroordeeld, weigert het gelijk van de rechters en de scheiding der machten te erkennen en distantieert zich niet van in de collaboratie gewortelde nevenorganisaties. Dit kan niet langer.

Open brief aan alle democratische politici

Wij schrijven u omdat wij bezorgd zijn om de toekomst van onze democratische rechtstaat. Ondanks een gerechtelijke veroordeling voor racisme werd een extreemrechtse populistische antimigrantenpartij[2] bij de laatste verkiezingen de grootste fractie in ons Vlaamse Parlement. Men moet [3]geen geleerde zijn om te begrijpen dat de principes die onze democratie grondvesten hierdoor onder grote druk staan.

Telkenmale[4] het Vlaams Blok een verkiezing won was er terechte verontwaardiging en luid protest. Een partij die van mening is dat men de burger beter niet verplicht om te stemmen omdat hij daartoe niet bekwaam is, is immers een elitaire en geen democratische partij[5]. Een partij waarvan het racistische karakter reeds lang gekend[6] is, druist in tegen verscheidene fundamentele waarden zoals die vertaald zijn in internationale rechtsverdragen, verklaringen die wij allen uit historisch en moreel besef onderschrijven en in ere houden[7].

Iedere keer ging men er evenwel omwille van diverse redenen vanuit dat een directe confrontatie uit den boze was en dat vooral goed bestuur de opmars van het Vlaams Blok uiteindelijk wel zou stoppen. Geen van uw partijen wil tot op heden met die partij de macht delen. Dat sterkt ons in de overtuiging dat u nog voldoende onderscheid maakt tussen populisme en een waarderen van de bemiddelende instellingen tussen het volk en de regering[8].

Maar ondanks het cordon sanitaire groeide de aanhang van het Vlaams Blok en vindt de partij steeds meer weerklank in uw eigen kringen. Indien men dit veel grotere Blok niet krachtdadig confronteert met het ontoelaatbare van zijn ideeën en gedrag, dreigt het beleidsdeelname eenvoudigweg af te dwingen. Het is dan ook met toenemende verontwaardiging dat wij van sommigen onder u vernemen dat er over die partij best niet teveel wordt gepraat, terwijl zij steeds meer en geheel ten onrechte als een normale partij wordt beschouwd – zoals volgende woorden van een hoofdredacteur van een van de meest gewaardeerde Vlaamse kranten mogen staven: "Op die manier evolueert, na pakweg twee decennia, Vlaanderen opnieuw naar een normaal en gezond politiek landschap, met een linkervleugel, een centrum en een rechtervleugel. In dat landschap zal de discussie over een cordon sanitaire nog wel even opflakkeren en daarna overbodig worden. Omdat in een normaal politiek landschap met normale partijen normale coalities worden gesloten."

Dit lazen wij vlak nadat het Hof van Cassatie het arrest van het Hof van Beroep van Gent bekrachtigde en het Vlaams Blok Vlaams Belang werd. De veronderstelling is hier kennelijk dat de naamswijziging en het op papier aanpassen van de ideologie voldoende grond zijn voor de opvatting dat de partij zich heeft geschikt (zal schikken) naar de filosofie en de normen van uw en onze democratische rechtstaat, en daardoor als ‘normaal’ kan (zal kunnen) worden bestempeld.

Dit betwisten wij ten stelligste. Wij mogen u, daar dit ons van cruciaal belang lijkt, daarvoor (slechts) enkele redenen geven[9].
• Ten eerste omdat de kopstukken van de partij zélf, soms met luide stem, beweren dat er in essentie niks is veranderd. Zo omschreef dhr. Filip Dewinter de operatie als « Het scherpen van de klauwen en het slijpen van de tanden », met andere woorden: het aanpassen van de middelen.

