FC De Kampioenen

 

Het aanschijn van de leden der censuurcommissie FC De Kampioenen wordt afgeschermd en hun namen moeten geheim blijven. Misschien moet iemand een robotfoto maken. Zelf voel ik mij niet geroepen, maar moeilijk kan het niet zijn – volgzaam, preuts, achterbaks, laf, zelfgenoegzaam, heimelijk, nuffig, historisch of anderszins inzichtelijk beperkt – er zijn wel meer kenmerken.

Maar dát er zo’n commissie bestaat weet nu iedereen die het nog niet wist, en dat is niet in overeenstemming met de opvattingen van prins Metternich. Een censorenkorps moet er vanzelfsprekend zijn vond hij, maar: Sogar seine Existenz sollte aus Effektivitätsgründen völlig verborgen bleiben.

Aan die voorwaarde is hier niet voldaan. Onze Kampioenencensuurcommissie heeft er integendeel voor gekozen te werken zoals de Sacra Congregatio Indicis, de Heilige Congregatie van de Index wier bestaan evenmin verborgen werd gehouden, en die in de zestiende eeuw een lijst van verboden boeken liet verschijnen.

Nu was het ook niet goed mogelijk om de raad van Klemens von Metternich op te volgen, aangezien heel Vlaanderen die reeks Kampioenen al zeven keer gezien had. Klemens was een verstandig man en greep op voorhand in. Zo verbood hij bijvoorbeeld de werken die Heinrich Heine ongetwijfeld nog zóu schrijven.

Maar nu zij dat andere pad is ingeslagen, kan onze eigen commissie beter de politiek van de Sacra Congregatio consequent blijven volgen. Geëxpurgeerde afleveringen, of fragmenten ervan, zou men kunnen laten naspelen met correcte teksten, zoals een boek ook maar op de Index bleef staan ‘donec corrigatur’, totdat het gecorrigeerd was.

Deze suggestie is zeker het overwegen waard, maar of ze praktisch haalbaar is weet ik niet.

Valse gêne

Wat me nogal zou benieuwen is de naam van de journalist die de uitdrukking ‘van kleur’ heeft bedacht. Nederlands klinkt die wending niet, maar goed, het gaat om een journalistiek bedenksel.

In het hoofd van de uitvinder, man, vrouw of welke variëteit ook, moeten racistische demonen gespeeld hebben die het gebruik van bijvoorbeeld ‘bruin’ of ‘zwart’ onkies maakten.

Maar neem nu een puur racistische kreet als Black Lives Matter. Daar hebben journalisten nooit problemen mee, waarom dan wel met zwart of bruin? Voetballers, ‘van kleur’ of niet, hebben er evenmin problemen mee: zij knielen er zelfs voor.

Die journalistieke uitdrukking drukt een bepaalde gêne uit. Men acht een soort eufemisme nodig voor wat iedereen domweg ziet. Draagt bijvoorbeeld iemand een groene trui, dan noemen we die gewoon groen. Zo’n banale zaak is toch niet van aert om te zeggen ‘die man zijn trui is groen van kleur’ – al zou het hier nog wel kunnen, want groen is inderdaad een kleur. Met een substantief als ‘mensen’ lukt dat niet echt.

Nochtans zal die gekunstelde uitdrukking, hoe raar ook, blijven bestaan en bloeien. Woordenschat en taal veranderen immers voortdurend, zoals Horatius tweeduizend jaar geleden zei:

58                             licuit semperque licebit
signatum praesente nota producere nomen.
ut silvae foliis pronos mutantur in annos,
prima cadunt; ita verborum vetus interit aetas,
et iuvenum ritu florent modo nata vigentque.

58                            Oorbaar was en blijft
Een woord geslagen met het stempel van vandaag.
Zoals in het neigend jaar het woud zijn blad verruilt,
Het oude valt: zo ook de oude generatie
Van het woord, en nieuwe termen bloeien als de jeugd.

