Een generaal als verslaggever

Destijds las ik het Russische schaakweekblad ‘64’, en op pagina twee had je dan vaak een verhaal over de broederschap tussen de Sovjetvolkeren. Ten bewijze zag je trouwens een wazige zwart-witfoto met volksdansers. Dat verhaal kon ik niet lezen, want met mijn schamele schaak-Russisch lukte dat niet. Voor oorlogen op het bord volstonden eenvoudiger termen: de witten krijgen nu een gevaarlijke aanval, twijfelachtige zet, de zwarten kunnen remise houden, de Vizier (bij ons de Koningin) gaat nu verloren en dergelijke.
In onze eenvoud noemden wij alle spelers van de Sovjetunie ook simpelweg Russen. Om me tot twee wereldkampioenen te beperken: de Let Mikhaïl Tal was een Rus, en de Armeniër Tigran Petrosjan ook.

Vandaag zien we de Oekraïners en de Russen, twee broedervolkeren, een heel ander spel spelen en zijn we allemaal slimmer geworden, al moeten we voor de echte toestand aan het front, laat staan in de diplomatie, afgaan op wat ons van beide kanten toegeworpen wordt, en voorts op gissingen, indrukken en interpretaties van ontelbare experts en journalisten.

Enige tijd geleden was er de strijd tussen Sparta en Athene, ook twee broedervolkeren kun je zeggen, en de Atheense generaal Thucydides deed daar verslag van.*

Hij getuigde van zijn problemen als oorlogsverslagger, en de grote Jacqueline de Romilly vertaalde hem. Zij schreef er ook een apart boek over: La construction de la vérité chez Thucydide (Julliard, 1990), dat ik geweldig vond. Maar ik kan het niet meer vinden. Het stond jarenlang tussen die andere prachtboeken van haar, en ver kan het niet zijn maar het is wég.

Geen nood: nemen wij Romilly’s vertaling ter hand (Collection Budé, 1953) want generaal Thucydides zelf is even leerzaam.

De vertaling van haar vertaling hieronder zal een student ‘politicologie’ heel misschien bekend voorkomen, al mag betwijfeld worden of zulke oude dingen nog wel onderwezen worden. Hopelijk kennen de lesgevers zélf nog zulke teksten, want al treden zij vaak aan in Terzake, De Afspraak en dergelijke, verder dan verwijzen naar ‘de jaren dertig’ raken ze toch niet.

Thucydide

La Guerre du Péloponnèse I

Θουκυδίδου Ιστορίων

Boek I, 22

Wat de toespraken betreft die de verschillende partijen vlak voor of tijdens de oorlog hebben gehouden, wil ik zeggen dat het heel moeilijk was om de inhoud ervan nauwkeurig weer te geven, zowel voor mijzelf, als ik ze persoonlijk had gehoord, als voor iedereen die me erover berichtte uit deze of gene bron.
Ik heb weergegeven wat ze naar mijn mening hadden kunnen zeggen dat het best aan de situatie beantwoordde, waarbij ik zo dicht mogelijk bij de werkelijk uitgesproken woorden ben gebleven wat de algemene gedachte betreft: de inhoud van de toespraken namelijk.

Wat daarentegen de gebeurtenissen betreft die tijdens de oorlog plaatsvonden, heb ik me voor mijn verslag niet geroepen gevoeld me te baseren op de informatie van de eerste de beste,** en evenmin op mijn persoonlijke mening: ofwel was ik er zelf getuige van, ofwel heb ik ze stuk voor stuk met de grootst mogelijke nauwkeurigheid onderzocht. Dat onderzoek viel overigens niet mee want de getuigen gaven van alle voorvallen verschillende versies, afhankelijk van hun sympathie voor de een of de ander, en afhankelijk van hun geheugen.

Voor de toehoorder van dit relaas zal het ontbreken van wonderbaarlijke voorvallen wellicht afbreuk doen aan de charme ervan, maar als we duidelijk willen weten wat in het verleden is gebeurd, en wat er, gezien de aard van de mens, voor gelijkaardigs of analoogs in de toekomst nog zal gebeuren: laten we het dan gewoon als nuttig beschouwen, dat volstaat. Het is geen pronkstuk voor het publiek van vandaag, maar een schat voor alle tijden (κτῆμά τε ἐς αἰε).

___________

  * Zijn eerste zin was: Θουκυδίδης Ἀθηναῖος ξυνέγραψε τὸν πόλεμον τῶν Πελοποννησίων καὶ Ἀθηναίων ὡς ἐπολέμησαν πρὸς ἀλλήλους. De Athener Thucydides beschreef de oorlog van de Peloponnesiërs en Atheners zoals ze die tegen elkaar uitvochten.

** De generaal hield blijkbaar niet van voxpops.

Zwitserse stemmen over de speech van Vance

Of Bart De Wever, Maxime Prévot of Theo Francken al iets gezegd hebben over de redevoering van Vance moet ik nog opzoeken, maar Karin Keller-Sutter (de Zwitserse Bundespräsidentin) deed dat al, in een interview met de Geneefse krant Le Temps. Zij vond die toespraak een pleidooi voor directe democratie,* en deelde veel waarden met Vance. Waarden bijvoorbeeld als vrijheid en de mogelijkheid voor het volk om zijn mening te uiten. Die speech was in zekere zin zeer Zwitsers, vond Keller-Sutter.**

Het spreekt dat de Zwitserse Groenen dit een schande vonden. Die speech was helemaal niet Zwitsers! En hoe verwerpelijk is het niet dat Keller-Sutter een X-account aanhoudt!***

Cédric Wermuth, co-voorzitter van de socialistische partij, ontwaarde zelfs Neofaschismus in de speech van Vance. Goed, maar dan ontkom je niet aan de indruk dat die man uit een wat beperkte woordenschat moet putten. Velen zal het immers verrassen dat het fascisme, neo- of niet, pleit voor vrije meningsuiting.