• Ten tweede omdat zeer recente uitlatingen van diezelfde kopstukken aantonen dat er ook inzake het aanzetten tot vreemdelingenhaat en discriminatie niks verandert. Zo vertaalde en illustreerde terug[10] dhr. Dewinter het befaamde ‘aanpassen of opkrassen’ met « Alle moslimvrouwen met een hoofddoekje tekenen daarmee een terugkeercontract. » Een uitspraak waarvan noch de interim-voorzitter dhr. Frank Vanhecke noch dhr. Gerolf Annemans (daarnaar gevraagd in tv-programma’s) zich wilden distantiëren. Een uitspraak die meteen ook te kennen gaf wiens vrijheid van mening het Vlaams Belang wel en wiens vrijheid van mening het Vlaams Belang niet verdedigt.

• Ten derde omdat tot op heden het gelijk van de betreffende rechters door diezelfde kopstukken nog steeds niet werd erkend en omdat zij nog steeds niet hun excuses aanboden voor het ontoelaatbare van bedoelde praktijken[11].

• Ten vierde omdat het Vlaams Belang geen afstand neemt van notoire, in de collaboratie gewortelde nevenorganisaties, zoals Were Di en Sint-Maartensfonds, waarvan zij het symbool (de leeuw met de naar beneden krullende tong) in hun nieuwe logo opnamen[12].

• En ten vijfde ook omwille van de bedreigende woorden van dhr. Annemans op het stichtingscongres van 13 november aan het adres van de betreffende juristen en rechters.[13]

In praktijk is het Vlaams Belang dan ook nog steeds het Vlaams Blok, nog even racistisch en minachtend ten aanzien van uw en onze rechtstaat, en bijgevolg géén ‘normale’ partij waarmee men ‘normale’ coalities sluit. Tegelijk vernamen wij echter van sommigen onder u, geachte politici, dat vermelde juridische veroordeling geen geschikte manier is om een politieke partij, een electorale concurrent, te bekampen. Dat vinden wij een minimaliseren van de waarden en de daarop rustende wetten die onze democratie en rechtstaat schragen, en bijgevolg een onderwaarderen en verkeerd interpreteren van de rol van de rechterlijke macht.

Zoals gezegd lijkt het voorstaan van goed bestuur zonder een directe confrontatie van de extreemrechtse en racistische partij niet langer een optie en dient zich een krachtdadig vertoon van goed burgerschap aan[14]. Daarom willen wij u, gesterkt door de zeer lovenswaardige rechtsgang van de laatste maanden en reactie op de woorden van dhr. Annemans van vermelde hoven[15], met aandrang vragen de geest van het cordon sanitaire te bewaren en de nodige stappen te ondernemen om de uitvoeringsbesluiten van artikel 15ter van de wet op de partijfinanciering[16] (1999) nu eindelijk te stemmen en vervolgens toe te passen, zodat het mogelijk wordt racistische partijen niet langer te subsidiëren met belastinggeld.

Zoals wij aangaven en verder kunnen staven [17]is het Vlaams Belang immers niét geïntegreerd in de cultuur van de democratische rechtstaat – net dat wat zij eist van alle anderen – en lijkt het ons dan ook niet meer dan ‘normaal’ dat de staat ophoudt met het financieren van racisme en het normaliseren van aanvallen op de scheiding der machten.

Daar wij u in deze niet alleen willen laten staan, roepen wij hier ook alle bezorgde burgers op om onze aan deze vraag verbonden petitie te ondertekenen op http://www.vlaams-burgerinitiatief.be/.

Uit bezorgdheid om de toekomst van onze rechtstaat, tekenen wij, u achtend,

Voor Blokwatch,

Mark Saey (filosoof, wetenschappelijk medewerker U.Gent FWO), Mark Spruyt (politoloog, verbonden aan http://www.blokwatch.be/), Lotte Vermeir, Rony Boonen, Mieke Van den Broeck, Patrick Coeman, Stefaan Van Grunderbeek, Stefaan Verdonckt, Faysal Boukayoua.
Ps[18]: Deze brief werd vandaag (20.11.04) naar de Vlaamse en Waalse[19] kranten gezonden.

