22 oktober 2009

Een goede les !

.
Lezer! ik zal in dit blog zo voorzichtig mogelijk blijven in mijn bewoordingen, schroomvallig welhaast. Elk sarcasme, cynisme of zelfs intellectualisme zal ik uit de weg gaan, laat staan dat ik mij tot platte persoonlijke afrekeningen zou laten verleiden.

Dat komt omdat ik het voorwoord heb gelezen dat professor doctor scientiæ politicologicæ Carl Devos* schreef bij het pas verschenen boek “Media & Journalistiek in Vlaanderen, kritisch doorgelicht”.**

Ik ben het met de professor namelijk eens, en in het verleden heb ik wellicht zelf tegen de regels gezondigd die Carl Devos hieronder zo eenvoudig en klaar op een rijtje zet.
Ja, op haar tijd kan een kleine codificatie een groot gerief zijn. Zelfs buiten de journalistiek kan zij tot nut strekken, ik denk hier aan de uitgeschreven regels voor emailverkeer, die we nu bij de SP-a mogen verwachten, of, als we even in de tijd teruggaan, aan de Fatsoensregels voor Senatoren, die in het vooruitzicht werden gesteld toen hun voorzitter Lizin het principe van de Scheiding der Machten onvoldoende onder de knie bleek te hebben.
Journalisten in het algemeen, en bloggers in het bijzonder kunnen er enkel bij winnen als zij de woorden van Devos tot de hunne maken:
Mediakritiek dreigt snel te vervallen in zurige, persoonlijke aanvallen. Ook bij diegenen die zich als open, tolerant, objectief, erudiet of progressief laten omschrijven. Ook bij hen vervellen inhoudelijke beoordelingen vaak tot platte afrekeningen, overgoten met een intellectualistisch sausje. Kritiek moet in vitriool gedrenkt en gepersonaliseerd worden. Er moeten koppen zijn om op te schieten,zonder dat spektakel vangen de argumenten anders te weinig wind. Er moet cynisme en sarcasme zijn. Kwetsuren. Meningsverschillen verloederen tot afrekeningen, omwille van openstaande vetes. Soms boven, vaker onder de waterlijn. Er wordt duchtig op elkaar geschoten.
Mediakritiek verloopt doorgaans via de media. Zelden via een boek als dit. Vaker valt de ene editorialist in zijn stukje de andere aan, met een welgemikte petit phrase qui tue. […] Zelden gaat het erom dat de ander zich alleen maar inhoudelijk vergist. De inhoudelijke discussie verdwijnt onder de schimpscheuten.
Laat mij een voorbeeld geven van hoe ik deze tekst vroeger had aangepakt..Ik zou het, vrees ik, niet hebben kunnen nalaten om de professor te wijzen op het zinsdeel …zonder dat spektakel vangen de argumenten anders te weinig wind, en hem hebben gezegd dat zijn woord “anders” lichtjes dubbelop is met “zonder”, en dat hij dat woord dus beter had geschrapt, toch in een tekst die voor een echt boek bedoeld was. Of ik had Devos een alternatieve zin aangeboden, met behoud van zijn anders, maar dan zonder zonder.
Verder had ik misschien nog gezegd dat hij het zinnetje “Soms boven, vaker onder de waterlijn” beter als slot van zijn paragraaf had kunnen bewaren, want vetes zijn nooit boven of onder de waterlijn, maar schoten wel, en onzekerheid moet de lezer bespaard worden, ook al duurt zij maar een kort moment.
Waarschijnlijk had ik de professor ook gezegd dat men bij citaten uit vreemde talen altijd dubbel moet uitkijken –een beestigheid is rap gebeurd– en dat phrase in het Frans feminien is.

Maar u hebt begrepen lezer, dat ik de teneur van Devos zijn stuk goedkeur, en dan zijn zulke zaken niet op hun plaats.