Vance had nog een mooie zin voor mensen met een beperkte woordenschat: Je moet weten wat je precies wil verdedigen, dat is belangrijker dan militaire budgetten.

__________

    * Een hier onbekende bestuursvorm, maar misschien ten behoeve van onze Belgische politici: er is een bepaalde samenhang met het begrip 'referendum'.

  ** «C’était un discours libéral, dans un certain sens très suisse»

*** @keller_sutter

Vance nam geen blad voor de mond

De Amerikaanse vicepresident James David Vance gaf in München een indrukwekkende speech, en veel Europese burgers aanhoorden hem met een zucht van opluchting.

Helaas is zijn speech niet in goede aarde gevallen bij keizerin Ursula, noch bij de door haar gulle hand bediende goede media.

Voor zinnen als: I believe there is nothing more urgent than mass migration, klappen die natuurlijk niet in de handjes, en al zeker niet als hij daaraan toevoegt dat die massamigratie het gevolg is van bewuste beleidskeuzes.

Vance ziet ook wat de EU voorheeft met de vrije meningsuiting, dé pilaar waar de democratie op steunt (Digital Services Act). Zelfs verkiezingen mogen er niet meer toe doen! Goede, gehoorzame rechters moeten ingrijpen als die tegenvallen:

We zijn blijkbaar aanbeland op het punt dat de situatie zodanig verslechterd is, dat in Roemenië in december de presidentsverkiezing werd geannuleerd op basis van fragiele verdenkingen van een inlichtingendienst, en onder de enorme druk van omringende landen.* Als ik het goed begrijp, was het argument daarbij dat Russische desinformatie de Roemeense verkiezingen had geïnfecteerd.

Maar ik zou mijn Europese vrienden willen vragen om enig perspectief in acht te nemen. Je kunt het verkeerd vinden als Rusland advertenties in sociale media koopt om jullie verkiezingen te beïnvloeden. Wij alvast doen dat. Je kunt het zelfs op het wereldtoneel veroordelen. Maar als jullie democratie vernietigd kan worden met een paar honderdduizend dollar digitale reclame uit het buitenland, dan was ze om te beginnen niet al te sterk.
Het goede nieuws is dat ik denk dat jullie democratieën aanzienlijk minder broos zijn dan veel mensen kennelijk vrezen.
Geloven in democratie is begrijpen dat elk van onze burgers wijs is, en een stem heeft. En wat ik echt geloof: burgers toelaten hun mening te geven, zal haar nog versterken.

Now, we’re at the point, of course, that the situation has gotten so bad that this December, Romania straight up cancelled the results of a presidential election based on the flimsy suspicions of an intelligence agency and enormous pressure from its continental neighbors. Now, as I understand it, the argument was that Russian disinformation had infected the Romanian elections. But I’d ask my European friends to have some perspective. You can believe it’s wrong for Russia to buy social media advertisements to influence your elections. We certainly do. You can condemn it on the world stage, even. But if your democracy can be destroyed with a few hundred thousand dollars of digital advertising from a foreign country, then it wasn’t very strong to begin with.
Now, the good news is that I happen to think your democracies are substantially less brittle than many people apparently fear.
To believe in democracy is to understand that each of our citizens has wisdom and has a voice And I really do believe that allowing our citizens to speak their mind will make them stronger still.

Het cordon sanitaire, the firewall, die Brandmauer vinden bij hem geen genade. Bij ons heb je politici die dat cordon weliswaar verwerpelijk vinden en dat ook met zoveel woorden zegden ...maar het toch punctueel toepassen. Realpolitik op zijn Belgisch wellicht, maar Vance zegt: You either uphold the principle or you don’t.

Wat geen énkele democratie, noch de Amerikaanse, Duitse of Europese zal overleven, is miljoenen kiezers vertellen dat hun gedachten en zorgen, hun aspiraties, hun smeekbeden voor ademruimte ongeldig zijn, of niet eens waard om in overweging te worden genomen.
Democratie is gebaseerd op het heilige principe dat de stem van het volk telt. Er is geen ruimte voor een firewall [cordon sanitaire, Brandmauer]. Je handhaaft het principe of je doet het niet. Europeanen, mensen hebben een stem. Europese leiders hebben een keuze.

What no democracy, American, German or European will survive, is telling millions of voters that their thoughts and concerns, their aspirations, their pleas for relief, are invalid or unworthy of even being considered.

Democracy rests on the sacred principle that the voice of the people matters. There is no room for firewalls. You either uphold the principle or you don’t. Europeans, the people have a voice. European leaders have a choice.

_____________

* Tactvol noemt James David Vance niét de EU, en evenmin de zelfingenomen, onnozele Thierry Breton.

