Betweters die zich in de illegaliteit begeven

Uit dit stukje van de slavist Karel van het Reve kunnen onze regeerders iets leren. Ook Benjamin Dalle zou er goed aan doen het te lezen, al is het stukje ouder dan hijzelf.

RUSSISCHE TV OP DE KABEL

De bewoners van Hellendoorn die op het kabelnet zijn aangesloten – en bijna iedereen is op dat net aangesloten – kunnen sinds kort naar de Russische televisie kijken. Binnenkort wordt dat in Amsterdam ook mogelijk. Ik ben daar erg voor. Ik ben namelijk een aanhanger van de vrijheid van meningsuiting. En die vrijheid van meningsuiting houdt mijns inziens ook de vrijheid in om van andermans mening kennis te nemen.

Als ik een abonnement wil nemen op de Pravda, dan is er niemand in Nederland die mij dat kan verbieden – dat wil zeggen mijn vrouw zou mij dat kunnen verbieden omdat ik er zo melancholiek van word, of het episcopaat zou het kunnen verbieden omdat er in de Pravda godslasterlijke dingen staan, maar dat zijn verboden waar ik me niets van aan hoef te trekken. Aan de macht van het episcopaat kan ik mij onttrekken door uit de kerk te stappen en van mijn vrouw kan ik mij laten scheiden. Maar onder de regering kan ik niet uit, en daarom heeft die dan ook geen enkele macht om mij te hinderen bij het lezen van de Pravda.

Welnu, als Nederland een land is waar het eenieder die dat wil vrijstaat de Pravda te lezen, dan moet eenieder in Nederland ook vrij zijn om naar de Russische televisie te kijken.

Onze overheid schijnt daar anders over te denken. Steeds weer werd de laatste tijd van overheidszijde gezegd dat het door de kabeltelevisie overnemen van Russische programma’s niet mocht. Minister Gardeniers zei het, en haar opvolger Van der Louw zei het ook. Het argument dat zij gebruikten was dat een satelliet – want die programma’s worden ons gebracht door de Russische satelliet Gorizont – een soort brievenbus is waarin een afzender boodschappen stopt met de bedoeling dat een bepaalde ontvanger er die boodschappen weer uithaalt. Anderen dan de geadresseerde mogen dat niet doen. Die redenering kan ik inkomen. Maar hij gaat hier, lijkt me, helemaal niet op. De Russische overheid heeft immers juist duidelijk te kennen gegeven dat zij er geen enkel bezwaar tegen heeft dat haar televisie-uitzendingen door buitenlandse kabelnetten worden overgenomen.

Ik denk dat het tegensputteren van onze overheid vooral wordt ingegeven door bemoeizucht. Zij peinst er niet over om mij te hinderen bij het lezen van de Pravda, omdat zij al sinds 1848 niets meer te vertellen heeft over wat ik lees. Maar radio en tv zijn, op piraten na, eigenlijk helemaal in overheidshanden. Nog maar enkele tientallen jaren geleden bestond in ons land nog radiocensuur. Je krijgt geen zendvergunning als je niet aan bepaalde, door de overheid gestelde eisen voldoet. En nou komen opeens de Russen en strooien hun televisie-uitzendingen over ons uit. Ho ho, dat gaat zo maar niet, roept de regering. Maar juridisch heeft de regering geen been om op te staan en daarom heeft het Hellendoornse kabelnet zich ook niets van Gardeniers en Van der Louw aangetrokken.

Er is overigens nog een reden waarom ik voor het kijken of althans voor de mogelijkheid tot kijken naar de Russische tv ben. De Nederlandse kijker kan veel van die Russische tv leren namelijk. Ik wil daarmee niet zeggen dat die Russische tv een betrouwbaar beeld geeft van het leven in Rusland. Niets is minder waar. Maar die televisie toont ons wel heel precies wat de onderdanen van Brezjnev iedere avond op hun scherm zien. Zodat, wil ik maar zeggen, de aanhangers van het IKV, door een week lang iedere avond naar de Russische tv te kijken althans gedeeltelijk te weten kunnen komen wat hun te wachten staat als het IKV zijn zin krijgt.

5 november 1981

Luisteraars!

Amsterdam 1995, Uitgeverij G.A van Oorschot, pp. 56-7