Nog geen 'Ite, missa est'

Éric Zemmour heeft een boekje uit waarin hij Europa en Frankrijk beschrijft als judéo-chrétien, joods-christelijk. De beginzin is: "Ik ben niet katholiek, zelfs niet christelijk. Ik ben opgevoed in de joodse traditie van mijn voorouders."

Hij besluit zijn inleiding met: La France sans le christianisme n'est plus la France. Et je veux continuer à vivre en France. Zonder christendom is Frankrijk niet langer Frankrijk, en ik wil in Frankrijk blijven wonen.

Dat klinkt heel anders dan de cynische Dehaene en de lichtzinnige Giscard destijds, die geen verwijzing naar de christelijke wortels van Europa wilden in de preambule van hun 'Grondwet'. Dat vonden die twee niet verbindend waarschijnlijk, misschien zelfs provocatief. Geen van beiden hanteerde blijkbaar het begrip cultuur.

Overigens schrikt Zemmour er niet voor terug om Maurice Barrès (1862-1923) te citeren, een auteur die allerminst een jodenvriend was. Barrès vreesde –in een interview in Le Matin van 7 februari 1907– dat het stervende Europese christendom vervangen zou worden door een andere ideologie, het communisme. Geen gekke gedachte in die tijd.

"Bij ons heeft het katholicisme de uitmuntende eigenschap te zijn gezeefd, afgezwakt en gefilterd door eeuwen van geestescultuur, zodat er nog net genoeg van overblijft om aan de religieuze behoeften van de mens te voldoen, zonder fanatieke exaltatie bij hem op te wekken... Schaf het katholicisme af en er zal een nieuwe religie nodig zijn; die zal heftiger, dogmatischer en intoleranter zijn..."

Zemmour ziet vandaag een ander gevaar.

La messe n'est pas dite

Pour un sursaut judéo-chrétien

Collection Pensée libre

Fayard, octobre 2025