Liever een smartlap dan een sermoen

Hoeveel mensen volhardend het wekelijkse sermoen van E.H. Joël De Ceulaer bijwonen weet ik niet, maar zelf doe ik het wel eens en zoek dan naar sporen van satire of ironie in zijn homilie. Voorlopig vergeefs moet ik bekennen, maar het valt niet uit te sluiten dat een getalenteerde spoorzoeker als Witte Veder (de indiaanse vriend van Arendsoog, in de katholieke boeken van Johannes en Paulus Nowee) er wél zou vinden.

Geen half werk wat de terrasjes betreft!

Nu onze verse ministers met een bijna Trumpiaanse snelheid aan het werk zijn gegaan en niet langer op een terrasje ergens op hun nagels zitten te bijten, mogen zij ook van de burgers inspanningen vragen. 

Mij is het helaas niet gegeven om de totaliteit van hun zorgen te overzien, maar voor een deelaspect ervan, het terrasleven namelijk, verstout ik mij mezelf enige expertise toe te meten. Akkoord, wat dat betreft hebben zij al een stuk van het werk verricht, maar er blijft nog zo veel te doen!

Van echte wantoestanden is geen sprake, dat zou sterk overdreven zijn, maar laten we onze ministers toch op een paar minder wenselijke situaties wijzen, en nemen wij het opklapbare terrasmeubilair onder ogen.

Zeker, ook dat kan mooi en zelfs elegant zijn, maar bij zulke tafeltjes steken de poten te ver naar buiten, waardoor mensen bij het neerzitten of opstaan ertegenaan stoten. Het kunnen zelfs mensen zijn die van een andere tafel komen of zich in die richting begeven!

Glazen kunnen hierbij sneuvelen, bier of hete koffie of thee kan terechtkomen op het boek dat je argeloos aan het lezen bent, of op je pakje sigaretten, of erger nog, op een spelend kind.

Gevaarlijk is ook de klapstoel voor dit kind, dat met zijn kleine vingertjes erin geklemd kan raken.

Misschien moet onze regering niet zo ver gaan om die opklapbare dingen meteen te verbieden, maar een voorlichtingscampagne zou hier wel op haar plaats zijn.

Nog even over dat spelende kind: laat het asjeblief niet aan de scherpe punt van een vierkante terrastafel zijn tere kopje stoten, tot bloedens toe misschien!

Genoeg treurnis: tonen we onze ministers hoe het met enkele simpele ingrepen beter kan.

Er is bijvoorbeeld deze eenvoudige, stevige, stapelbare stoel zonder uitstekende poten, en bovenal is er gelukkig de onvolprezen ronde terrastafel. Die moest allang overal verplicht zijn.

Voor regering en wetgever valt hier nog eer te rapen! Au boulot!

Natuurlijk zullen in hun wijsheid onze ministers Montesquieu wel indachtig blijven: Les lois inutiles affaiblissent les lois nécessaires – De l'esprit des lois, Livre XIX, chapitre 14, Genève 1748.

En evenzeer de abbé Ferdinando Galiani, die Montesquieu gelijk gaf in zijn Della Moneta van 1770:

“ …als je voorts in overweging neemt dat je alle goede wetten, over wat voor materie ook, in een oogwenk kunt verzinnen en op een blaadje papier verzamelen, dan merk je tegelijk dat als je perfect werk hebt geleverd, maar niettemin (in plaats van je tevreden te stellen met het laten uitvoeren van al genomen beslissingen) wenst door te gaan met wetten maken – dat dan al het goede onvermijdelijk bedorven raakt en de kwalijkste zaken opduiken. En zelfs als je geen kwaad aanricht – de wil om alles uiterst nauwgezet te reglementeren is op zich een zeer groot euvel.”

Mochten nu tóch zijn ministers zowel Montesquieu als Galiani veronachtzamen, dan zal onze Bart, als regeringsleider, als dux, hen beslist aan Tacitus herinneren:

Corruptissima re publica plurimae leges.

Hoe verdorvener de staat, hoe talrijker de wetten.

Geen jongeren: Australische uitwisselingsstudenten

 

Hart aber Fair is een debatprogramma van de ARD (Duitsland1), en gisteren kwam in de slotminuten moderator Louis Klamroth* – van huis uit toneelspeler – daar nog grappig uit de hoek. Thema deze week was: Ist die Brandmauer Geschichte? Is het cordon sanitaire verleden tijd?

Een van de gasten was Beatrix von Storch,** lid van de Bundestag voor de AfD waar Elon Musk onlangs nog reclame voor maakte. Zij wees erop dat Duitsland per dag gemiddeld twee groepsverkrachtingen kent, naast nog andere geweldmisdaden. De daders zijn volgens haar voor het overgrote deel immigranten en vluchtelingen, namelijk Syriërs, Afghanen en Irakezen. De rest beschikt over een Duitse identiteitskaart.

Klamroth onderbrak meteen, maar beaamde noodgedwongen wel haar cijfers. Wie echter de daders waren wist hij niet: “Waar die vandaan komen, dat weet men niet. Dat kunnen vluchtelingen zijn, dat kunnen ook Australische uitwisselingsstudenten zijn bijvoorbeeld. Dat staat niet in de criminaliteitsstatistieken van de politie.”

Het met zorg uitgekozen studiopubliek barstte niet in lachen uit.

______________ 

  * Gelieerd met de klimaatactiviste Luisa Neubauer, die samen met Greta Thunberg in Davos was. Luisa organiseerde in Duitsland de betogingen voor schoolkinderen Fridays for Future. Hun eigen Anuna dus.