Als bewijs van mijn goede voornemens, zal ik nu een stuk van Standaardjournalist Lieven Sioen bespreken, zonder enige stijlkritiek, ook niet op behaagzieke clichés als zijn “Nog iets.” Ik zal deze journalist –die in een kwaliteitskrant wordt gevraagd om een duidingsartikel te schrijven, in een rubriek die stoutweg "Vlam" heet, over een onderwerp waar hij blijkbaar niet de eerste letter van afweet– ik zal hem er op wijzen dat hij zich alleen maar inhoudelijk vergist.
[...] Nog iets. Wat hoor ik vrijdagavond op ATV? Het neen-kamp heeft de imams in alle moskeeën tijdens het vrijdaggebed laten oproepen om tegen de brug te stemmen. Het was SP.A-gemeenteraadslid Karim Bachar die op ATV kwam vertellen dat er bovendien 50.000 folders met Arabische en Turkse tekst tegen het BAM-tracé werden verspreid in de moskeeën, vzw's en verenigingen. 40.000 moslimstemmen, dat legt gewicht in de schaal.

Onvoorstelbaar! Dat uitgerekend de socialistische partij de klok honderd jaar terugdraait, naar de tijd toen de pastoors van op de preekstoel opriepen om tegen de goddeloze socialisten te stemmen, dat kan er bij mij niet in. Politici mogen uiteraard hun achterban mobiliseren. Dat hoort bij het politieke spel. Maar pastoors, imams en rabbijnen horen geen stemadvies te geven. Dat is nu net een van de essentiële aspecten van de scheiding tussen kerk en staat. [...]
Beste kwaliteitsjournalist Sioen: een pastoor mag op zijn kansel, en een imam mag op zijn matje gelijk wat verkondigen (we begrijpen elkaar: binnen bepaalde grenzen, bijvoorbeeld die van het Strafrecht), en dat is juist een toepassing van de Scheiding van Kerk en Staat.

Dixi.


___________________

* Het zou een impertinentie van mij zijn om deze man hier nog uitgebreider voor te stellen, aangezien hij genoegzaam bekend is van radio en tv, en ook van zijn showproducties in de Universiteit, waar hij geregeld bevriende politici een plekje gunt op de politicologisch-wetenschappelijke bühne.
** bezorgd door Johan Sanctorum en Frank Thevissen (Van Halewyck, 2009).
____________________________

P.S. (24 oktober)
Al kan ik er geen apart blog aan wijden, bang als ik ben om mijn lezers te vervelen, en hoe spijtig het ook is om pas afgelegde beloften te verbreken, maar vandaag heeft alweer een Standaardcolumnist (weliswaar een minderbegaafde, dus respect graag) een artikel gewijd aan de “Scheiding van Kerk en Staat”.
Paul Goossens heet de knaap, en hij weet niet het verschil tussen een privébezoek aan de Paus, zoals het echtpaar Coburg er een aflegde, en een Staatsbezoek.
Ik weet wel lezer, misschien had ik dit beter niet kunnen vermelden. Tenslotte schrijft deze jongen ook dingen als "fine fleure", en wat kun je dan verwachten?
Maar als ik de Marketeer een suggestie zou mogen doen, dan deze: nodig op een rustige dag een jurist uit, die aan de voltallige redactie enkele basisbegrippen bijbrengt van Kerk&Staat, Scheiding der Machten &c.
Geweldig veel kan dat niet kosten, en de return zou enorm zijn Peter, we vertrekken immers van NUL. En vergeet ook niet de gastcolumnisten mee uit te nodigen, en vanzelfsprekend ook een drankje te voorzien dan.

13 opmerkingen:

Anoniem zei

Deze keer ben ik het helemaal niet met U eens. Geestelijken dienen zich te onthouden van stemadviezen over burgerlijke zaken. Hoever staan we anders nog van de aansporing om bvb zus of zo te stemmen bij abortuskwesties etc. De tijd toen de kerk de macht van de CVP bepaalde met alle verzuiling van dien hoeft voor mij heus niet terug te komen.