Ars poetica

Ingeleid, verantwoord, vertaald en voorzien van

een nabeschouwing over Horatius’ dichterlijk voortleven bij Bilderdijk

door P. H. Schrijvers

Athenaeum–Polak & Van Gennep

Amsterdam 1980

Betweters die zich in de illegaliteit begeven

Uit dit stukje van de slavist Karel van het Reve kunnen onze regeerders iets leren. Ook Benjamin Dalle zou er goed aan doen het te lezen, al is het stukje ouder dan hijzelf.

RUSSISCHE TV OP DE KABEL

De bewoners van Hellendoorn die op het kabelnet zijn aangesloten – en bijna iedereen is op dat net aangesloten – kunnen sinds kort naar de Russische televisie kijken. Binnenkort wordt dat in Amsterdam ook mogelijk. Ik ben daar erg voor. Ik ben namelijk een aanhanger van de vrijheid van meningsuiting. En die vrijheid van meningsuiting houdt mijns inziens ook de vrijheid in om van andermans mening kennis te nemen.

Als ik een abonnement wil nemen op de Pravda, dan is er niemand in Nederland die mij dat kan verbieden – dat wil zeggen mijn vrouw zou mij dat kunnen verbieden omdat ik er zo melancholiek van word, of het episcopaat zou het kunnen verbieden omdat er in de Pravda godslasterlijke dingen staan, maar dat zijn verboden waar ik me niets van aan hoef te trekken. Aan de macht van het episcopaat kan ik mij onttrekken door uit de kerk te stappen en van mijn vrouw kan ik mij laten scheiden. Maar onder de regering kan ik niet uit, en daarom heeft die dan ook geen enkele macht om mij te hinderen bij het lezen van de Pravda.

Welnu, als Nederland een land is waar het eenieder die dat wil vrijstaat de Pravda te lezen, dan moet eenieder in Nederland ook vrij zijn om naar de Russische televisie te kijken.

Onze overheid schijnt daar anders over te denken. Steeds weer werd de laatste tijd van overheidszijde gezegd dat het door de kabeltelevisie overnemen van Russische programma’s niet mocht. Minister Gardeniers zei het, en haar opvolger Van der Louw zei het ook. Het argument dat zij gebruikten was dat een satelliet – want die programma’s worden ons gebracht door de Russische satelliet Gorizont – een soort brievenbus is waarin een afzender boodschappen stopt met de bedoeling dat een bepaalde ontvanger er die boodschappen weer uithaalt. Anderen dan de geadresseerde mogen dat niet doen. Die redenering kan ik inkomen. Maar hij gaat hier, lijkt me, helemaal niet op. De Russische overheid heeft immers juist duidelijk te kennen gegeven dat zij er geen enkel bezwaar tegen heeft dat haar televisie-uitzendingen door buitenlandse kabelnetten worden overgenomen.

Ik denk dat het tegensputteren van onze overheid vooral wordt ingegeven door bemoeizucht. Zij peinst er niet over om mij te hinderen bij het lezen van de Pravda, omdat zij al sinds 1848 niets meer te vertellen heeft over wat ik lees. Maar radio en tv zijn, op piraten na, eigenlijk helemaal in overheidshanden. Nog maar enkele tientallen jaren geleden bestond in ons land nog radiocensuur. Je krijgt geen zendvergunning als je niet aan bepaalde, door de overheid gestelde eisen voldoet. En nou komen opeens de Russen en strooien hun televisie-uitzendingen over ons uit. Ho ho, dat gaat zo maar niet, roept de regering. Maar juridisch heeft de regering geen been om op te staan en daarom heeft het Hellendoornse kabelnet zich ook niets van Gardeniers en Van der Louw aangetrokken.

Er is overigens nog een reden waarom ik voor het kijken of althans voor de mogelijkheid tot kijken naar de Russische tv ben. De Nederlandse kijker kan veel van die Russische tv leren namelijk. Ik wil daarmee niet zeggen dat die Russische tv een betrouwbaar beeld geeft van het leven in Rusland. Niets is minder waar. Maar die televisie toont ons wel heel precies wat de onderdanen van Brezjnev iedere avond op hun scherm zien. Zodat, wil ik maar zeggen, de aanhangers van het IKV, door een week lang iedere avond naar de Russische tv te kijken althans gedeeltelijk te weten kunnen komen wat hun te wachten staat als het IKV zijn zin krijgt.

