29 december 2006

A Man’s, Man’s World

.
Terwijl wij op CNN kunnen horen dat de seniele oorlogshelden van de Amerikaanse regering hun oude bondgenoot Saddam Hussein haastig hebben overgedragen, of net nog niét hebben overgedragen aan de "Iraakse regering" – hoe spannend allemaal! – zodat gerechtigheid geschiede en zijzelf propere handen houden ("They do not want to be seen as the people who executed Saddam", zegt BBC-world. "We are no longer in control of his fate," zou een Amerikaanse militair hebben gezegd... "we do not want to get involved in the judicial system of a sovereign democracy."), en terwijl heel de wereld walgt van wat Bush, Cheney, Rice en consorten* allemaal uitvreten, en terwijl het schandknaapje Bliar nog eens kan nadenken over zijn bijrolletje in dat stuk, gaan wij ons bezighouden met een Amerikaan die het waard is om herdacht te worden. Ik wilde het over James Brown hebben.

James Brown heeft dingen geschreven die nooit meer weggaan. Klassieke liederen met plechtige, profetische, bijbelse teksten. Hier en daar hoor je natuurlijk ook opmerken dat hij een volslagen incorrecte man was.
Toegegeven: weinigen zullen James Brown een nieuwe man willen noemen, als die term nog bestaat. Van feminisme heeft niemand hem ooit verdacht. Maar zelfs dan, naast een klepper als bijvoorbeeld zijn Napolitaanse collega-componist Carlo Gezualdo was hij toch een brave jongen, want deze Gezualdo liet op 15 oktober 1590 zijn vrouw Maria d’Avalos vermoorden omdat hij haar met de hertog van Pesvara had betrapt ‘in flagrante delicto di fragrante peccato’.
Ook tegen de beeldhouwer en goudsmid Benvenuto Cellini moet Brown het ruimschoots afleggen, want deze Cellini werd nog ter dood veroordeeld wegens manslag. Hij kreeg gelukkig genade van Pius III, waardoor wij nu zijn latere Perseus nog kunnen zien.
Collega's van Brown waar iets op aan te merken valt zijn er in alle tijden, bij dozijnen, maar dat mag ons niet interesseren.
Wat ik naast alle andere dingen bij Brown zo bewonder is de verheven taal van zijn liedjes, de gedragenheid van zijn teksten. Misschien is zijn overigens grandioze Sex Machine niet direct waar ik aan denk, maar leest u dan wat Brown in het onderstaande "It's A Man's Man's World" vertelt.
Brown legt in korte woorden uit waar de economie om draait. De waardenleer! Vóór hem hebben anderen dat gedaan, Marx bijvoorbeeld, of nog daarvoor Galiani.
Brown zegt het korter dan deze kerels, maar de essentiële punten heeft hij allemaal.

It's A Man's Man's World
music: James Brown
lyrics: James Brown


This is a man's world
This is a man's world
But it wouldn't be nothing
Nothing
Without a woman or a girl

You see man made the car
To take us over the road
Man made the train
To carry the heavy load
Man made the ‘lectric light
To take us out of the dark
Man made the boat for the water
Like Noah made the ark

This is a man's man's man's world
But it wouldn't be nothing
Nothing without a woman or a girl

Man thinks about the little Betty baby girl
And the baby boys
Man makes them happy
’Cause man made them toys
And after man made everything
Everything he can
You know that man makes money
To buy from other men

This is a man's world
But it would be nothing
Nothing not one little thing
Without a woman or a girl