Marc Vanfraechem zei

Ik geloof, anonieme, dat u een vrees koestert die niet meer van deze tijd is. En het is eenmaal zo dat een pastoor, imam, dominee, rabbi of guru gelijk wat mag verkondigen... zoals elke burger dat mag.

pierre plum zei

Beste Marc,

Zelf ben ik geen echte liefhebber van de politicologie, maar sta wel te kijken van het bloemrijke taalgebruik van de professor.
Alsof ik een vertaling van Seneca las, of een andere barokke Romein, die het verval van de zeden met een onmiskenbaar genoegen schildert, ja zichzelf in dat verval wentelt, en er eigenlijk geen afscheid kan van nemen.Een fascinerend spektakel, waarin openstaande vetes boven en onder de waterlijn worden beschoten, waarin vitriool en intellectualistische sausjes de meningsverschillen doen verloederen tot platte afrekeningen,waarin koppen geschoten worden omdat anders de argumenten te weinig wind vangen....
Het proza van de professor bezit een manische of hilarische vector, een gevoel voor dramatisering, die aan het balsturige grenst.Iedereen kan voelen dat dit fragment met kloppend hart en niet aflatende bezieling is geschreven.
Ik kan dan ook niets anders dan u danken voor deze vondst.Hoewel ik mij wel kan vinden in de kanttekeningen die u maakt, moet ik toch zeggen dat ze in het niets verdwijnen bij de oplaaiende drift van Vossius woorden.

vr grt
pierre

Marc Vanfraechem zei

Het is een plots, en zich aan mij onoverkomelijk opdringend zondebesef, Pierre, dat mijn inkeer heeft teweeggebracht.
De uitwerking van iemands woorden kan wreder zijn dan wij gemeenlijk denken!
Hoe vaak (dat zag ik eensklaps, want pas helder van geest geworden na lectuur van Carls kleine bergprediking), hoe vaak zullen niet ook mijn eigen woorden mensen diep hebben gekwetst?
Vandaar mijn bescheiden oefening in de terughoudendheid, die ik hoop vol te houden, al besef ik als zondige mens dat de kans op een hervallen in oude gewoontes (de gemakkelijke weg!) voor mij nimmer voorgoed afgesloten zal zijn.