5 november 1981

Luisteraars!

Amsterdam 1995, Uitgeverij G.A van Oorschot, pp. 56-7

Koninklijke prerogatieven

Zouden we eind dit jaar, of anders begin volgend jaar nog eens een Elfstedentocht mogen meemaken, vroeg ik mij daarnet af. 

En zou in dat geval Willem-Alexander van Buren weer mogen meerijden? Destijds deed hij dat, met goedkeuring van Karel van het Reve:  

4 maart 1986

Manu heeft zich twee keer misdragen

De vraag of Emmanuel Macron geschikt is voor diplomatieke opdrachten wordt hieronder beantwoord door de journalist Vincent Hervouët. Volgens hem staat Macron te graag in het zonnetje:

Pascal Praud (CNews): Het Kremlin is klaarblijkelijk in het geheel niet gediend van de telefoongesprekken die vorige week op de televisie te zien waren in de documentaire van France2, waar je Emmanuel Macron zag praten met Poetin.

Vincent Hervouët : Dat was dan ook een opstoot van élyseese ijdelheid, die eigenlijk neerkwam op een soort diplomatieke zelfmoord. Met andere woorden, zodra je dat doet, wel, dan houdt het op. Je maakt niet de minste kans meer om de rol van bemiddelaar te spelen, wat je nochtans voorgaf te zijn sinds…

Pascal Praud : Als wat u zegt klopt, áls het klopt dan is dat vreselijk, want dat betekent dat Macron een onbezonnene is.

Vincent Hervouët : De president voert een publiciteitsnummertje op dat anderhalf uur duurt, uitstekend gemaakt overigens door onze confraters van France2. Mij best, maar die journalist is embedded – zo zegt men dat aan het front, zoals u weet – verstrengeld in het Elyseese apparaat, en het is een groot propagandanummer. Niets aan de hand daarmee …behalve dat de diplomatieke geplogenheden willen dat men met geen woord rept over conversaties tussen staatshoofden. Twee zaken: toen de Australische premier in de pers een SMS citeerde van Macron, heeft het Élysée verontwaardigd laten weten dat zoiets werkelijk elke elegantie miste en schandalig was.

Pascal Praud : En ik herinner me dat Macron, na een twitterbericht van Boris Johnson zei: 'Wij zijn geen klokkenluiders, op die manier communiceren wij niet.'

Vincent Hervouët : En twee: toen enkele maanden terug Macron het in Le Monde had over een gesprek met Poetin over de kwestie Navalny – dat stond in de krant – was het effect desastreus. Het kwam hierop neer dat de Russen van dan af de Fransen als NAVO-pionnetjes beschouwden, kleine suppoostjes van de NAVO, speeltjes van de Verenigde Staten, en het niet langer nodig vonden te luisteren naar wat zij vertelden. Maandenlang hebben wij dus …we hadden geen toegang meer …er was met de Russen geen dialoog meer. Op den duur mochten we toch weer meespelen, dankzij de Oekraïense president. En dan nu, alleen omwille van een succesje en om te laten zien dat hij met Poetin praat en hem juridisch een lesje geeft, om te laten zien hoe fel hij hem weerstand biedt…

Pascal Praud : En wat heeft het Kremlin gezegd?

Vincent Hervouët : Wel, het Kremlin heeft gezegd …duidelijk woedend: het is gedaan! Je kunt niet tegelijk volhouden bemiddelaar te zijn, en en même temps op zo’n manier diplomatie bedrijven.

Pascal Praud : Misschien heeft niet iedereen de beelden gezien, en dus ter herinnering: je ziet Emmanuel Macron, gefilmd door Guy Lagache – het liep vorige donderdag op France2 – terwijl hij bezig is Vladimir Poetin tamelijk streng toe te spreken…

Pascal Praud : Évidemment le Kremlin n’était pas du tout content des conversations téléphoniques, vues à la télévision dans le documentaire de France2 la semaine dernière, où l’on voit Emmanuel Macron parler avec Poutine.

