Zelfs geen "défense de rupture"

Tixier-Vignancour
J'ai choisi la défense

.
Nog voor het proces van Radovan Karadžić in Den Haag goed en wel begonnen is, lijkt die hele parade al een parodie te zullen worden.
De Nederlandse rechter Alfons Orie zou voorzitter van de "rechtbank" zijn, maar hij moet nu worden vervangen omdat er in zijn hoofde een schijn van partijdigheid zou kunnen bestaan, bv. enkel al door de betrokkenheid van de Nederlandse militairen bij de gebeurtenissen die aan de rechtbank zullen worden voorgelegd.
Dit deed mij denken aan een oud proces, waarbij ook een rechter vervangen werd, zij het om bijna omgekeerde redenen.

In de nasleep van de guerre d'Algérie was er voor een militaire rechtbank in Parijs, juni 1962, het proces van luitenant Degueldre. Ook die rechtbank was min of meer à l'improviste samengesteld. Zo werd nog enkele dagen vóór het proces de voorzitter vervangen wegens "déséquilibre mental". De luitenant werd vervolgens onverstoord ter dood veroordeeld, en de generaal die eerst voorzitter had moeten zijn, schoot zich een kogel door het hoofd.

Degueldre, een paracommando met de hoogste onderscheidingen, was lid geworden van de Organisation Armée Secrète (OAS) want hij aanvaardde niet dat generaal De Gaulle de Algerijnse onafhankelijkheid had aangekondigd. Weinigen zullen vandaag betwijfelen dat De Gaulle daarin gelijk had, maar Degueldre oordeelde dat hij trouw moest blijven aan de eed die alle Franse officieren hadden afgelegd: .[le serment que] l'armée française, garante de l'Algérie française, doit la garder à la France et la garder française (Ordre du jour du 6 juin 1958, signé Charles De Gaulle).

In tegenstelling met Radovan Karadžić nu, had Degueldre toen wel advocaten. Hijzelf reageerde op geen enkele vraag van de "rechters", en stond bijvoorbeeld ook niet op als hij daartoe werd gesommeerd.
En zijn advocaten erkenden vanzelfsprekend evenmin de geldigheid van het "hof". Zij legden zelfs hun toga af bij het betreden van de "rechtszaal".
Les avocats ont retiré leurs robes de défenseurs. Ils sont de simples citoyens au secours de l'accusé. Pourquoi ? Tixier-Vignancour s'en explique en rappelant la déclaration du bâtonnier Edmond Rousse en 1871 qu'il reprend à son compte : Nous avons décidé d'être présents devant les tribunaux de la commune, mais non pas en tant qu'avocats. Nous avons donc laissé à la porte, pour ne pas les avilir, les insignes de notre ordre… […] Alors, le citoyen Tixier-Vignancour se lève pour défendre le citoyen Degueldre.

En Tixier begint: Un avocat général est en uniforme, les avocats sont sans robe, nous voici donc à égalité.
Hij sprak de "rechters" vervolgens enkel nog aan met hun civiele namen: "Viala! Bocquet ! Gardet ! Reboul ! Comte !"
Iedereen wist immers dat het oordeel al klaar lag nog voor de rechtszaak een aanvang had genomen. En inderdaad, voor het beantwoorden van de vijfenvijftig schuldvragen had het "hof" niet meer dan veertig minuten nodig.

Radovan Karadžić heeft verkozen om helemaal geen advocaat te nemen, zelfs niet voor een "défense de rupture". Die beslissing is volslagen begrijpelijk en respectabel, al komt er voor ons nu wellicht minder spektakel dan in '62 …maar wellicht is zijn beslissing onbelangrijk, aangezien het vonnis ook hier al vastligt (wat helaas niet van de procedure kan gezegd worden...).

Dit proces in Den Haag wordt enkel gevoerd ter wille van de publieke opinie, en om de mohammedanen in Europa en elders te vriend te houden, en het "hof" kan rekenen op de gewillige en volslagen onwetende pers om deze opinie naar behoren te bewerken.
"L'opinion publique est une toupie que l'on fait tourner avec un fouet" wist Napoleon al.

Plaidoiries présentées par Jean-Marc Varaut, avocat à la Cour
Préface du bâtonnier Jacques Charpentier
Paris, La Table Ronde, 1964, pp.196-201


en het laatste citaat uit:
L.-F. Céline Lettres à Tixier
44 Lettres inédites à maître Tixier-Vignancour
Texte établi et présenté
par Frédéric Monnier
Paris 1984, La Flûte de Pan, p.51