pierre plum zei

Wat bij een zorgvuldige lectuur ook opvalt, is dat de hooggeleerde Vos, zelf geen argument geeft tegen het alom heersende cynisme en sarcasme in de mediakritiek.
In plaats van te wijzen op het hoge peil, de verfrissende stijl,het meeslepende epische karakter van krant,periodiek, radio en tv, gispt hij onbarmhartig het hatelijke gedrag van deze kritiek. Alsof hij zelf in het euvel valt dat hij wil aanklagen, en denkt dat zonder bijtend en bloedstollend spektakel de eigenlijke argumenten te weinig wind vangen.Misschien is dat ook zijn bedoeling om ex absurdo of ab absurdo (kan ook) te bewijzen dat de gelaakte sarcastische en cynische stijlmiddelen hun doel missen.In dat geval chapeau!
Maar toch rijst het vermoeden dat hij, Vossius dus, een zeker infaam plezier beleeft door zich in die modderpoel van verloedering en platte afrekening te wentelen.
Het beeld van Luther die aangetrokken door de wellust waarmee zeugen zich in het moeras rolden en bolden, springt mij nu spontaan te binnen. Alsof hij door het Kwaad met de vinger te wijzen, er zelf wordt door aangestoken, er zich in vermeit, en slechts moeizaam het licht van het enge pad van het Goede terugvindt.
Augustinus heeft ons geleerd dat een niet onaanzienlijk deel van ons later hemels geluk erin zal bestaan dat wij dan vanuit de hoogste sfeer inzage zullen krijgen in het hellevuur, en zullen kunnen genieten van de aangepaste folteringen die aldaar zondaars eeuwig worden toegediend.
Alsof ook een soort leedvermaak bij Vossius speelt, als hij in de voetstappen treedt van de sarcasticus, de cynicus, de malafide intellectualist, alsof hij in die aanklacht tegen deze onheuse praktijken zelf begint te groeien, en zich van een mompelende, verdwaasde dwerg tot een vitrioolspuwende,trefzekere reus ontpopt.Alsof hij in het Kwaad, voor het eerst en misschien voorgoed, het medicijn gevonden heeft tegen de fletse rijstpap, die hij elke dag at, en vanaf nu, weliswaar op aangebonden roetvleugels het medialandschap scherp en grondig kan verkennen. Hierin de arend gelijk.
Ikzelf ben mij, ik voel het, lelijk te buiten gegaan, door het vuur in mij door Vossius aangestoken.Ik was mij juist aan het verdiepen in de modulus van het Briggse stelsel en zijn verband met de tangens van de hoek, waaronder de logarithmische lijn de X-as snijdt, als ik op zoek naar wat werelds vertier, je blog opzocht, Marc.En kijk, het volstaat om één seconde onaandachtig te zijn, of de duivel vindt naadloos zijn weg naar het zwakste punt: ijdelheid is het waaraan ik mij schuldig maakte, de put van leegte en verderf staat gapend open, en in onmachtige schaamte verdwijn ik uit al zicht.

vr grt
pierre

Marc Vanfraechem zei

Ik heb de indruk Pierre, en wellicht bestaat die indruk ook bij jou, dat wij onze krachten eens moesten verenigen, om uit te zoeken hoe deze anders zo nuchtere wetenschapsman tot zijn bevlogen bewoordingen is gekomen.

raf zei

Die P.S. Marc, (in het rood dan nog, zoiets prikkelt mijn politiek onderbewuste) heeft een subliem hoog ironisch niveau. PG is ondermaats, en als je op zijn leeftijd je getroubleerdheid met de kerk van de collegejaren nog niet hebt verwerkt, is dat zielig. Maar, toegegeven, zelfs in deze column houdt hij de kerk in het midden, daar waar hij het heeft over zelfmoordcommando's...
Toch maar doen, Marc, Goossens-bashing om de veertien dagen!

raf zei

Terugkomend op uw PS, hier een verse repliek in DS op 't verdriet van de seculier, of het gezaag van een blaag als je wil...


Op 25 oktober 2009 omstreeks 09u20, zei Jan Puylaert:

De ideologische lijn die Paul Goossens belijdt is verantwoordelijk voor de import van de aanhangers van die kwaadaardige Allah, die oproept tot het uitroeien van andere religies, het ophangen van homosexuelen, gewelddadige verovering van de wereldheerschappij (Jihad) en als het even kan ook het van de kaart vegen van Israël. De discipelen van Allah beschouwen vrouwen als minderwaardige wezens, alleen maar bestemd voor procreatie en huishoudelijk werk, verpakken ze liefst in halve tenten en woestijnhoofddoeken om hun eigen driften niet aan te wakkeren. In plaats van missionarissen stuurt Allah zijn zelfmoordenaars de wereld rond, al zijn ze in hun enthousiasme om te sterven ook niet te beroerd om hun eigen geloofsgenoten naar het paradijs met 72 maagden te blazen vanwege een familiekwestie rond Mohammed. Allah laat geen abortusartsen vermoorden, maar laat meisjes van 8 trouwen met mannen die hun opa zouden kunnen zijn zodat ze op hun twaalfde al moedertje kunnen spelen met echte babies.

Marc Vanfraechem zei

Ik denk, beste Raf, dat ik onze brave vriend Goossens voor even weer gehad heb.
En, helaas voor hem lijken vele anderen, soms collega's van hem, mijn mening te delen dat ik niet ál te veel aandacht aan zijn gebazel moet besteden.