** Geboren Beatrix Amelie Ehrengard Eilika, hertogin von Oldenburg, en gehuwd met Sven von Storch. In Duitsland zoals elders: von trouwt met von.

Mark Coenen en de pedagogische eros

 

Mark Coenen, columnist van De Morgen, schreef een stukje over DeepSeek, de Chinese alwetende machine waar Silicon Valley naar het schijnt voor beeft. Hij vond DeepSeek maar niks, al werden de antwoorden op zijn examenvragen geleidelijk beter nadat hij besloten had zijn spleetogige leerling met een soort pedagogische eros tegemoet te treden.

Kennelijk voelde de machine zich nu meer op haar gemak. Coenen bracht preciseringen aan, gaf soms zelfs een hint. Kortom: hij wist DeepSeek te motiveren, en al zegt hij geen filosofie te hebben gestudeerd, de Socratische, maieutische methode wendde hij aan met een weliswaar beperkt, maar onmiskenbaar succes.

Zelf had ik die methode eerder al gebruikt bij het ondervragen van ChatGPT, en ervoer toen iets gelijkaardigs: ook mijn silicone vriend kreeg meer zelfvertrouwen naarmate hij gewaarwerd dat ik het niet slecht met hem voorhad.

Straks lacht iederéén de RTBf uit...

CNews en Europe1 vestigden als eersten de aandacht op de lachwekkende, maar wel significante ingreep van de RTBf-nieuwsdienst, die als enige zender ter wereld meende de inaugurale rede van Trump en différé te moeten uitzenden, niet en direct dus.

Nu is het waar dat noch CNews noch Europe1 bij de goede media in een goed blaadje staan. Die hadden dat detail van de mediageschiedenis liever met de mantel der liefde bedekt en het stilzwijgend goedgekeurd. En die Pascal Praud? pfff... uiterst rechts natuurlijk, n'en parlons plus!

Moeilijker krijgen onze hautaine RTBf-censortjes het, nu in hun moederland Frankrijk ook de gechevronneerde journaliste Ruth Elkrief van de 24u-nieuwszender LCI zo duidelijk afstand heeft genomen van hun onnozelheid.

Elkrief heeft het onomwonden over une faute professionnelle. Ze kennen daar bij de RTBf hun stiel niet zegt zij, en ze verachten hun publiek.

Die verachting kenden Vlamingen al langer – daarbij grif toegegeven dat we hen al járen niet meer horen spreken over les Ménapiens; blijkbaar beseffen ze toch dat je beter niet spuwt in de hand die je voedt – maar ...deze zelfingenomen jongens en meisjes minachten blijkbaar ook hun eigen volksgenoten!

Paniek bij de RTBf

 

Luisteren we met gepaste devotie naar Aurélie Didier, adjunct-directeur Informatie van de RTBf, die aan de kijkers verzekert dat die zender vanzelfsprekend géén censuur toepast, ook al zonden zij de inaugurele toespraak van Trump niet rechtstreeks uit, mais en différé, omdat een panel van experts die toespraak moest kunnen beoordelen en duiden, alvorens men ze op de simpele kijker kon loslaten.

Bij CNews werd daar hartelijk om gelachen gisteren: la Belgique, c’est la France en pire, of nog: on est chez les fous en Belgique. In haar onschuld verzekerde Aurélie de simpele kijkers nochtans dat ze bij de RTBf noch vóór noch tegen Trump waren.

Pascal Praud, met zijn slechte karakter, noemde haar la ministre de la Vérité, en vroeg zich af of behalve CNews en Europe1 er nog meer media aandacht hadden besteed aan deze – vanzelfsprekend goedbedoelde – ingreep van de RTBf. In Vlaanderen heeft de VRT, zie ik, er niet gisteren maar vandaag wél aandacht aan geschonken ...na een paar opmerkelijke uitspraken van Georges-Louis Bouchez vanochtend op CNews, eveneens bij Pascal Praud.

Het grappige fragment hieronder is van gisteravond:

Georges-Louis Bouchez toonde zich een gentleman, want hij nam dat arme schaapje van een Aurélie in bescherming tegen de spotters van CNews: ...faut pas lui faire un mauvais procès ...elle a été envoyée un peu en casse-pipe si vous me permettez l'expression.

Het feestje van Trump

Bij het feestje dat Trump gaf aan de vooravond van zijn eedaflegging werden onvermijdelijk twee van zijn campagneliedjes gespeeld. Jammer genoeg zijn die allebei even horribel. Het ene, YMCA, was een discohit van Jacques Morali (1947-1991) en Henri Belolo (1936-2019), en het andere was My Way – Frank Sinatra vond het gruwelijk dat hij dat ellendige lied telkens weer moest zingen. Die man had smaak namelijk. Wel wil ik nog toegeven dat de oorspronkelijke versie van Claude François (Comme d’habitude) iéts minder vervelend, en in elk geval niet zo drammerig is.

Die twee draken werden daar luidkeels meegezongen, maar ons mag het een troost zijn dat Pascal Praud van CNews er een mooie commentaar bij had:

Ray Charles en Rutebeuf

Dichters klagen vaak dat zij niet kunnen leven van hun kunst. Geen nieuw verschijnsel. Heinrich Heine, die om de andere dag in de Parijse Opera zat, klaagde ook. En achthonderd jaar geleden uitte Rutebeuf dezelfde klacht, terwijl hij nochtans bijverdiende als jongleur:

    Je ne sai par ou je coumance,
    Tant ai de matyere abondance
    Por parleir de ma povretei.

