Heeft de zaak Mila links een geweten geschopt?

Richard Malka is een van de bekendste advocaten van Frankrijk. En Malka is ook scenarist van stripverhalen. Bekend zijn La Face karchée de Sarkozy, dat honderdduizenden exemplaren verkocht, en La Face crashée de Marine Le Pen. Hij werkt samen met de tekenaar Riss, de redactieverantwoordelijke van Charlie Hebdo, die hier gisteren nog ter sprake kwam. Voor Charlie Hebdo treedt hij vanzelfsprekend ook als advocaat op, en ik vermoed dat hij over de brave jongens en meisjes van de ULB wel een en ander te zeggen zou hebben, maar daar hebben we het nu niet over.

Malka is ook de advocaat van Mila, het zestienjarige meisje dat met dood en verkrachting bedreigd werd door jongeren – in de journalistieke betekenis van het woord.

Nu had Nicole Belloubet, de grootzegelbewaarster van Frankijk, Garde des Sceaux, een uitspraak gedaan over Mila die volgens haar advocaat niet door de beugel kon. Hij riep Belloubet dus tot de orde: wat zij had verklaard was juridische nonsens, en dat past niet voor een minister van Justitie.

We volgen nu een gesprek met Malka – alles is mooi uitgetikt en te beluisteren, maar ik vertaal soms wat ingekort. Hij vindt die zaak Mila natuurlijk betreurenswaardig, maar ziet toch één lichtpuntje: aan de linkerzijde lijken hem sommigen uit hun winterslaap te ontwaken.

De zaak Mila heeft de linkse gewetens beroerd

Jean-Baptiste Roques: Het was op Europe1 dat ze ondervraagd werd over de zaak Mila, en ze heeft toen uitgelegd dat Mila de religie had beledigd en dat was dus…

Richard Malka: Een aanslag op de gewetensvrijheid.

Jean-Baptiste Roques: En dan had ze direct daarop een tweet waarin ze over ‘haat’ sprak. Ze liet verstaan dat de uitspraken van Mila, die zich voornam om een vinger in Gods aars te steken, neerkwamen op aanzetting tot haat en dus onder het strafrecht vielen. En toen u dat hoorde zegt u, bent u gevallen...

Richard Malka: Uit mijn bed gevallen. Nee, zo was het niet echt. Ik word eenvoudig te laat wakker om de ochtenduitzending zelf te horen. Ik hoorde ervan door een tweet waarin een journalist die woorden aanhaalde. Hijzelf had er commentaar bij gegeven. Ik geloofde dat niet! Ik dacht: wellicht kletst die journalist maar wat.

Jean-Baptiste Roques: Fake news.

Richard Malka: Ja. Dus ik luisterde eens naar dat ding en dacht dat ik hallucineerde. Ik moest inderdaad snel en heel snel reageren. Bon, ik heb die avond gezegd wat ik daarvan vond. Madame Belloubet heeft in alle duidelijkheid haar ongelijk erkend, en om er een punt achter te zetten …het heeft wat tijd gevraagd maar ze heeft er in Le Monde duidelijk een punt achter gezet. Waarvan akte. Voilà, ik ga madame Belloubet niet nog op de huid zitten. Je vergissingen erkennen is heel goed en je wordt groter door ze te erkennen. Anderen hebben dat niet gedaan.

Jean-Baptiste Roques: Is deze crisis alles bij elkaar niet heilzaam geweest?

Richard Malka: Misschien wel, omdat ik de indruk heb dat juist bij links er een bewustwording is gekomen, dat de krijtlijnen wat verschoven zijn. Dat men zich er rekenschap van geeft dat een houding van ‘dat bestaat niet’ of ‘daar zwijgen we over’ of ‘je moet religies niet beledigen’ onhoudbaar wordt. Dat botst te sterk met…

Élisabeth Lévy: Le Monde heeft er tien dagen laten over gaan, tien dagen, eer ze over de zaak Mila schreven.

Richard Malka: Weet ik wel maar het botst te sterk met de historische cultuur van links, dat historisch de partij is die opkwam voor de vrijheid van spreken en de vrijheid om kritiek te leveren op god. Dus denk ik… en bij Mediapart niéts, geen woord. Dat is echt kostelijk want tegelijk…

Élisabeth Lévy: Ja, schreven ze dat artikel over…

Richard Malka: Schreven ze dat artikel over Le Masque et la Plume waar drie man onaardige dingen hebben gezegd over de vrouwen. Maar als een adolescente dan duizenden berichten krijgt met ‘ik zal je de keel oversnijden’ …daarover niets.

Élisabeth Lévy: Dat is Stasi-journalistiek. Uren zitten luisteren…
Richard Malka: Ik moet zeggen dat ik het wel vermakelijk vind eigenlijk.