PN zei

Kunt u de reactie hierboven verwijderen? Ik haal de slordigheden eruit. Ik was iets te enthousiast.

Het begint bijna onfatsoenlijk te worden, maar ik kan het niet nalaten iets op te merken over dat stukje van de heer Van Der Taelen dat vandaag in de De Standaard verscheen. Een open brief aan het adres van onze premier waarin hij oproept allerlei instellingen af te schaffen. Zo merkt het Vlaams parlementslid, tevens gemeenschapssenator op dat de monarchie en de senaat moeten worden afgeschaft. Waarom die lieve man daar geen meerderheid voor zoekt bij de wetgevende macht in plaats van het uitvoerende orgaan van diezelfde macht is alleen begrijpelijk voor wie er perverse opvattingen over de werking van de democratie op nahoudt. In het vuur van zijn betoog roept hij uit dat ook de instandhouding van de provincies weggesmeten geld is. Ik ben zelf geen bestuurskundige, dus over het nut en de noodzaak van provincies wil ik me niet uitspreken. Maar ik ben wel een Belgisch staatsburger en ik doe daarom mijn best de wetgeving van mijn vaderland te doorgronden. Een tekst die ik in dat kader wel eens bestudeer is de grondwet, die bijzonder veel interessants te vertellen heeft over bevoegdheidsverdeling. Zo meen ik ergens gelezen te hebben dat de provincies een bevoegdheid is die de gewesten (of de gemeenschappen - mijn geheugen heeft me in het verleden al wel vaker in de steek gelaten) toekomt.

Maar dat leek de volksvertegenwoordiger Van Der Taelen ontgaan te zijn. Het is jammer dat hij de parlementaire werking niet zo goed in de vingers heeft, want eigenlijk ben ik wel te vinden voor de republikeinse gedachte.

Marc Vanfraechem zei

ik ben het volkomen met u eens PN: wat Vander Taelen voorstelt is allemaal goed en wel, maar dan moet hij in de Wetgevende Vergadering(-en) een meerderheid zoeken.
Misschien moet hij dan wel buiten de ongeschreven cordonregels treden, want deze zijn het natuurlijk, die de Wetgevende Macht tot een karikatuur van haarzelf hebben gemaakt (met steun van de loopjongens van de Uitvoerende Macht, die zichzelf zo graag de "vierde macht" noemen).
Wat Vander Taelen voorstelt aan de premier, ligt voorlopig nog buiten diens macht.
Ik kan me ook niet inbeelden dat Vander Taelen hier bewust aanstuurt op een stelsel waarin de Uitvoerende Macht nog de enig overblijvende zou zijn.
Maar hij werkt (onbewust dus) wel mee in die richting.
Misschien zou een cursus Grondwettelijk Recht hem geen kwaad doen?

hel decker zei

Maar u hebt begrepen lezer, dat ik de teneur van Devos zijn stuk goedkeur, en dan zijn zulke zaken niet op hun plaats.
Een schitterend stukje retorica, beste Victacausa. Maar hoe noemen we die stijlfiguur eigenlijk?
Apofasis, paralepsis, pretermissie of praeteritio?
Het heeft in ieder geval zijn doel bereikt :-)

Marc Vanfraechem zei

Ja Hel Decker, die vier benamingen kloppen allemaal geloof ik, al kwamen zij tijdens het schrijven helemaal niet bij mij op ...anders dan je wel eens ziet in heel slechte boeken, zoals die veelgeprezen Ulysses, waar Joyce in één hoofdstuk ongeveer alle bestaande stijlfiguren heeft verwerkt, met als resultaat: gruwelijke verveling bij de lezer ;-)

http://victacausa.blogspot.com/victacausa.blogspot.com5edf7b715d0afaa3d68201fa2d94715a304487db.html