Wel gaf de man eerlijk toe dat hij niet alleen dichtte of jongleerde: 's nachts overviel hem de speelduivel.

    Griesche ne me lest en pais ;
        Moult me desroie,
    Moult m’assaut et moult me guerroie,

    Jamès de cest mal ne garroie

        Par tel marchié :
    Trop ai en mauvés leu marchié.
    Li dé m’ont pris et emparchié;
        Je les claim quite !
    Fols est qu’à lor conseil abite ;
    De sa dète pas ne s’aquite,
        Ainçois s’encombre :
    De jor en jor acroist le nombre.

Griesche laat me niet met rust,
   Maakt me tureluurs,
Gedurig overvalt het me en gedurig bevecht het mij,
Nooit genees ik van die kwaal
    Op die manier:
Te vaak heb ik slechte oorden bezocht;

De teerlingen hebben me gegrepen en verschalkt;
    Ik zweer ze af!
Een gek is het die afgaat op hun lokroep;
Zijn schulden lost hij niet af,
    Groter wordt die last:
Dag na dag groeien ze aan.

Ongetwijfeld is dit een goed voornemen, maar wat mag griesche wel zijn? 

    Maintes coses sont en romans
    Dont chascuns n’entent pas les sens
    Encor sace-il bien le langage.

In romans staan veel dingen
Waarvan menigeen de zin ontgaat

Ook al kent hij de taal wel.

Deze mooie uitspraak komt van Gauthier de Metz, een dichter die nog honderd jaar ouder was dan Rutebeuf, en ze werd ter verontschuldiging aangehaald door een oude commentator die moest bekennen dat hij in het duister tastte: Le mot griesche doit avoir un sens, aujourd’hui fort obscur, emprunté à un jeu du moyen âge.

In de moderne uitgave van Jean Dufournet (waaruit ik vertaal, niet uit het oude Frans natuurlijk!) lezen we:

Le mot griesche, qui est le féminin de l’adjectif gré, grieu, griu, «grec», désignait un jeu venu de Grèce, qui évoquait alors la lâcheté et la déloyauté,* sans parler de l’influence de grief, «malheur, chagrin, dommage». C’est une parodie du topos de la translatio studii : ce n’est plus la clergie, ce n’est plus la chevalerie qui viennent de Grèce, mais le vice.

Een spel zodus, afkomstig uit Griekenland, waarbij lafheid en list schering en inslag waren. Geen vroomheid of ridderlijkheid kwamen nog uit dat land, maar ondeugd.

De translatio studii is een topos in de middeleeuwse literatuur. Chrétien de Troyes legde in 1170 uit dat de wieg van alle kennis eerst in Griekenland stond, daarna in Rome, en nu in Frankrijk was gearriveerd waar zij, bij de gratie Gods, voor altijd zou blijven.

Wat de Allerhoogste van plan is blijft voor ons natuurlijk verborgen, maar de speelduivel van Rutebeuf is van alle tijden ...en behalve het dobbelen is er nog eens het kaartspel, waarover Ray Charles – even schuldbewust als Rutebeuf – zingt: This blackjack game, it caused me nothing but trouble, and I have only myself to blame...

___________

* Littré. Grec: un homme qui filoute au jeu.

Rutebeuf 

Poèmes de l'infortune

et autres poèmes

Édition bilingue

Traduction, préface et commentaires

de Jean Dufournet

Professeur à la Sorbonne

Éditions Poésie/Gallimard, 1986

Zijn mond voorbijgepraat

 In haar programma Face à Face van 9 januari op BFMtv sprak journaliste Apolline de Malherbe met Thierry Breton, ex-EU-commissaris belast met de Interne Markt. Het gesprek ging vanzelfsprekend over Elon Musk.

Elon heeft Apolline geweldig bang gemaakt, want zei ze, dat gesprek van hem met Alice Weidel van de AfD – op zijn eigen X – zou een ‘enorm mondiaal evenement’ worden.

Nu …dat werd het niet. Eerder was het – om eens een mooie zeventiende eeuwse uitdrukking te gebruiken – een scheet in een fles. Het gesprek leek onvoorbereid, en wat zeker speelde: Weidel kreeg haar gedachten niet altijd goed onder woorden in het Engels. Maar dat de reguliere journalistiek doodsbang is voor Musk bewees Apolline wel.

Helaas liet Breton in zijn gesprek met haar een paar dingen vallen die hij de dag daarop alweer moest afzwakken, bagatelliseren bijna. Kennelijk had men hem op de vingers getikt. Hij was misverstaan zei Thierry nu: hij had niet gezegd wat hij gezegd had – in zijn moedertaal nog wel. Letterlijk had hij jammer genoeg bevestigd dat, bij een vermoeden van manipulatie, de EU-commissie een verkiezing in een lidstaat kon laten annuleren!

Er zijn EU-wetten en als die niet worden nageleefd kan dat inderdaad tot inmenging leiden, zei hij. We deden het in Roemenië en zo nodig zullen we het vanzelfsprekend ook in Duitsland moeten doen: Cela pourrait conduire effectivement à des interférences, on l’a fait en Roumanie, il faudra évidemment le faire si c’est nécessaire en Allemagne.