Vincent Hervouët : Alors, c’était un moment de vanité élyséen, qui en fait était une sorte suicide diplomatique. C’est-à-dire qu’à partir du moment que vous faites ça, et bien, c’est terminé, vous n’avez plus aucune chance de jouer le rôle d’intermédiaire qu’on prétend avoir depuis…

Pascal Praud : Si c’est vrai, si c’est vrai, ce que vous dites est terrible. Parce que ça veut dire Emmanuel Macron est irresponsable ?

Vincent Hervouët : Le président s’exhibe dans un numéro de com qui dure une heure et demi, qui est très bien fait au demeurant, par nos confrères de France2. Bon, mais c’est un journaliste ‘embedded’ – vous savez, comme on dit quand on est au front – embarqué dans le dispositif élyséen, et c’est un grand numéro de propagande. Tout est bien là …sauf que l’usage diplomatique fait qu’on ne rend jamais compte ailleurs des conversations entre chefs d’états. Deux choses : quand le premier ministre australien a cité à la presse australienne un sms de Macron, l’Élysée indignée a dit que c’était vraiment parfaitement inélégant et scandaleux.

Pascal Praud : Et je me souviens d’Emmanuel Macron disant, quand Boris Johnson avait communiqué par Twitter : On n’est pas des lanceurs d’alerte, on ne communique pas comme ça.

Vincent Hervouët : Deuxième chose, quand il y a quelques mois, Macron a parlé au Monde, d’une conversation avec Poutine sur le cas de Navalny – c’était dans le journal – ça a eu un effet désastreux, C’est-à-dire que, à partir de ce moment-là les Russes ont considéré que les Français étaient des petits otaniens, des petits suppôts de l’Otan, hein, des jouets des Etats-Unis, et qu’il n’y avait plus besoin de s’intéresser à ce qu’ils racontaient. Donc pendant des mois on a été… on n’avait plus accès à …il n’y avait plus de dialogue avec les Russes On est revenu quand même dans le jeu, grâce au président de l’Ukraine. Et maintenant, pour juste un petit succès de montrer qu’il parle avec Poutine et qu’il lui fait une leçon en droit, pour montrer à quel point il le tient…

Pascal Praud : Et qu’a dit le Kremlin ?

Vincent Hervouët : Bien, le Kremlin a dit… la colère est évidente: 'C’est terminé! Vous ne pouvez pas à la fois prétendre être l’intermédiaire et en même temps faire de la diplomatie comme ça.'

Pascal Praud : Alors, tout le monde n’a peut-être pas vu la séquence, Je rappelle, on voit Emmanuel Macron filmé par Guy Lagache, c’est passé sur France2 jeudi dernier et il est entrain de parler assez durement à Vladimir Poutine…

De ideologie van een infieme* minderheid

Minder en minder mensen nemen vandaag nog een woordenboek ter hand omdat iedereen alles per computer doet. Kent iemand bijvoorbeeld niet de betekenis van het woord “haver”, dan slaat hij zijn snelle elektronische Dikke van Dale open:

Haver: zelfstandig naamwoord • de [m (v)] • g.mv.
1. graangewas van het geslacht Avena uit de grassenfamilie
• in ’t bijzonder graansoort met grote, in pluimen verenigde aren, met als variëteiten o.a. dikke haver (of brouwhaver) en zwarte haver (Avena sativa)
• de vrucht, het graan van de haver als voedsel, m.n. voor paarden

Een bevredigende omschrijving, en de Duden en de Robert geven ongeveer hetzelfde.
Doctor Johnson pakte dat in 1755 in zijn A Dictionary of the English Language anders aan:

   
Onder meer op Schotten had Samuel Johnson het niet begrepen, en soms permitteerde hij zich tussen zijn duizenden serieuze definities een grapje. Maar een bevolkingsgroep op een dergelijke manier beledigen... dat komt hard binnen zoals gevoelige zielen vandaag zeggen.

Ook andere groepen gaf Johnson er soms van langs. Zijn uitspraak over vrouwelijke predikanten zou bij de makers van de genderinclusieve Dikke van Dale wellicht in slechte aarde vallen. We lezen die grappige opmerking in The Life of Doctor Johnson, van Boswell:

Ik zou zeggen: liever dan de nieuwe genderinclusieve van Dale te kopen, gedrukt of elektronisch, lees Boswell (geen verkorte uitgave!) én Johnson.