He's lost in the wilderness
He's lost in bitterness…


o-o-o-o-o-o


Passion des femmes pour la beauté et combien celle-ci est raisonnable
Toutefois, si chez l'homme le désir de paraître crée de l'attirance pour les productions les plus belles et les plus rares de la nature, chez les femmes et chez les enfants, la très ardente passion de paraître beaux fait apprécier ces objets au plus haut point. Les femmes, qui constituent la moitié de l'espèce humaine, et qui sont destinées, ou entièrement ou en très grande partie, à la propagation de l'espèce ainsi qu'à notre éducation, n'ont d'autre prix et mérite que l'amour qu'elles éveillent chez l'homme. Et comme celui-ci dépend presque entièrement de leur beauté, leur plus grand souci est d'apparaître belles aux yeux des hommes. Combien les ornements y contribuent est un fait reconnu unanimement; donc, si la valeur chez les femmes tire son origine de leur charme et celui-ci de leur beauté, cette valeur s'accroît avec les ornements, et alors il est par trop évident que nécessairement la valeur de ces objets est très grande dans l'idée qu'elles s'en font.
Ornements des petits enfants
Quant au petits enfants qui sont l'objet des plus tendres soins de leur parents, les hommes ne savent manifester leur tendresse affectueuse qu'en rendant beau et gracieux à leurs yeux l'objet aimé. Or que ne sera pas disposé à faire l'homme lorsque c'est le désir de satisfaire sa femme qui le pousse à orner ses enfants? C’est ainsi qu’il est arrivé que, d’abord dans le sable des fleuves, puis dans les entrailles de la terre, on a extrait à grand peine les métaux les plus précieux.


Ferdinando Galiani
De la Monnaie/Della Moneta
Édité et traduit sous la direction de André Tiran
Traduction coordonnée par Anne Machet
Éd. Economica, Paris, 2005, p.75



* Een beschaafd mens houdt het niet voor mogelijk, maar CNN heeft nu al een autopromotiespotje gemaakt, ik heb het gehoord om 2u30 onze tijd, met als tekst: "next on this channel, the execution of Saddam Hussein". Stay with us, zeiden ze er niet bij, al had hun kwaliteitsjournalist Larry King zichtbaar moeite om zich in te houden.
Hij verzekerde zijn Amerikaanse kijkers wel: dat mócht de bevestiging van de executie binnenlopen tijdens een commercial break, then we will break into that break. Flinke jongen in zijn bretellen!

 

11 opmerkingen:

Anoniem zei

It's A Man's Man's World is een prachtig gedicht dat zelfs geen muziek nodig heeft. De muzikale performance maakt het tot een meesterwerk. Iets dat je kritiekloos kunt ervaren en genieten.
Ook al staat het mijlenver van mijn wereld en overtuigingen.
Hel Decker

Marc Vanfraechem zei

Geheel met u eens Hel Decker, want ik begrijp dat u, net als ik, vindt dat een artistieke schepping los staat van morele, maatschappelijke of wat voor maatstaven verder.

Anoniem zei

"Iets dat je kritiekloos kunt ervaren en genieten.
Ook al staat het mijlenver van mijn wereld en overtuigingen."

Hoe een liedje uit 1966, waarin gezongen wordt over hoe de man (die trein, schip en auto uitvond) hulpeloos en verbitterd achterblijft zonder vrouw of meisje, "mijlenver van iemands wereld en overtuigingen (staat)" gaat dan weer mijn petje te boven. Dat kan aan mij liggen.

Taalkundig toch nog een tip voor onderwijsmens Hel Decker : schrijf voortaan "iets wat je kritiekloos kunt ervaren"
Omdat het verschil tussen dat en wat eigenlijk helemaal niet zo moeilijk is en omdat niet enkel cijfertjes belangrijk zijn.

Marc Vanfraechem zei

@stevenvdw: ik meende juist dat wat minder correct zou zijn dan dat, al is wat zeker in Nederland volkomen ingeburgerd, en voor mij dus ook goed.
Verder heb ik mij wellicht slecht uitgedrukt als u mocht begrepen hebben dat ik mij distanciëer van de inhoud van Browns lied.
Wat ik wilde zeggen was dat een lied of tekst voor mij mooi is van zodra het een boodschap adekwaat, liefst bijna dwingend formuleert.
Wat die inhoud verder is, maakt niet zoveel uit: een affiche van de Culturele Revolutie kan prachtig zijn, net als een Madonnabeeldje.

Anoniem zei

@marc

Mijn twee opmerkingen waren voor Hel Decker bestemd. Als ik pedant overkwam is dat meegenomen.

Nog even voor iedereen :
'Dat' slaat op iets bepaalds, 'wat' op iets onbepaalds of op een hele zin.