Tot zover de ideeën over democratie en over nationjale soevereiniteit die in de EU-commissie leven. Thierry had natuurlijk moeten weten dat je niet álles mag rondbazuinen.*

Merkwaardig blijft dat onze goede media zo weinig aandacht hebben voor dat schandaal in Roemenië, en evenmin voor de opvattingen die gangbaar zijn in de zo democratische EU-commissie. Zij zijn verstandiger dan Thierry, en weten waarover ze moeten zwijgen.

______________

* velen zullen ook betwijfelen of Thierry het begrip 'algoritme' wel begrijpt, en dat niet te licht in zijn mondje neemt.

'Manspreading' is geen alleenstaand probleem

Er bestaan landen waar vrouwen niet in het openbaar mogen praten, laat staan lachen of zingen, en waar zij haar aanminnige verschijning deels of geheel moeten verbergen. Onze Europese feministen huldigen hierbij een aloud en eerbaar standpunt: ‘s lands wijs, ‘s lands eer. Terecht, tenslotte hebben zij wel andere problemen aan het hoofd.

Zo kaartte een jaar of tien geleden de Klara-presentatrice Heleen Debruyne het probleem van de manspreading aan. In Humo was dat meen ik, of anders in De Morgen, of anders nog elders. Het begrip manspreading was een goede tien jaar eerder al verspreid door Amerikaanse feministen en vervolgens overgewaaid naar de Oude Wereld, maar ik was Heleen hiervoor wel dankbaar. Ik verkeerde toen immers nog in onwetendheid. Volslagen onbewust van deze misstand. En al praktiseerde ik de wijdbeensheid niet altijd en overal, helemáál onschuldig was ik ook niet.

Manspreading is helaas niet het enige probleem dat onze moderne, westerse feministen kopzorgen bezorgt. In Le Monde zag ik een mooi artikel van hun chroniqueuse 'Guillemette' Faure, die nog een andere degoutante kwestie aansneed.

Misschien zullen sommigen haar artikel als satire beschouwen, maar net als bij de senior writer van De Morgen lijkt me dat een miskenning van haar eerlijke verontwaardiging, en een overschatting van haar stilistisch vermogen.*

Die venten** die met één hand een poussette*** duwen: “Als je beide handen gebruikt moet je je vooroverbuigen en daar draait je rug voor op, net als wanneer je de afwas doet.”
Ongegeneerd sturen veel vaders ostentatief hun poussette met één hand. De houding van deze ‘één-hand-duwers’ is verre van onbeduidend, en lijkt een vorm van afstand tot hun vaderschap aan te geven.

________________  

    * Al is haar stukje wél stukken grappiger dan zondagspreekjes in briefvorm.

  ** Daron is jongerentaal, argot. De etymologie is onduidelijk, misschien een verre verwant van baron menen taalkundigen. Pas begin deze eeuw kregen daron (en daronne) de betekenis van ‘ouder’. Vaders klonk mij hier te plechtig.

*** Een buggy dus, maar waarom altijd aan het Engels ontlenen?

Rechters en democratie, soms is dat twee

Na de val van het communisme in 1989 kwamen in Roemenië afwisselend de sociaaldemocraten (PSD) en de nationaalliberalen (PNL) aan de macht – of ze regeerden samen, zoals vandaag. Beide partijen zijn even NAVO-gezind als pro-EU, dus veel was er nooit aan de hand. Hun beider partijen zouden het makkelijk halen bij de presidentsverkiezing zegden de peilingen.

Helaas kwam geen van beide partijen de eerste ronde door. Zekere Călin Georgescu, gepeild ergens tussen 5 en 9 procent, kwam met 23% als eerste uit de stembus, gevolgd door de kleine centrumpartij van Elena Lasconi. Zittend premier Marcel Ciolacu werd pas derde, en de liberalen vijfde...

Wat nu gedaan? Want die Călin Georgescu, was een ‘anti-systeem-kandidaat’. Voorheen was hij extreemrechts, maar de kiescampagne ging hij in als onafhankelijke, zonder partijfinanciering. De man is voorstander van voedsel- en energiesoevereiniteit, hekelt de globalisering, de immigratie, de NAVO, de EU, de hulp aan Kiev, de vaccinatiecampagnes tegen Covid enzovoort.

Hij weigerde ook elk televisieoptreden en deed zijn ding* uitsluitend op TikTok en YouTube. Zijn betoog daar was doorspekt met esoterie en oproepen tot Jezus, maar in een democratie mag iedereen daar het zijne van denken, zelfs Roemenen. Nu menen velen echter, dat juist zijn weigering om voor de goede media aan te treden hem aan de overwinning heeft geholpen. Mogelijk, maar dan zegt dat iets over het geloof dat de Roemenen hechten aan hun goede media.

Gelukkig vond de zittende regering, na overleg met de EU, de negen rechters van haar Grondwettelijk Hof –die zij niet voor niets zelf had benoemd– bereid om de kiesverrichtingen eenparig nietig te verklaren.

Er was buitenlandse inmenging geweest en die Călin Georgescu had 380.000 euro gespendeerd op TikTok en aanverwanten. Ook waren er influencers in het spel geweest, en daardoor gingen diens mededelingen viraal. Weliswaar hadden de andere kandidaten miljoénen uitgegeven, en kon het eerbiedwaardige Hof niet één bewijs aanvoeren van inmenging of wat dan ook, toch vernietigden die heren een democratische verkiezing.

