Trump en Aristoteles

 Moeten we na het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas Donald Trump nu dankbaar zijn, vraagt de theologe en journaliste Johanna Haberer zich vandaag af op Zeit Online:

Trump was tenslotte de enige die de Israëlische regeringsleider kon dwingen zijn rechts-radicale ministers het zwijgen op te leggen, die min of meer hardop dromen van de Israëlische kolonisatie van de Gazastrook en de verdrijving van alle Palestijnen uit de Westelijke Jordaanoever. De radicale partijen aan beide kanten, die elkaar onverzoenlijk tegenover staan met de slogan From the River to the Sea op de lippen, zijn voorlopig stil.

Maakt dat een nieuwe Donald Trump? Nee, dat niet. Maar het maakt ons, als getuigen van dit politieke wonder, duidelijk dat het niet altijd goede mensen zijn die goede dingen doen en slechte mensen slechte dingen. Het laat ons eens te meer zien dat, zoals het gezegde luidt, God met kromme lijnen recht kan schrijven,* en dat het moralistische idee – waar Aristoteles overigens al aan vasthield –** dat een goed mens alleen maar goeds kan doen en een slecht mens alleen maar kwaad, gewoon een denkfout is.

___________

  * Dios escribe derecho con renglones torcidos wordt vaak toegeschreven aan de Spaanse mystica Teresa van Ávila (1515–1582). Wellicht was het al in de zestiende eeuw een spreekwoord,
** Aristoteles zegt in zijn Ethica Nicomachea, Biblion II helemaal niet dat een goed mens alleen maar goed kan doen en een slecht mens alleen maar slecht. Wel is één van zijn beweringen dat je niet tot iemands deugdzaamheid kunt besluiten, nadat je hem één keer een deugdzame daad hebt zien stellen. Hij geeft volgend voorbeeld niet, maar dat geeft niet: ook een doortrapte boef kan een keer een drenkeling uit het water halen zonder daarom een deugdzaam mens te worden.
Je kunt iemand pas deugdzaam noemen, zegt Aristoteles, als hij puur uit gewoonte deugdzaam handelt, een kwestie van opvoeding of dril dus, niet zozeer van aanleg … ἡ δ᾽ἠθικὴ ἐξ ἔθους περιγίνεται (hè d’èthikè ex ethous periginetai): terwijl deugdzaam handelen voortkomt uit gewoonte.