Reken maar nergens op!

Testamenten lezen kan vermakelijk zijn. Zo las ik ooit per toeval het testament van een negentiende-eeuwse Gentse notaris die onder meer twee kastelen naliet en bepaalde dat alles naar de openbare onderstand moest gaan, behalve de grote spiegel in een van die kastelen. Die spiegel moest worden uitgebroken en liet hij na aan zijn vrouw ...pour qu’elle puisse bien se regarder, zodat ze zichzelf eens goed kon bekijken.

Of dat ook zo is gegaan valt te betwijfelen, want nu las ik bij Benedetta Craveri een ander pittig testament uit de negentiende eeuw, dat van gravin Virginia Verasis di Castiglione (Firenze 1837-Parijs 1899), en daar kwam helemaal niéts van terecht. Tot haar sterfbed en begrafenis toe had zij nochtans tot in de puntjes geregeld:

1) Geen kruis. 2) Geen priester. 3) Geen Kerk. 4) Geen dienst. 5) Geen bloemen. 6) Geen lijkbegroeting. 7) Geen wake. 8) Geen dokter. 9) Geen rechter. 10) Geen commissaris. 11) Geen consul. 12) Geen ambassadeur. 13) Geen speciale gezant. 14) Geen verzegeling. 15) Geen erfgenamen. 16) Geen slippendragers. 17) Geen begrafenisonderneming. 18) Geen rouwbrieven. 19) Geen explicaties. 20) Geen kranten.

Geen van Virginia's testamentaire beschikkingen zal worden gerespecteerd. Ze zal niet “het Paradijs in brand steken” uitgedost in haar nachtjapon van Compiègne en met al haar juwelen, noch ontsnappen aan een religieuze dienst in de nabijgelegen Madeleinekerk. Men begraaft haar niet in La Spezia, wat ze zo vurig had gewenst, maar op het Parijse kerkhof Père-Lachaise. Bovendien stuurde de Italiaanse ambassadeur, toen hij haar verscheiden vernam, onmiddellijk graaf Carlo Sforza, een jonge diplomaat met een grote toekomst, naar de rue Cambon met als opdracht alle documenten in het appartement te verzegelen om ze naderhand te vernietigen. [...]

De buitengewone verzameling relikwieën uit een roemrijk verleden, waar Virginia nooit afstand van had willen doen, werd over alle windstreken verstrooid na de grote veiling in juni 1901 bij Drouot. Pronkstukken waren natuurlijk haar juwelen; de beroemde halsketting van de keizer, “samengesteld uit tweehonderd negenenzeventig parels, met een gewicht van drieduizend achthonderd achtendertig grein”, bijna 300 gram,* werd verkocht voor een half miljoen frank, in onze euro’s het equivalent van drie miljoen.

1) Pas de Croix. 2) Pas de Prêtre. 3) Pas d’Église. 4) Pas de Service. 5) Pas de Fleurs. 6) Pas d’Exposition. 7) Pas de Veille. 8) Pas de Médecin. 9) Pas de Juge. 10) Pas de Commissaire. 11) Pas de Consul. 12) Pas d’Ambassadeur. 13) Pas d’Envoyé spécial. 14) Pas de Cachets. 15) Pas d’Héritiers. 16) Pas d’Accompagnateurs. 17) Pas de Pompes funèbres. 18) Pas de Faire-Part. 19) Pas de renseignements. 20) Pas de journaux.

Aucune des dispositions testamentaires de Virginia ne sera respectée. Elle n’ira pas mettre « le feu au
Paradis » dans la chemise de nuit de Compiègne, parée de tous ses bijoux, elle n’échappa non plus à une cérémonie religieuse dans l’église voisine de la Madeleine. On ne l’ensevelira pas à La Spezia comme elle l’avait tant désiré mais au cimetière parisien du Père-Lachaise. De plus, à la nouvelle de sa disparition, l’ambassadeur italien enverra tout de suite rue Cambon un jeune diplomate promis à un grand avenir, le comte Carlo Sforza, avec ordre de mettre sous scellés tous les documents qui se trouvaient dans l’appartement pour ensuite les détruire. [...]

La grande vente aux enchères qui eut lieu chez Drouot en juin 1901 dispersera aux quatre vents l’extraordinaire collection de reliques d’un passé glorieux, dont Virginia n’avait jamais voulu se séparer. Le morceau de choix était évidemment ses bijoux; le célèbre collier de l’empereur « composé de deux cent soixante-dix-neuf perles, pesant trois mille huit cent trente-huit grains», presque 300 grammes, sera adjugé pour un demi-million de francs, l’équivalent de trois millions de nos euros.

Benedetta Craveri

La Contessa

traduit de l’italien par Dominique Vittoz

Flammarion, 2021, pp. 414 et 418

____________________

* Een grein weegt 64,79891 mg. Voor parels en edelstenen neemt men soms ook 50 mg. De parels zelf wegen dan 250 of 200g.