Nu beweren kwaadwilligen dat bij de overwegingen van het Hof mogelijk kán hebben gespeeld dat de Amerikanen in Roemenië de grootste NAVO-basis van Europa willen uitbouwen, tegen de Russische grens aan, en dat Oekraïens graan grotendeels via dat land wordt uitgevoerd. Laten we zulke aantijgingen voor wat ze waard zijn.

Tenslotte, als je de uitslag van meerdere Maastricht-referenda kunt negeren, zoals de EU in 2005 deed, wat zou je dan nog malen om de afschaffing van de democratie in een van je deelstaatjes?

Dan kraai je toch victoria, nietwaar, queen Ursula?

___________________

* klinkt wat stroef, maar het is wel een gewone journalistieke wending.

Een verstandig man aan het woord

Half september zei de sociaaldemocratische oud-Bondskanselier Gerhard Schröder, in een gesprek met Roger Köppel van het Zwitserse Die Weltwoche opmerkenswaardige dingen over Oekraïne en Poetin, over de EU met Ursula (toen ook nog met Frans), over migratie, asielrecht, de verzorgingsstaat enzovoort. U kunt het gesprek hier horen en zien, en vaak was het best amusant. Misschien kunnen onze federale onderhandelaars er ook eens naar luisteren als ze de tijd daarvoor vinden.

Eerst een stukje waarin Schröder vertelt dat hij destijds aan George H.W. Bush (de oude Bush, in zijn bed gestorven) had gevraagd waarom die precies Irak had aangevallen.

George antwoordde: “Ja, Gerd –men tutoyeert dan namelijk– je moet weten: ik heb toen met Hem in den hoge een tweespraak gehouden, en Hij zei me dat het zo moest gaan.”

“En wat zei Hij dan wel? vroeg Schröder ...want mij heeft Hij meen ik iets anders verteld.”

Ach, wel vaker wel zien we misdadigers en Amerikaanse presidenten zich op een god beroepen...

Maar om het jaar met een vrolijke wens af te sluiten, ziehier wat Schröder nog zei over de EU, en over die Dame die da sitzt ...en zich een godinnetje waant.

Met dank aan JP Rondas, want ik had besonders Herr Vorklug niet verstaan

Mijnheerke Betweter: Frans Timmermans

Betaalbaar tafelen met Nieuwjaar

In de Kerst- en Nieuwjaarsdagen wordt er wel stevig getafeld, maar opvallend weinig aandacht gaat daarbij naar Alexandre Balthazar Laurent Grimod de La Reynière, een voorloper van Jean Anthelme Brillat-Savarin (die velen vandaag alleen nog als kaas kennen, wat ook deze man tekortdoet), terwijl Grimod nochtans láng voor de Guide Michelin een Almanak uitgaf, bevattende een wandeling door Parijs, l'itinéraire d’un gourmand dans les divers quartiers de Paris. Niet zomaar een wandeling dus, en hij citeert terecht Petrus, de eerste paus: tanquam leo rugiens, circuit quaerens quem devoret. Als een briesende leeuw, zoekende, wien hij zou mogen verslinden, zegt onze Statenvertaling. En ook Matthéüs: non in pane solo vivet homo, de mens zal bij brood alleen niet leven.

Zeker, Grimod richt zich met zijn Guide tot de 1% – om met Nobelprijswinnaar economie Joseph Stiglitz te spreken – maar hij besteedt ook aandacht aan delicatessen die de 99% zich misschien kunnen veroorloven:

De orgaanstukken van het schaap, hoewel minder menigvuldig dan die van het kalf, zijn nauwelijks minder lofwaardig. Al leverden zij enkel maar de niertjes, nog konden zij de concurrentie aan; en dan hebben we het niet eens over de uitwendige nieren, bekend als les animelles,* die niets anders zijn dan de zichtbare tekenen van viriliteit van de ram. Deze animellen, die eertijds zeer gewild waren en buitensporige prijzen haalden, vinden tegenwoordig nog weinig liefhebbers; een groot geluk voor de verbreiding van de schapensoort, die door dit soort delicatessen rechtstreeks werd aangevallen in haar primaire levensbronnen.

_____________________

* Het Frans van vandaag kent dat woord niet meer want mijn zesdelige Robert heeft het niet. Bij Atilf echter vinden we: les animelles: plat préparé avec des testicules de bélier et fort estimé en Espagne et en Italie ainsi qu'en France à l'époque de Louis XV. (cf. Les Grandes heures de la cuisine française, Éluard-Valette, 1964)

Hier vult een Nederlandse bron nuttig aan, en kijkt niet alleen naar zuidelijke landen: Een tikje ongebruikelijk in de Nederlandse keuken, maar gewoon deel van het menu in landen als IJsland, Noorwegen, Denemarken en Duitsland. “Teelbal is precies zwezerik. Net zo zacht, delicaat en verfijnd. Voor nog geen tiende van de prijs” schreef culinair journalist Joël Broekaert in de NRC, daarbij net als Grimod de La Reynière op de kleintjes lettend.