Even illustreren met twee voorbeeldjes :

1. Hel Decker gaf VictaCausa een complimentje, wat de ijdelheid van deze laatste streelde

2. Hel Decker gaf VictaCausa een complimentje, dat in gebrekkig Nederlands was geschreven.

Vriendelijke groeten, Steven

Anoniem zei

Om jullie voor te zijn :

Overigens moet ik er U op wijzen, beste Marc, dat "distanciëer" en "adekwaat" niet correct werden gespeld.

Correct = distantieer en adequaat, en dat niet alleen in Nederland.

;-)

Anoniem zei

@ Steven,
om min of meer in volgorde commentaar te geven: James Browns lied geeft mij een ervaring van schoonheid en van een soort universele verbondenheid met de mens James Brown (wat ook voor u geldt, denk ik). Daar, ik heb MV nog maar eens gevleid. Al in 1966 vond ik de inhoud paternalistische truut met opgeblazen rolpatronen waar geen enkele man of vrouw beter van wordt. In mijn wereld zijn zowel mannen als vrouwen wereldmakers en warme liefdegevers. Als ik door zo'n male-chauvinist-pig-lyric toch ontroerd word kan dat alleen maar een kunstwerk zijn. Volgens mij uiteraard.
Wat de dat/wat-discussie betreft, daar hebt u volgens tenminste 1 Nederlandse grammatica (in mijn bezit) volledig gelijk. Fout van mij, ik lig er niet wakker van, maar 'gebrekkig Nederlands'? En waarom dit zo nijdig aanbrengen? Voel ik wat animositeit tegen mijn onderwijsmens-zijn of is het omdat ik iets aan te merken heb op James Browns simplistische wereldvisie? Of mag men alleen maar kritiek op anderen uiten als men zelf foutloos blijft? Dan gaat u nog een moeilijke tijd tegemoet.
Bijvoorbeeld, wordt de zin 'Overigens moet ik er U op wijzen' niet beter geschreven als 'Overigens moet ik u erop wijzen'?
Mvg. Hel Decker

Anoniem zei

@Hel Decker
Ik pleit alleszins voor het rekening houden met de context waarin een liedje tot stand kwam. in het geval van 'it's a man's man's world' : geschreven in 1967 in het Zuiden van de Verenigde Staten door James Brown, artiest van gemengd Afrikaans-Amerikaanse en Cherokee afkomst, en op dat moment nog maar sedert een kleine twee jaar over burgerrechten beschikkend (ook songs als "I'm black and I'm proud" moeten binnen die context worden beluisterd). Zelfs binnen deze context denk ik niet dat de vrouw als dusdanig onrecht wordt aangedaan (maar zoals de Fransen zeggen "Ca se discute").

@Hel Decker (en ook wel @Marc) Als ik u goed begrijp wenst u mij (terecht) enige mildheid toe. I wens U beiden hetzelfde toe en wil toch nog eens benadrukken dat wie voortdurend met het belerend vingertje anderen op denk-, taal- en rekenfouten wijst er wel degelijk voor moet zorgen dat zijn eigen stukjes foutloos geschreven zijn.
Dat ik nog niet helemaal in het reine ben met mijn College-verleden, voelde u overigens geheel correct aan. Een gelukkig en (niet al te) mild 2007
*vette knipoog* Steven (lost in the wilderness)

Marc Vanfraechem zei

ja ik spel slecht; mijn dictee was vroeger redelijk goed, maar de spelling is mij al járen te moeilijk geworden (en het is geen excuus, maar ik schreef heel snel...)
Laten wij eens lachen: door klikken op "feminisme", bij de trefwoorden onder de blog vind je een heel grappige, heel oude tekst (misschien hadden jullie hem al gelezen),
Gelukkig Nieuwjaar!
http://victacausa.blogspot.com/2005/06/nu-denken-wij-daar-anders-over-maar.html

Marc Vanfraechem zei

@Steven: Gelukkig voor mij bevinden slechte spellers zich in uitstekend gezelschap ;-)
http://www.spatiegebruik.nl/popup.php?id=1313

Anoniem zei

Aan beiden een strijdlustig, mild en creatief 2007!
Hel Decker

http://victacausa.blogspot.com/victacausa.blogspot.com5edf7b715d0afaa3d68201fa2d94715a304487db.html