Élisabeth Lévy: Het is ‘Stasi bij de Belgen’. Ze zitten uren te luisteren naar dingen die publiek zijn ...de Stasi luisterde welteverstaan naar geheime dingen. Zij zitten uren te luisteren naar dingen die op France Inter uitgezonden zijn, helemaal geheim dus, om uit te vissen of niet de een of andere 'kutwijf' of 'stomme gans' heeft gezegd.

Jean-Baptiste Roques: Wat je daar komt te zeggen is wel haatspraak tegen de Belgen. Kijk maar uit.

Élisabeth Lévy: Ja, maar kom…

Richard Malka: Intussen denk ik dat deze zaak links toch wel aan het denken heeft gezet. Echt. Er zijn een paar harde, zeer harde standpunten gekomen, en dat is dan positief.

 'L'affaire Mila a fait bouger les consciences à gauche'

Jean-Baptiste Roques: Alors la déclaration c’est, elle était sur Europe1, interrogée au sujet de l’affaire Mila, et elle a expliqué précisément, alors je crois que le terme précis c’est que Mila avait insulté la religion et que donc c’était une…

Richard Malka: Atteinte à la liberté de conscience.

Jean-Baptiste Roques: Et puis elle a fait un tweet, dans la foulée, dans lequel elle parle de ‘haine’. Elle fait comprendre qu’elle estime que les propos de Mila, qui se proposait de mettre un doigt dans le trou du cul de dieu, étaient des propos incitant à la haine donc pénalement répréhensibles. Et donc vous disiez vous êtes tombé de votre…

Richard Malka: Tombé de mon lit. Non mais c’est même pas ça : en fait je me réveille trop tard pour écouter en direct les matinales. Donc je prends connaissance de cette déclaration par quelqu’un qui m’envoie un tweet, la reprenant. D’un journaliste d’ailleurs qui avait commenté cette déclaration. Je n’y crois pas ! Je me dis, ce journaliste doit raconter n’importe quoi.

Jean-Baptiste Roques: Fake news.

Richard Malka: Oui. Donc je vais écouter le truc, et là je suis halluciné. Il faut qu’effectivement je réagis très, très vite. Bon, après ce soir-là j’ai dit ce que j’en pensais. Madame Belloubet a fait amende honorable, très clairement pour finir …ça a pris un peu de temps, mais pour finir très clairement dans Le Monde. Dont acte. Voilà, je ne vais pas m’acharner contre madame Belloubet. C’est très bien de reconnaître ses erreurs, on se grandit à reconnaître ses erreurs. D’autres ne l’ont pas fait.

Jean-Baptiste Roques: Est-ce que cette crise n’a pas été salutaire finalement ?

Richard Malka: Elle a été salutaire peut-être parce que j’ai quand même l’impression qu’à gauche précisément il y a eu une prise de conscience, que les lignes ont un peu bougé. Qu’on se rend compte que c’est pas tenable, l’attitude consistant à dire ‘ça n’existe pas’ ou ‘on n’en parle pas’ ou ‘faut pas insulter les religions’. C’est trop en conflit avec…

Elisabeth Lévy: Le Monde a mis dix jours, Le Monde a mis dix jours à publier sur l’affaire Mila!

Richard Malka: Je sais bien mais c’est trop en conflit avec la culture historique de la gauche, qui historiquement est le parti qui défend la liberté d’expression et la liberté de critique de dieu. Donc là, je pense que… et Mediapart : rien, pas un mot. Ça c’est génial parce que dans le même temps…

Elisabeth Lévy: Oui, ils ont fait leur papier...

Richard Malka: Ils ont fait leur papier sur Le Masque et la Plume, où il y a trois personnes qui ont dit des choses pas bien sur les femmes Mais alors une adolescente qui reçoit des milliers de ‘je vais t’égorger’… là rien.

Elisabeth Lévy: C’est du journalisme Stasi… passer des heures à écouter…

Richard Malka: Je dois dire que c’est assez drôle, pour le coup.

Elisabeth Lévy: C’est là 'Stasi chez les Belges'. Ils passent des heures à écouter des choses publiques, c’est-à-dire la Stasi écoutait des choses secrètes. Eux, ils passent des heures à écouter des choses qui ont été diffusé sur France Inter, donc sous le voile le secret, pour dénicher que machin a dit pétasse ou bécasse.

Jean-Baptiste Roques: Mais c’était des propos haineux contre les Belges ce que tu viens de dire. Fais attention.

Elisabeth Lévy: Non mais, bon…

Richard Malka: Donc je pense qu’effectivement à gauche ça a quand même fait réfléchir. Vraiment. Il y a eu des prises de position de certains très, très fortes, donc en cela c’était positif.
______________

P.S. Richard Malka is intussen ook de advocaat van Benjamin Griveaux (La République en Marche). Die heeft zich na een schandaal met een video à caractère sexuel teruggetrokken als kandidaat-burgemeester van Parijs.