   

Bij hen zul je over 'm/v/x' geen onnozele uitspraken vinden als: 'Het woordenboek was op dat vlak nog niet mee.'

De Dikke is niet langer een beschrijvend woordenboek, het is een soort oefening in de deugd geworden, gefatsoeneerd door brave, fijngevoelige pastoors, niet door rechtgeaarde lexicografen.

______

* 'infiem' staat niet in de Dikke

Werd er gecomplotteerd in achterkamers?

Virussen muteren met grote snelheid en dat feit heeft als gevolg dat de helft van de bevolking nu de helft van het Griekse alfabet kent. Toch blijven veel mensen ervan overtuigd dat evolutie maar een theorie is, een uitleg als een andere. Vaak zijn dat mensen die een of ander geloof aanhangen, en of een populatie na verloop vervangen wordt door een nieuwe kan daar niets aan veranderen.

Wat bij de menselijke subklasse der journalisten en politici nog vaker voorkomt is het geloof in een subklasse van complottheorieën. Volgens de populaire opvatting in hun kringen is de omvolking er zo een. Sommigen kennen zelfs de naam van de bedenker ervan: de Franse kasteelheer en auteur Renaud Camus. Heel verdienstelijk natuurlijk, maar of ze de man ook gelezen hebben is zeer onwaarschijnlijk. De geraadpleegde bronnen zijn meestal Franse kranten (Libération, Le Monde, NouvelObs &c.), en die schrijven steevast ‘une théorie complotiste’ en voegen daar plichtsbewust ‘d’extrême droite’ aan toe. Liever dan te schrijven over het feit van de omvolking, wil men graag de aandacht verleggen naar een helaas zelfverzonnen, duistere oorsprong van die theorie.

Inderdaad liet Camus jaren geleden een klein boekje uitgeven, met daarin de tekst van een conférence (Lunel, 26 november 2010) onder de titel Le Grand Remplacement. Dat boekje is al lang uitverkocht maar vorig jaar verscheen er een verzamelwerk van 570 bladzijden, waarin de tekst te vinden is.

Ik vertaal een klein fragmentje uit dat werk, en geef het Frans erbij, zodat onze politici en hun journalisten voortaan zonder veel moeite inspiratie kunnen putten uit de oorspronkelijke bron. Misschien lezen ze hieronder wel dat Camus het niet heeft over hun complot: 

Ik moet bekennen – men heeft mij dit verweten – dat ik maar matig geïnteresseerd ben in de precieze identificatie van degenen die verantwoordelijk zijn voor de huidige rampzalige situatie, namelijk de aan gang zijnde omvolking. Uitzoeken in welke kamer een ongelukkige onvoorzichtig is omgesprongen met zijn sigaret, is bij een brand in een bejaardentehuis niet de eerste bekommernis. In elk geval betwijfel ik sterk of op een goede dag een stel machtige kwaadwillenden in een kantoor, een salon of een vergaderzaal zijn bijeengekomen om daar te beslissen dat Frankrijk en alle landen van Europa nodig moest worden opgelegd hun bevolking radicaal te vernieuwen. Vast staat wel, lijkt mij, dat onze regeringen, linkse zowel als rechtse, voor de gang van zaken een welhaast gelijke verantwoordelijkheid dragen.

J’avoue m’intéresser assez peu – on me l’a reproché – à l’identification précise des responsables de la désastreuse situation actuelle, à savoir le changement de peuple en cours. La première urgence, quand il y a le feu à la maison de retraite, n’est pas de savoir dans quelle chambre un malheureux s’est montré imprudent avec sa cigarette. Je doute fort, de toute façon, qu’un beau jour un groupe d’individus puissants et mal intentionnés se soient réunis dans un bureau, un salon ou une salle de conférence, pour décider qu’il fallait imposer à la France et à tous les pays d’Europe un renouvellement radical de leur population. En tout cas les gouvernements de gauche ou de droite, chez nous, me paraissent avoir une responsabilité presque égale dans le phénomène.

in : Le Grand Remplacement

Introduction au remplacisme global

2021, Paris, La Nouvelle Librairie, p. 32