De Vandalen hebben toegeslagen

 

Dit telt niet echt als een blog, ik besef het. Maar het tekeningetje hiernaast is zo mooi en modern dat ik niet kan weerstaan. Ik dacht meteen aan een gedicht van Nobelprijswinnaar Bob Dylan (wellicht de enige naam van de jongste decennia die iemand zich zal herinneren later, als wij allemaal dood zijn), een tekst die mijzelf pas nu, na jaren van vergeefse exegese, in alle klaarte duidelijk is geworden.

Een katholiek feestje

Jorge Mario Bergoglio, beter bekend als Franciscus, bisschop van Rome, ging niet naar de Notre-Dame (waar Macron een speech afstak ...als hoofd van een lekenstaat) maar wel naar Corsica. Die oorvijg zag ik hem met plezier uitdelen aan Emmanuel.

Franciscus, in zijn vrije tijd mondialist vanuit zijn Vaticaan, zal in Corsica over dat onderwerp zijn eerbiedwaardige bek gehouden hebben, mogen we aannemen, want Wir schaffen das is nooit goed vertaald voor de inboorlingen van dat eiland.

Wel vind ik dat Zijne Heiligheid in het populisme niet zó ver had moeten gaan, dat hij zijn pausmobiel liet staan en in een Corsicaans botsautootje rondtoerde.

Matthéüs 2:5 Want alzo is geschreven door den profeet Michel

 Michel Houellebecq had het premierschap van François Bayrou in 2015 al voorzien. Hieronder vertaal ik (snel en dus slordig) een stukje uit Soumission:

Danig opgewonden probeerden om beurt de journalisten van de nieuwszenders de hele middag iets meer te weten te komen over de voorwaarden van het akkoord en de verdeling van de ministeries, waarbij ze telkens hetzelfde antwoord kregen over de ijdelheid van politieke overwegingen, de dringende noodzaak van nationale eenheid en het helen van de wonden van een verdeeld land, enz. Dat alles was te verwachten, het was voorspelbaar. Wat minder voorspelbaar was, was de terugkeer van François Bayrou op de voorgrond van het politieke toneel. Hij was een ticket overeengekomen met Mohammed Ben Abbès, die had toegezegd hem tot premier te benoemen als hij de presidents-verkiezingen zou winnen.

De oude politicus uit de Béarn, die in bijna alle verkiezingen van de afgelopen dertig jaar was verslagen, deed er alles aan om met behulp van verschillende magazines een imago van trots op te bouwen. Geregeld liet hij zich fotograferen, leunend op een herdersstaf en met een pelerine in de stijl van Justin Bridou, in een wisselend landschap van weiden en akkers, meestal in de streek van Labourd. Het beeld dat hij in zijn vele interviews wilde uitdragen was –à la De Gaulle– dat van de man die "nee" heeft gezegd.

Soumission

Flammarion 2015

Democratie nog net op tijd gered

Al sinds enkele dagen tijd bekijken onze media heel wat zaken door een nieuwe bril. Aanvoerders van de Islamitische Staat, die ze tot voor kort nog gevaarlijke terroristen noemden, heten nu gematigde IS-leiders, of gewoon rebellen, of zelfs redders en bevrijders.

Voorbeelden van terroristen die tot inkeer kwamen mogen dan schaars zijn, IS-Führer moeten de kans krijgen om hun deugdzaamheid te bewijzen.

Wat dichter bij huis heb je nu de sequel van de verkiezingen in Roemenië, waar zedig over gezwegen wordt. Akkoord, de uitslag was niet voorspeld en de winnaar bevalt niet. Het volk heeft verkeerd gestemd. Zoiets komt voor, zelfs de Amerikanen stemden verkeerd.*

Er zat voor de goede Roemeense leiders dus niets beters op dan gehoorzame rechters aan het werk te zetten om die verdomde verkiezingen te laten annuleren. Dat lukte hun ook. Niet zo ongewoon: bijvoorbeeld in Frankrijk en België had een vergelijkbare techniek eerder al zijn nut bewezen. Het is dan ook begrijpelijk dat je over die banale Roemeense kwestie weinig commentaarstukken leest.

De winnaar van de verkiezingen daar had campagne gevoerd op TikTok, en volgens het Grondwettelijk Hof in Boekarest heeft dat de doorslag gegeven, al zaten ook de Russen er voor veel tussen. Bewijzen voerde het Hof niet aan, die zijn immers geheim, maar iedereen weet dat het straatarme Roemeense volk hele dagen zijn tijd op TikTok zit te verdoen. Zulke hersenloze lieden kun je in het stemhokje niet vertrouwen, en dat is een groot nadeel van de democratie.

Die rechterlijke annulatie bevalt de postdemocratische EU vanzelfsprekend zeer. Zij wil niets liever dan dit juridische experiment naar wel meer recalcitrante EU-landen exporteren. De idee dat we in Europa nog in echte democratieën leven mag daardoor misschien brozer worden, maar zo blijft het Hogere Goed tenminste beschermd.

Democratische volwassenheid vindt men in Brussel populistisch, nationalistisch, racistisch, extreemrechts, fascistisch. En geef Ursula eens ongelijk: verkiezingen of referenda kun je zo nodig nog laten annuleren door bevriende rechters, idealiter kunnen ze beter achterwege blijven.

______________

* Trump werd door Macron deze week in het Élysée en in de Notre-Dame wel gefêteerd, maar hoeveel journalisten zongen niet voor een paar weken nog de lof van Notre-Kamala?