Ironie en ernst (in voetnoten)

Dit stukje gaat niet over Ludwig Feuerbach, ook al komt zijn naam hiernaast voor, maar wel over Karl Marx, en over de professoren Ernst Elster en Karel van het Reve.

Karel van het Reve geeft in een van zijn boeken* een voetnoot bij de naam Marx: Duits publicist. Beknopt, wel nuttig als je dat toevallig niet weet, maar misschien bevat zijn toelichting wel sporen van ironie of zelfs spot.

Zijn oudere collega Ernst Elster gaf in 1887 ook een voetnoot bij die naam: Karl Marx, der bekannte sozialistische Schriftsteller;

Karl Marx, de bekende socialistische schrijver; in 1843 publiceerde hij samen met Ruge de "Deutsch≈französische Jahrbücher", waarin Heine zijn "Lobgesänge auf König Ludwig" publiceerde (Vol. II, p. 169).

Hier geen verdachtmakingen: dit is louter informatief. 

Zur Geschichte der Religion und Philosophie in Deutschland (1834),

Vorrede zur zweiten Auflage (1852),

in: Heinrich Heines sämtliche Werke,

Kritisch durchgesehene u. erläuterte Ausgabe. 7 Bde.

Bibliographisches Institut, Leipzig u. Wien, 1887–1890.

______________________

* In welk boek precies zou ik moeten opzoeken, maar ongetwijfeld weet Philippe Clerick dat uit zijn hoofd.