_____________________________


[1] om de lectuur van deze brief verteerbaar te maken kan de lezer zich beter niet ergeren aan de gebrekkige en gezwollen stijl, al vanaf deze eerste zin: zelf slaag ik daar niet in. Afgezien van de stijl stoort mij in deze zin ook dat een woordbeeld als “rechtsstaat” onze auteurs blijkbaar nooit goed is ingeprent. Hier is misschien een gelegenheid om het nut van woord- en zinsontleding in de humaniora te bepleiten? Het betreft immers geen toevallige schrijffout, ze wordt gedurig herhaald, en helaas niet opgemerkt door de Word-spellingscorrector.[2] taalonmacht uit zich vaak in een veelheid van adjectieven. “Votre lettre est si substantive qu’elle n’a pas besoin d’adjectifs” schreef Poesjkin aan een mooie dame, en hij gaf hiermee een goede raad aan elke briefschrijver. Ook liefst een streepje tussen “anti” en “migrantenpartij”.[3] al zijn de schrijvers zelf geleerden: toch ware “men hoeft geen geleerde te zijn” beter geweest. Ook de rest van de zin is kostelijk: “principes die grondvesten” is dubbel-op, en dan blijken die grondvestende principes ook nog “onder grote druk” te staan. Als lezer bekruipt je langzaam het gevoel dat je elk van deze zinnen vroeger al eens gelezen hebt: “C’est palpitant comme la gazette d’hier”.[4] dit gebruik van telkenmale gaat tegen de grammatica, wat toch een erezaak zou moeten zijn voor gevormde filosofen en zelfs "politologen"? (zie noot 1)[5] de problemen van de auteurs zijn niet enkel van taalkundige aard; vaak gebruiken zij woorden die een consensus onder hun publiek veronderstellen (“terechte”, “immers” “reeds lang”), maar als deze veronderstelling juist is, dan is hun brief overbodig zou een vakbekwame filosoof hier opmerken.[6] “bekend” ware beter… zoals in de humaniora verondersteld gekend is.[7] hier worden onze auteurs bijna aandoenlijk; even voel ik me zelfs geneigd om het hierbij te laten.[8] “bemiddelende instellingen”? graag een verduidelijking, niet iedereen is politoloog![9] het gaat maar door: infinitiefzinnen bij de vleet, adjectieven, bijwoorden. De auteurs vragen veel van hun lezer. Afgezaagd, maar voor sommigen misschien toch nog nieuw: "le style c’est l’homme même", zei Buffon.[10] “terug” begrijp ik niet hoor, bedoeld wordt misschien “alweer”?[11] er zijn inderdaad staten die van een veroordeelde eisen dat hij zichzelf na zijn “proces” berouwvol toont, en een openbare biecht spreekt. In een burgerlijke democratie is dat nooit een vereiste, zoiets zou tegen ons rechtsgevoel indruisen. Hier laten de filosoof en de politoloog een lelijke steek vallen![12] moeilijk om hier een oordeel te geven; misschien dat Johan Sauwens beter geplaatst is om zulke uitspraken te toetsen?[13] de media hebben Annemans’ woorden bewust verdraaid en aangedikt, iedereen die het wil weten weet dit. Een filosoof en een politicoloog geloven liever wat de media voorschotelen: de kritiekloze filosofie is misschien een nieuw vakgebied ?[14] deze zin is mij niet duidelijk en daardoor valt het me moeilijk om tot de kern van de redenering door te dringen.[15] ook hier: wat betekent deze zin? (“de reactie” ipv “reactie” zou voor mij iets van een betekenis redden, maar dan nog) Meer ten gronde: een rechtsgang kun je niet "lovenswaardig" noemen: er is correct ofwel niet correct recht gesproken, lovenswaardig zijn geen van beide rechtsgangen (maar ik neem aan dat de juridische finesse van deze opmerking aan filosofische dwergen ontgaat).[16] het gebruik van hoofdletters lijkt onze auteurs onvoldoende bekend.[17] ja, graag! onderwerp voor een volgende brief? En het werkwoord "stemmen" is onovergankelijk.[18] P.S. is de gebruikelijke afkorting.[19] Ik begrijp dat de auteurs voor een tweeledig België opteren, en niets van een Derde Gewest willen horen..