In memoriam Tom Lehrer
Hij was mijn leraar Engels, zoals Brassens mijn leraar Frans was (nu hebben we songboeken, maar toen moest je de naald nog terugzetten als je iets niet begreep van de liedjes en teksten op zijn LP's).
Lehrer was wiskundige, MIT, Harvard, en werkte ook even voor het Manhattan Project, waar de atoombom werd uitgedacht. Hij werkte daar als spion, verklapt hij in een commentaartje bij een van zijn songs. Niet zo bijzonder: de staf van wiskundigen en fysici in Los Alamos consisted almost exclusively of spies.
Het is een wet: humor heeft een shelf life, een houdbaarheidsdatum, maar voor Lehrer lijkt die wet vooralsnog niet te gelden, ook niet als hij zingt of grapt over zaken die niet meer actueel zijn.
Lehrer neemt zijn publiek ernstig. Hij gaat ervan uit dat het geen nitwits zijn, moraliseert niet, beschermt hen niet tegen zichzelf, ook al zegt hij in zijn teksten duidelijk wat zijn mening is.
Al zijn songs zijn nu publiek domein, hij wilde er niets aan verdienen. De live-opnamen zijn de beste. En op bv YouTube vind je ook kleine dingen, niemendalletjes zoals een gelegenheidsoptreden voor zijn studenten wiskunde, die hij vergastte op zaken die niet op zijn grote albums staan, en waarbij hij enige voorkennis mocht veronderstellen.
Zoals wij allemaal weten schreef, in de marge van een boek, de zeventiende-eeuwse jurist Pierre de Fermat – die als wiskundige onsterfelijk is geworden – dat hij had bewezen dat de vergelijking
geen oplossing heeft* in natuurlijke gehele getallen, als n groter is dan 2.
...cuius rei demonstrationem mirabilem sane detexi hanc marginis exiguitas non caperet. ...voor welke stelling ik een waarlijk opmerkelijk bewijs heb ontdekt, waarvoor de marge hier te smal is.
Eeuwenlang hebben wiskundigen zich suf gezocht, maar niemand vond dat bewijs... tot in september 1994 de Engelsman Andrew Wiles er een vond ...dat helaas 100 bladzijden beslaat en gewone stervelingen ver te boven gaat.**
Tom Lehrer, de wiskundige, kon dit natuurlijk niet laten liggen:
Andrew Wiles
gently smiles,
does his thing
and whoa!
QED.
We agree
and we all shout hurrah
as he confirms what Fermat
jotted down in that margin,
which could have used
some enlargin’.
does his thing
and whoa!
QED.
We agree
and we all shout hurrah
as he confirms what Fermat
jotted down in that margin,
which could have used
some enlargin’.
______________
* Dat wordt wel eens verkeerd begrepen.
** Het lijkt wel of er geen wiskundige stellingen meer voorradig zijn waarvan eenvoudigen het bewijs kunnen begrijpen... terwijl Euclides voor simpele leken nog kon bewijzen dat er oneindig veel priemgetallen bestaan.
http://victacausa.blogspot.com/victacausa.blogspot.com5edf7b715d0afaa3d68201fa2d94715a304487db.html
2 opmerkingen:
Hij werkte wellicht aan het Los Alamos National Laboratory. Voor het Manhattan project was hij nog wat te jong.
Hij begon wel als vijftienjarige (!) wiskunde te studeren in Harvard
Yes — Tom Lehrer, the satirical songwriter and mathematician, did work for the Manhattan Project, but not in a glamorous “building-the-bomb” scientist role.
When he was still a teenager (around 1943–44), Lehrer got a summer job at the Los Alamos Laboratory, mainly as a lab assistant and office “computer” (back when that meant doing calculations by hand). He later joked about how he “helped shorten the war by working on the Manhattan Project — and lengthen it again by working for the American Navy.”
Een reactie posten