Carl von Clausewitz

Dat de waarheid als eerste sneuvelt in een oorlog, is een banaliteit die je overal hoort en leest. Ook heeft men het vaak over de ‘mist van de oorlog’. Die laatste uitdrukking komt van generaal Carl von Clausewitz die in Waterloo meevocht – toen nog als kolonel meen ik. Een man ook met grote literaire kwaliteiten.

En wat Clausewitz zei over generaals die op het slagveld door mist omgeven zijn, geldt evenzeer voor de eenvoudige krantenlezer of televisiekijker. Ook hij moet een eigen interpretatie zoeken voor wat hij te horen of te zien krijgt. De Russische propaganda is hier weggecensureerd – de burger is te dom om een oordeel te vellen – en dus kan hij alleen nog afgaan op de berichten van onze media om zijn waarheid samen te stellen. Dat is een constante in de politiek, die de democratie hinderlijk vindt en gewoon ook minacht.

Dat onze media, die zo goed als uitsluitend het NAVO-standpunt verkondigen, de zaken per se beter kunnen beoordelen dan de domme burger is een aanname, geen bewezen stelling, zelfs al mogen hun mededelingen voor een groot deel op waarheid berusten.

Ook zien we de Kamer een toespraak van Zelensky toejuichen, maar dan denk je: diezelfde vergadering heeft destijds de aanval op Libië unaniem goedgekeurd, een misdadige beslissing. Wat heeft dat eensgezinde handgeklap dan te betekenen? Die parlementsleden zijn wel verkozen vertegenwoordigers van het volk maar iedereen weet dat zij, óm verkozen te raken, allemaal eerst examen hebben moeten afleggen bij hun partijvoorzitters, een select clubje.

Ach, laten we het de generaal zelf uitleggen:

Der Krieg ist das Gebiet der Ungewißheit; drei Vierteile derjenigen Dinge, worauf das Handeln im Kriege gebaut wird, liegen im Nebel einer mehr oder weniger großen Ungewißheit. Hier ist es also zuerst, wo ein feiner, durchdringender Verstand in Anspruch genommen wird, um mit dem Takte seines Urteils die Wahrheit herauszufühlen.

De oorlog is het terrein der onzekerheid; driekwart van de zaken waarop krijgshandelingen gebaseerd zijn, zijn omhuld door de nevel van een grote of minder grote onzekerheid. Hier in de eerste plaats wordt dus een beroep gedaan op een verfijnd en scherp verstand om, afgaand op de maatindeling van het eigen oordeel, de waarheid uit te vissen.

Vom Kriege

Hinterlassenes Werk des Generals Carl von Clausewitz

vollständige Ausgabe im Urtext, drei Teile in einem Band

Jubiläumsausgabe mit erneut erweiterter historisch-kritischer Würdigung von

Dr. phil. Werner Hahlweg

1980, Ferd. Dümmlers Verlag. Bonn